Şabran: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 39: Sətir 39:
}}
}}


'''Şabran''', '''Dəvəçi''' — [[Azərbaycan]]ın Şabran rayonunun mərkəzi. [[Bakı]]dan 122 km aralı. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda şəhər.
'''Şabran''', və ya keçmiş adı ilə '''Dəvəçi''' (''digər tarixi adı '''Dəvəçibazar''''') — [[Azərbaycan]]ın [[Şabran rayonu]]<nowiki/>nun inzibati mərkəzi. Paytaxt [[Bakı|Bakı şəhəri]]<nowiki/>ndən 122&nbsp;km aralı. Şəhər [[Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu]]<nowiki/>nda yerləşir.


== Tarixi==
== Tarixi==
Qədim mənbələrdə adı çəkilən Şabran (Şabaran) [[Qafqaz dağları]]nın cənub-şərq qolunun şimal-şərq yamaclarında, [[Samur çayı]] hövzəsində ərazi idi. Sonradan [[Şirvanşahlar]], əl-Babın əmirləri və Arran hakimləri arasında bu ərazi üstündə çəkişmələr olmuşdur. Z.Bünyadov Şabranın [[Dəvəçi]] yaxınlığında yerləşən orta əsr sahilyanı şəhəri olduğunu qeyd edir.
Qədim mənbələrdə adı çəkilən Şabran (Şabaran) [[Qafqaz dağları]]<nowiki/>nın cənub-şərq qolunun şimal-şərq yamaclarında, [[Samur çayı]] hövzəsində ərazi idi. Sonradan [[Şirvanşahlar]], [[Əl-Bəb|əl-Bab]]ın əmirləri və [[Arran]] hakimləri arasında bu ərazi üstündə çəkişmələr olmuşdur. [[Ziya Bünyadov|Z.Bünyadov]] Şabranın [[Dəvəçi]] yaxınlığında yerləşən orta əsr sahilyanı şəhəri olduğunu qeyd edir.


Bu günki Şabran şəhəri öz adını [[201]]0-cu ildə Dəvəçi rayonunun adının dəyişməsi ilə əlaqədar Milli Məclisin qərarı ilə almışdır. Şəhər 1944-cü ilə kimi, Dəvəçibazar, sonra isə Dəvəçi adlanmışdır. [[1959]]-cu ildən şəhər statusu almışdır. Tarixi [[ipək yolu]]nun üzərində yerləşən Dəvəçibazar uzun müddət dəvə karvanlarının gecələmə yeri olmuşdur. Eyni zamanda burada böyük bazarda fəaliyyət göstərmiş, dağ kəndlərindən əhali alış veriş üçün Bazara gəlmişlər. Dəvəçiçay-ın ətrafında yerləşən şəhər əhalisi çay yatağından süzülüb gələn şirin sulu bulaqlardan istifadə etmişdir. Bu bulaqlar indi də durur. Bəzi tarixçilər qədim Şirvanşah dövlətinin bu ərazidə yarandığını və qədim Şirvan şəhərinin Dəvəçi şəhərinin yerində olduğunu göstərirlər. Lakin bu məsələ hələ tam öz təsdiqini tapmamışdır və gələcək araşdırıcılarını gözləyir. Karvan yolunun üstündə olan bu şəhər çox keşmə-keşli günlər yaşamış, dəfələrlə dağıdılmışdır. Sonuncu dəfə 1918-ci ilin mart hadisələri zamanı erməni daşnak qoşunları tərəfindən, əvvəl zirehli qatardan top atəşinə tutulmuş, sonra isə dəmiryol stansiyasından düşən erməni cəza dəstələri tərəfindən əhalisi güllələnmiş evlərinə isə od vurularaq yandırılmışdır. Hadisə şahidlərinin deməsinə görə, əhali tərəfindən bala Həştərxan adlanan səkiləri taxtadan, küçələrinə qəmbər daşından olan bu şəhərdə dağılmamış bir-neçə ev qalmışdır. ADR zamanı şəhər nahiyə mərkəzi olmaqla burada pristavlıq yerləşmiş və o,nahiyə olaraq Quba qəzasının tərkibində olmuşdur.
Bugünkü Şabran şəhəri öz adını [[201]]0-cu ildə Dəvəçi rayonunun adının Şabran rayonuna dəyişməsi ilə əlaqədar [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclis]]<nowiki/>in qərarı ilə almışdır. Şəhər 1944-cü ilə kimi '''Dəvəçibazar''', sonra isə '''Dəvəçi''' adlanmışdır. [[1959]]-cu ildən şəhər statusu almışdır. Tarixi [[ipək yolu]]nun üzərində yerləşən Dəvəçibazar uzun müddət dəvə karvanlarının gecələmə yeri olmuşdur. Eyni zamanda burada böyük bazarda fəaliyyət göstərmiş, dağ kəndlərindən əhali alış veriş üçün Bazara gəlmişlər. [[Şabrançay|Dəvəçiçay]]ın ətrafında yerləşən şəhər əhalisi çay yatağından süzülüb gələn şirin sulu bulaqlardan istifadə etmişdir. Bu bulaqlar indi də durur.
Bəzi tarixçilər qədim Şirvanşah dövlətinin bu ərazidə yarandığını və [[Şirvan (qədim şəhər)|qədim Şirvan şəhəri]]<nowiki/>nin Dəvəçi şəhərinin yerində olduğunu göstərirlər. Lakin bu məsələ hələ tam öz təsdiqini tapmamışdır və gələcək araşdırıcılarını gözləyir.
Karvan yolunun üstündə olan bu şəhər çox keçməkeçli günlər yaşamış, dəfələrlə dağıdılmışdır. Sonuncu dəfə 1918-ci ilin mart hadisələri zamanı [[Ermənilər|erməni]] [[Daşnaksütun|daşnak]] qoşunları tərəfindən, əvvəl zirehli qatardan top atəşinə tutulmuş, sonra isə dəmiryol stansiyasından düşən erməni cəza dəstələri tərəfindən əhalisi güllələnmiş, evlərinə isə od vurularaq yandırılmışdır. Hadisə şahidlərinin dediyinə görə, əhali tərəfindən "''Bala Həştərxan''" adlanan səkiləri taxtadan, küçələri qəmbər daşından olan bu şəhərdə dağılmamış bir-neçə ev qalmışdır. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|AXC]] zamanı şəhər nahiyə mərkəzi olaraq Quba qəzasının tərkibində olmuşdu və burada pristavlıq yerləşirdi.


== Əhalisi ==
== Əhalisi ==
Əhali əsasən azərbaycanlılardan ibarətdir.Çox az miqdarda [[rus]] və [[Dağıstan]] xalqlarının nümayəndələri yaşayırlar.
Əhali əsasən [[azərbaycanlılar]]<nowiki/>dan ibarətdir. Çox az miqdarda [[rus]] və [[Dağıstan]] xalqlarının nümayəndələri yaşayırlar.


== Mədəniyyət,təhsil müəsssisələri ve onların fəaliyyəti ==
== Mədəniyyət,təhsil müəsssisələri ve onların fəaliyyəti ==

18:42, 24 oktyabr 2018 tarixindəki versiya

Şablon:Qaralama-az

Bu məqalə Şabran şəhəri haqqındadır. Rayon üçün Şabran rayonu səhifəsinə baxın.

Şablon:Şəhər

Şabran, və ya keçmiş adı ilə Dəvəçi (digər tarixi adı Dəvəçibazar) — Azərbaycanın Şabran rayonunun inzibati mərkəzi. Paytaxt Bakı şəhərindən 122 km aralı. Şəhər Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda yerləşir.

Tarixi

Qədim mənbələrdə adı çəkilən Şabran (Şabaran) Qafqaz dağlarının cənub-şərq qolunun şimal-şərq yamaclarında, Samur çayı hövzəsində ərazi idi. Sonradan Şirvanşahlar, əl-Babın əmirləri və Arran hakimləri arasında bu ərazi üstündə çəkişmələr olmuşdur. Z.Bünyadov Şabranın Dəvəçi yaxınlığında yerləşən orta əsr sahilyanı şəhəri olduğunu qeyd edir.

Bugünkü Şabran şəhəri öz adını 2010-cu ildə Dəvəçi rayonunun adının Şabran rayonuna dəyişməsi ilə əlaqədar Milli Məclisin qərarı ilə almışdır. Şəhər 1944-cü ilə kimi Dəvəçibazar, sonra isə Dəvəçi adlanmışdır. 1959-cu ildən şəhər statusu almışdır. Tarixi ipək yolunun üzərində yerləşən Dəvəçibazar uzun müddət dəvə karvanlarının gecələmə yeri olmuşdur. Eyni zamanda burada böyük bazarda fəaliyyət göstərmiş, dağ kəndlərindən əhali alış veriş üçün Bazara gəlmişlər. Dəvəçiçayın ətrafında yerləşən şəhər əhalisi çay yatağından süzülüb gələn şirin sulu bulaqlardan istifadə etmişdir. Bu bulaqlar indi də durur.

Bəzi tarixçilər qədim Şirvanşah dövlətinin bu ərazidə yarandığını və qədim Şirvan şəhərinin Dəvəçi şəhərinin yerində olduğunu göstərirlər. Lakin bu məsələ hələ tam öz təsdiqini tapmamışdır və gələcək araşdırıcılarını gözləyir.

Karvan yolunun üstündə olan bu şəhər çox keçməkeçli günlər yaşamış, dəfələrlə dağıdılmışdır. Sonuncu dəfə 1918-ci ilin mart hadisələri zamanı erməni daşnak qoşunları tərəfindən, əvvəl zirehli qatardan top atəşinə tutulmuş, sonra isə dəmiryol stansiyasından düşən erməni cəza dəstələri tərəfindən əhalisi güllələnmiş, evlərinə isə od vurularaq yandırılmışdır. Hadisə şahidlərinin dediyinə görə, əhali tərəfindən "Bala Həştərxan" adlanan səkiləri taxtadan, küçələri qəmbər daşından olan bu şəhərdə dağılmamış bir-neçə ev qalmışdır. AXC zamanı şəhər nahiyə mərkəzi olaraq Quba qəzasının tərkibində olmuşdu və burada pristavlıq yerləşirdi.

Əhalisi

Əhali əsasən azərbaycanlılardan ibarətdir. Çox az miqdarda rus və Dağıstan xalqlarının nümayəndələri yaşayırlar.

Mədəniyyət,təhsil müəsssisələri ve onların fəaliyyəti

Kino teatr və 3 kitabxana vardır. 5 tam orta, 3 ümumi orta,5 sahə (şahmat,...) məktəbi fəaliyyət göstərir. 2 uşaq bağçası ( "Cücələrim" və "Dəvəçi Broyler vardır.

İqtisadiyyat

Xalçaçılıq geniş inkişaf etmişdir. Xalçalar Pirəbədil xalça fabrikində və şəxsi mənzillərdə toxunur. "Pirəbədil" xalça fabrikində toxunan yerli çeşnili "Pirəbədil", "Heyratı Pirəbədil", "Alçagül Çiçi", "Sırt Çiçi", "Qollu Çiçi" və "Xırdagül Çiçi" 50 ildən artıqdır ki, dünyanın bir çox ölkələrinə satılır və bir çox dünya müzeylərinin bəzəyidir. Son vaxtlar fabrikdə "Gülüstan" və bədii tərtibatlı(portret) xalçalarıda toxunur. "Dəvəçi Broyler" və Taxıl kombinatı fəaliyyət göstərir.

İstinadlar

Xarici keçidlər

Şabran rayonu  Şabran rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
 Şəhər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Şabran&oldid=4453791"