Afina (mifologiya)

Afina
q.yun. Ἀθηνᾶ
Afina, Qliptotek (Münhen)
Mifologiya	Yunan
Yer	Attika
Təsir sahəsi	hikmət[d], müharibə, Dulusçuluq, kənd təsərrüfatı
Adının izahı	Afina şəhərinin sahibi, himayədarı və mühafizəçisi
Yunanca adı	Ἀθηνᾶ
Latınca adı	Minerva
Cinsi	qadın[d]
Atası	Zevs
Anası	Metida
Uşaqları	Higeya
Əlaqəli personajlar	Odissey, Erixtoni, Nika
Xarakterik cəhətləri	Müdriklik
Atributlar	Bayquş, dəbilqə, nizə, ilan, egida
Digər mədəniyyətlərdə	Minerva
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Afinanın doğulması

Poseydon və Afinanın mübahisəsi

Afinanın Hefestin ona etdiyi eşqibazlıq təklifindən imtina etməsi

Afina (yun. Ἀθηνᾶ), Afina Pallada (yun. Παλλὰς Ἀθηνᾶ) - qədim yunan mifologiyasında hərb və zəfər ilahəsi, eləcə də müdriklik, bilik, incəsənət və sənətkarlıq ilahəsi idi. Afina şəhərinin himayədarı hesab edilirdi. Atributları bayquş (Minerva), dəbilqə, nizə və ilan idi.

Afinanın doğulması

Afina Zevsin başından doğulmuşdur. Onun anası müdriklik ilahəsi Metida hələ hamilə olarkən Zevs Urandan öyrənir ki, onun qızı sonra oğlu dünyaya gələndən sonra səltənətinə hakim olacaq. Bundan ehtiyatlanan Zevs Metidanı udaraq yeyir. Afinanın doğum gününə çatanda Zevs Prometeyə onun başını yararaq Afinanı azad etmək üçün göstəriş verir. Beləliklə döyüş libasında Afina dünyaya gəlmiş olur.

Afina şəhərinin sahibi

Rəvayətə görə Poseydonla ilahə Afina arasında Afina şəhərinin hakimliyi üstündə mübahisə düşür. Hər ikisi kimin şəhərə daha qiymətli töhfə verə biləcəyi üstündə şərt kəsir. Poseydon üçdişli əsasını yerə vurur. Yerdən su çıxmağa başlayır. Afina nizəsini yerə vurduqda isə ilk dəfə olaraq həmin yerdən zeytun ağacı göyərir. Digər tanrılar götür-qoy etdikdən sonra mübahisədən Afinanın qalib çıxdığını elan edirlər. Zeytun sudan daha qiymətli olduğu üçün Afina şəhərin himayədarı və ona öz adını vermiş olur.

Müdrik Afina

Afina müharibə ilahəsi olsa da o, öz rəqiblərini ağılla, müdrikliklə məğlub etməyə üstünlük verirdi. O, qardaşı Aresdən fərqli olaraq öz qəhrəmanlarına artıq qan tökmədən, müdrikliklə öz məqsədlərinə çatmaqda yardımçı olmuş, onları və ailələrini mühafizə etdiyi üçün ona Soteyra (mühafizəçi) epiteti verilmişdir.

Xarrat, toxucu kimi sənətkarlıq qabiliyyəti ona daha bir - Erqana (zəhmətkeş, əməksevən, çalışqan) epitetini qazandırmışdır. İlk parçanı Afina toxuyaraq, qadınlara bu sənəti sevdirmişdir. Afina ilə Lidiyadan olan toxucu qız Araxna arasında olan mübahisə də maraqlıdır. Araxna öz toxuduğu parçalarda tanrıların məhəbbət macəralarını əks etdirdiyi üçün, Afina Araxnanı bu dikbaşlığına görə cəzalandırır və hörümçəyə çevirir. (yun. arachne hörümçək deməkdir.)

Afinanı çox vaxt Pallada adlandırırmışlar ki, buda onun gənc bakirə qız olması ilə əlaqələndirirlər. (qədim yun. pallex yeni yun. palikari cəsur mənasını verir.) Afinada onu sadəcə "Qız" (Parfenos) cağırırmışlar. Buna görə də onun Akropolisdəki məbədi Parfenon adlanır..

Erixtoniya

Rəvayətə görə bir dəfə Afina silah sifariş etmək üçün Hefestin emalatxanasına gəlir. İlahəni görcək ehtirasa gələn Hefest onun üzərinə atılır lakin, bakirəliyini itirməməyə görə ondan yaxa qurtarmaq üçün qaçır. Hefest onu təqib etsə də Afinanın müqaviməti nəticəsində istəyinə nail ola bilmir. Afina onun ailəsinin ayaqlarına düşüb yalvarmasına baxmayaraq Hefesin dərisini çıxardıb torpağa atır. Nəticədə Gaia (torpaq ilahəsi) bundan mayalanaraq Afinanın ən qədim avtoxton çarını - Erixtonu (yun. erion - dəri, yun. chthon - torpaq deməkdir .) doğmuş olur.

Mənbə

• Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1
• Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5
• Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8
• Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3