Sturmtiger: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k Silah məlumat qutusu → Silah using AWB
Sətir 1: Sətir 1:
{{Silah məlumat qutusu
{{Silah
|adı= Sturmtiger (Hücum pələngi)
|adı= Sturmtiger (Hücum pələngi)
|şəkil= [[Şəkil:Sturmtiger frontal.jpg|300px]]
|şəkil= [[Şəkil:Sturmtiger frontal.jpg|300px]]
Sətir 87: Sətir 87:
}}
}}


'''Sturmtiger''' (Hücum pələngi) [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı istifadə olunan [[Tiger (tank)|Tiger]] şassisi üzərinə konstruksiya edilən və böyük bir raket atanla təchiz edilmiş alman hücum topudur. Rəsmi adı '''Sturmmörserwagen 606/4 mit 38 cm RW 61'''-dir. Piyadalara döyüş meydanında dəstək vermək məqsədilə istehsal edilmişdi. İstehsalında cəbhədə ağır xəsarət görmüş Tiger tanklarından istifadə edilmişdir.
'''Sturmtiger''' (Hücum pələngi) [[İkinci Dünya müharibəsi]] zamanı istifadə olunan [[Tiger (tank)|Tiger]] şassisi üzərinə konstruksiya edilən və böyük bir raket atanla təchiz edilmiş alman hücum topudur. Rəsmi adı '''Sturmmörserwagen 606/4 mit 38 cm RW 61'''-dir. Piyadalara döyüş meydanında dəstək vermək məqsədilə istehsal edilmişdi. İstehsalında cəbhədə ağır xəsarət görmüş Tiger tanklarından istifadə edilmişdir.


Bu texnikanın istehsalında məqsəd döyüş meydanında piyadalara dəstək vermək üçün düşmən mövqelərində yerləşən çox möhkəm qorunan bina və xəndəkləri tək bir zərbə ilə yox etmək idi. Bu fikir ilk dəfə [[1942]]-ci ildə Stalinqrad mühasirəsi sırasında ortaya çıxmışdır. O zamanlar [[Üçüncü Reyx|Wermacht]]ın əlində sadəcə olaraq üzərində 150 mm-lik ağır piyada topu olan [[StuG III]] hücum topu var idi. Bu texnikanın da 12 ədədi bu mühasirə zamanı itirilmişdi.
Bu texnikanın istehsalında məqsəd döyüş meydanında piyadalara dəstək vermək üçün düşmən mövqelərində yerləşən çox möhkəm qorunan bina və xəndəkləri tək bir zərbə ilə yox etmək idi. Bu fikir ilk dəfə [[1942]]-ci ildə Stalinqrad mühasirəsi sırasında ortaya çıxmışdır. O zamanlar [[Üçüncü Reyx|Wermacht]]ın əlində sadəcə olaraq üzərində 150 mm-lik ağır piyada topu olan [[StuG III]] hücum topu var idi. Bu texnikanın da 12 ədədi bu mühasirə zamanı itirilmişdi.


Xələfi olan Brummbär [[1943]]-cü ildə istehsal edilmişdi. Lakin buna baxmayaraq [[Üçüncü Reyx|Almaniya]] bu silahla qane olmurdu. [[Üçüncü Reyx|Almaniya]] bundan daha ağır və güclü silaha ehtiyac duyurdu. Sonunda istehsalında Tiger tank şassisi və 210 mm-lik haubitsa istifadə olunacaq bir texnikanın istehsalına qərar verildi.
Xələfi olan Brummbär [[1943]]-cü ildə istehsal edilmişdi. Lakin buna baxmayaraq [[Üçüncü Reyx|Almaniya]] bu silahla qane olmurdu. [[Üçüncü Reyx|Almaniya]] bundan daha ağır və güclü silaha ehtiyac duyurdu. Sonunda istehsalında Tiger tank şassisi və 210 mm-lik haubitsa istifadə olunacaq bir texnikanın istehsalına qərar verildi.


Ancaq o zamanlar belə bir top olmadığı üçün, bunun yerinə bir bənzəri olan Kriegsmarine tərəfindən sualtı raket atan kimi istifadə olunan 380 mm-lik mortarda qərar verildi.
Ancaq o zamanlar belə bir top olmadığı üçün, bunun yerinə bir bənzəri olan Kriegsmarine tərəfindən sualtı raket atan kimi istifadə olunan 380 mm-lik mortarda qərar verildi.


İlkin prototip [[1943]]-cü ilin oktyabr ayında [[Hitler]]ə göstərildi. [[1944]]-cü ilin [[aprel]] ayında istehsalına razılıq verilən texnikanın sınaqlarına başlanıldı. Avqust-noyabr ayları ərzində 18 ədəd Sturmtiger istehsal edildi. Bu qədər zəif istehsal olunmasının səbəbi yeni şassi istehsal etmək əvəzinə vurulmuş və yaxud da xidmətdən çıxarılmış Tiger tanklarının gözlənilməsi idi.
İlkin prototip [[1943]]-cü ilin oktyabr ayında [[Hitler]]ə göstərildi. [[1944]]-cü ilin [[aprel]] ayında istehsalına razılıq verilən texnikanın sınaqlarına başlanıldı. Avqust-noyabr ayları ərzində 18 ədəd Sturmtiger istehsal edildi. Bu qədər zəif istehsal olunmasının səbəbi yeni şassi istehsal etmək əvəzinə vurulmuş və yaxud da xidmətdən çıxarılmış Tiger tanklarının gözlənilməsi idi.
Sətir 104: Sətir 104:


===Zireh===
===Zireh===
Sturmtiger şəhər daxilində savaşacağı üçün bu texnikanın ağır xəsarət almaması üçün qalın zireh ilə qorunması lazım idi. Öndən 150 mm qalınlığında bucaq altında zireh ilə qorunurdu. Yan tərəflərindən isə 80 mm-lik panellər vasitəsilə qorunurdu. Tiger çəkisi 57 ton olarkən, Sturmtiger 68 ton çəkiyə malik idi.
Sturmtiger şəhər daxilində savaşacağı üçün bu texnikanın ağır xəsarət almaması üçün qalın zireh ilə qorunması lazım idi. Öndən 150 mm qalınlığında bucaq altında zireh ilə qorunurdu. Yan tərəflərindən isə 80 mm-lik panellər vasitəsilə qorunurdu. Tiger çəkisi 57 ton olarkən, Sturmtiger 68 ton çəkiyə malik idi.


===Silahları===
===Silahları===


Əsas silahı 380 mm-lik Raketenwerfer 61 L/5.4, arxadan doldurulmalı raketatan/mortar idi. Bu silah qısa mənzilli raketatan quruluşunda idi. Mortarın diametri 1.5 metrə yaxın idi. 125 kq yüksəkpartlayıcılı raket ata bilirdi. Bu mərmi 2.5 qalınlığında olan beton maneələri də dağıtmağı bacarırdı.
Əsas silahı 380 mm-lik Raketenwerfer 61 L/5.4, arxadan doldurulmalı raketatan/mortar idi. Bu silah qısa mənzilli raketatan quruluşunda idi. Mortarın diametri 1.5 metrə yaxın idi. 125 kq yüksəkpartlayıcılı raket ata bilirdi. Bu mərmi 2.5 qalınlığında olan beton maneələri də dağıtmağı bacarırdı.


Bu silahın mənzili 5650 metrə bərabər idi. Raketin ümumi ağırlığı 345-351 kq arasında dəyişirdi. Normal bir barıt ilə mərmi 45m/s sürətlə hərəkət edərkən, 40 kq-lıq raket ilə 250m/s-yə qalxırdı.
Bu silahın mənzili 5650 metrə bərabər idi. Raketin ümumi ağırlığı 345-351 kq arasında dəyişirdi. Normal bir barıt ilə mərmi 45 m/s sürətlə hərəkət edərkən, 40 kq-lıq raket ilə 250 m/s-yə qalxırdı.


Raketatan bəzi problemlərdə yaradırdı. Ən önəmlisi raket yanacağının yanması ilə yaranan qazı texnikanın içindən çölə çıxartmaq olmurdu.
Raketatan bəzi problemlərdə yaradırdı. Ən önəmlisi raket yanacağının yanması ilə yaranan qazı texnikanın içindən çölə çıxartmaq olmurdu.


Mərmilər çox böyük olduğu üçün sadəcə olaraq 14 mərmi daşımaq mümkün idi. Bir dənəsi topda, digəri isə yükləmə qabında olurdu. Digərləri texnikanın arxa hissəsində olan barmaqlıq rəflərdə daşınırdı. Sursat yükləmək üçün texnikanın üst hissəsinə bir kran bağlanılırdı və bu kranın köməyi ilə mərmilər yüklənilirdi. Yükləmək üçün 5 nəfərlik ekipakın hamısı calışmalıydı.
Mərmilər çox böyük olduğu üçün sadəcə olaraq 14 mərmi daşımaq mümkün idi. Bir dənəsi topda, digəri isə yükləmə qabında olurdu. Digərləri texnikanın arxa hissəsində olan barmaqlıq rəflərdə daşınırdı. Sursat yükləmək üçün texnikanın üst hissəsinə bir kran bağlanılırdı və bu kranın köməyi ilə mərmilər yüklənilirdi. Yükləmək üçün 5 nəfərlik ekipakın hamısı calışmalıydı.


Yükləmə qapağının yanında 90 mm-lik NbK 39 Nahverteidigungswaffe (“Yaxın müdafiə silahı”) yerləşdirilmişdi. Bu silah yaxın məsafədə yerləşən düşmən texnika və piyadalarından maşını qoruyurdu. Bu silah 360 dərəcəlik bir istifadə sahəsinə sahib olan sadə bir qumbaraatan idi. Piyada hücumlarına qarşı isə 7.92 mm-lik MG-34 pulemyotundan istifadə olunurdu.
Yükləmə qapağının yanında 90 mm-lik NbK 39 Nahverteidigungswaffe (“Yaxın müdafiə silahı”) yerləşdirilmişdi. Bu silah yaxın məsafədə yerləşən düşmən texnika və piyadalarından maşını qoruyurdu. Bu silah 360 dərəcəlik bir istifadə sahəsinə sahib olan sadə bir qumbaraatan idi. Piyada hücumlarına qarşı isə 7.92 mm-lik MG-34 pulemyotundan istifadə olunurdu.


==Xidmət tarixi==
==Xidmət tarixi==
[[Şəkil:Germany06 086.jpg|thumb|right|250px|Sturmtiger (Deutsches Panzermuseum) Almanya]]
[[Şəkil:Germany06 086.jpg|thumb|right|250px|Sturmtiger (Deutsches Panzermuseum) Almanya]]
Sturmtiger-in əsas vəzifəsi piyada qüvvələrinin gücləndirilmiş düşmən mövqelərinə və ya binalara hücumları zamanı həmin piyadalara ağır topçu dəstəyi vermək idi. Lakin müharibədə [[Üçüncü Reyx|Almaniya]]nın vəziyyəti gündən-günə pisləşirdi. [[Üçüncü Reyx|Almaniya]]nın silahlı qüvvələri olan Wermacht artıq hücumdan çox müdafiəyə meyl edirdi.
Sturmtiger-in əsas vəzifəsi piyada qüvvələrinin gücləndirilmiş düşmən mövqelərinə və ya binalara hücumları zamanı həmin piyadalara ağır topçu dəstəyi vermək idi. Lakin müharibədə [[Üçüncü Reyx|Almaniya]]nın vəziyyəti gündən-günə pisləşirdi. [[Üçüncü Reyx|Almaniya]]nın silahlı qüvvələri olan Wermacht artıq hücumdan çox müdafiəyə meyl edirdi.


Üç yeni Panzer bölüyü (Tank bölmələri) Sturmtiger modelindən istifadə edirdi: Panzer Sturmmörser Kompanien (PzStuMrKp) 1000, 1001 və1002. Əslində ədəd texnikadan formalaşmağı lazım olarkən əldə yetərli sayda texnika olmadığından hər bölüyə 4 ədəd bu texnikadan paylanılmışdı. Bu 4 texnikada öz aralarında ikili qruplara ayrılırdı.
Üç yeni Panzer bölüyü (Tank bölmələri) Sturmtiger modelindən istifadə edirdi: Panzer Sturmmörser Kompanien (PzStuMrKp) 1000, 1001 və1002. Əslində ədəd texnikadan formalaşmağı lazım olarkən əldə yetərli sayda texnika olmadığından hər bölüyə 4 ədəd bu texnikadan paylanılmışdı. Bu 4 texnikada öz aralarında ikili qruplara ayrılırdı.


PzStuMrKp 1000 birliyinə aid olan 2 texnika 13 [[avqust]] [[1944]]-cü ildə Varşavanın [[SSRİ]] tərəfindən azad edilməsinə qarşı ilk dəfə olaraq istifadə edilmişlərdi. PzStuMrKp 1001 və PzStuMrKp 1002 isə [[sentyabr]] və [[oktyabr]] aylarında xidmətə başlamışdır. PzStuMrKp 1001 və 1002 birliklərinə aid olan 7 texnika daha sonralar Ardenna əməliyyatında istifadə edilmişlərdi.
PzStuMrKp 1000 birliyinə aid olan 2 texnika 13 [[avqust]] [[1944]]-cü ildə Varşavanın [[SSRİ]] tərəfindən azad edilməsinə qarşı ilk dəfə olaraq istifadə edilmişlərdi. PzStuMrKp 1001 və PzStuMrKp 1002 isə [[sentyabr]] və [[oktyabr]] aylarında xidmətə başlamışdır. PzStuMrKp 1001 və 1002 birliklərinə aid olan 7 texnika daha sonralar Ardenna əməliyyatında istifadə edilmişlərdi.


Ardenna əməliyyatından sonra bu texnikalar bir daha cəbhələrdə istifadə edilmədilər. Bu texnikalardan daha çox Almaniya torpaqlarına hücumlardan müdafiə məqsədi ilə istifadə olunmağa başlanılmışdı. Bunlar çox güclü müdafiə silahı idilər. Düşmənin döyüş təyyarələrindən başqa heç bir düşmən piyada qüvvəsi və ya topçu qüvvəsi bu texnikanı sıradan çıxarda bilmirdi. Sadəcə olaraq bir neçəsi düşmən tərəfindən məhv edilmişdir. Qalanları isə texniki qüsurları və ya yanacaq çatışmazlığı ucbatından ekipajı tərəfindən tərk edilməzdən öncə məhv edilmişdi.
Ardenna əməliyyatından sonra bu texnikalar bir daha cəbhələrdə istifadə edilmədilər. Bu texnikalardan daha çox Almaniya torpaqlarına hücumlardan müdafiə məqsədi ilə istifadə olunmağa başlanılmışdı. Bunlar çox güclü müdafiə silahı idilər. Düşmənin döyüş təyyarələrindən başqa heç bir düşmən piyada qüvvəsi və ya topçu qüvvəsi bu texnikanı sıradan çıxarda bilmirdi. Sadəcə olaraq bir neçəsi düşmən tərəfindən məhv edilmişdir. Qalanları isə texniki qüsurları və ya yanacaq çatışmazlığı ucbatından ekipajı tərəfindən tərk edilməzdən öncə məhv edilmişdi.


İki ədəd cəmi Sturmtiger dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır: Bir Deutsches Panzermuseum [[Münster]] də, Kubinka Tank Muzeyində ([[Rusiya]]) sərgilənir.
İki ədəd cəmi Sturmtiger dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır: Bir Deutsches Panzermuseum [[Münster]] də, Kubinka Tank Muzeyində ([[Rusiya]]) sərgilənir.

21:18, 30 noyabr 2018 tarixindəki versiya

Sturmtiger (Hücum pələngi)
Ölkə
İstismar tarixçəsi
İstismar illəri 1944-1945
İstismara başlanması 1944
İstismar edənlər Almaniya
İstifadə edilən döyüşlər İkinci Dünya müharibəsi
İstehsal tarixçəsi
Konstruktor Alkett
Konstruksiya tarixi 1943-1944
İstehsalçı Alkett
İstehsal illəri Oktyabr1943-Yanvar 1945
İstehsal sayı 18 ədəd
Xüsusiyyətləri
Ağırlığı 68 ton
Zireh 150 mm
Sürət 40 km/saat
Güc nisbəti 9 at gücü/ton
Əsas silah 380 mm-lik RW61 L/5.4 raket topu.
Köməkçi silah 90 mm-lik NbK 39 piyadalar əleyhinə silah, 7.92 mm-lik MG-34 pulemyotu.
Uzunluğu 6.28 metr
Eni 3.57 metr
Hündürlüyü 2.85 metr
Ekipaj 5 nəfər (sürücü, komandir, 3 topçu)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sturmtiger (Hücum pələngi) İkinci Dünya müharibəsi zamanı istifadə olunan Tiger şassisi üzərinə konstruksiya edilən və böyük bir raket atanla təchiz edilmiş alman hücum topudur. Rəsmi adı Sturmmörserwagen 606/4 mit 38 cm RW 61-dir. Piyadalara döyüş meydanında dəstək vermək məqsədilə istehsal edilmişdi. İstehsalında cəbhədə ağır xəsarət görmüş Tiger tanklarından istifadə edilmişdir.

Bu texnikanın istehsalında məqsəd döyüş meydanında piyadalara dəstək vermək üçün düşmən mövqelərində yerləşən çox möhkəm qorunan bina və xəndəkləri tək bir zərbə ilə yox etmək idi. Bu fikir ilk dəfə 1942-ci ildə Stalinqrad mühasirəsi sırasında ortaya çıxmışdır. O zamanlar Wermachtın əlində sadəcə olaraq üzərində 150 mm-lik ağır piyada topu olan StuG III hücum topu var idi. Bu texnikanın da 12 ədədi bu mühasirə zamanı itirilmişdi.

Xələfi olan Brummbär 1943-cü ildə istehsal edilmişdi. Lakin buna baxmayaraq Almaniya bu silahla qane olmurdu. Almaniya bundan daha ağır və güclü silaha ehtiyac duyurdu. Sonunda istehsalında Tiger tank şassisi və 210 mm-lik haubitsa istifadə olunacaq bir texnikanın istehsalına qərar verildi.

Ancaq o zamanlar belə bir top olmadığı üçün, bunun yerinə bir bənzəri olan Kriegsmarine tərəfindən sualtı raket atan kimi istifadə olunan 380 mm-lik mortarda qərar verildi.

İlkin prototip 1943-cü ilin oktyabr ayında Hitlerə göstərildi. 1944-cü ilin aprel ayında istehsalına razılıq verilən texnikanın sınaqlarına başlanıldı. Avqust-noyabr ayları ərzində 18 ədəd Sturmtiger istehsal edildi. Bu qədər zəif istehsal olunmasının səbəbi yeni şassi istehsal etmək əvəzinə vurulmuş və yaxud da xidmətdən çıxarılmış Tiger tanklarının gözlənilməsi idi.

Dizaynı

1945-ci ilin aprel ayında ələ keçirilmiş Sturmtiger

Sturmtiger texnikasının istehsalında Tiger tanklarının gövdə və süspansion sistemləri saxlanılmışdı. Tiger tanklarına məxsus üst hissə sökülərək bunun yerinə mortarın yerləşdirilə biləcəyi üst hissə yaradılmışdı. Bu üst hissə texnikanın ön tərəfindən başladığından texnikaya uzaqdan baxılanda qutuya oxşayırdı.

Sturmtiger (Deutsches Panzermuseum) Almaniya

Sturmtiger Tiger tanklarından daha qısa idi. Sturmtiger 6.28 metr uzunluğa sahib olduğu halda, Tiger tankları 8.45 metr uzunluğunda idi. Bunun əsas səbəbi uzun bir topa sahib olmaması idi. Tiger tanklarından 15 sm daha hündür idi.

Zireh

Sturmtiger şəhər daxilində savaşacağı üçün bu texnikanın ağır xəsarət almaması üçün qalın zireh ilə qorunması lazım idi. Öndən 150 mm qalınlığında bucaq altında zireh ilə qorunurdu. Yan tərəflərindən isə 80 mm-lik panellər vasitəsilə qorunurdu. Tiger çəkisi 57 ton olarkən, Sturmtiger 68 ton çəkiyə malik idi.

Silahları

Əsas silahı 380 mm-lik Raketenwerfer 61 L/5.4, arxadan doldurulmalı raketatan/mortar idi. Bu silah qısa mənzilli raketatan quruluşunda idi. Mortarın diametri 1.5 metrə yaxın idi. 125 kq yüksəkpartlayıcılı raket ata bilirdi. Bu mərmi 2.5 qalınlığında olan beton maneələri də dağıtmağı bacarırdı.

Bu silahın mənzili 5650 metrə bərabər idi. Raketin ümumi ağırlığı 345-351 kq arasında dəyişirdi. Normal bir barıt ilə mərmi 45 m/s sürətlə hərəkət edərkən, 40 kq-lıq raket ilə 250 m/s-yə qalxırdı.

Raketatan bəzi problemlərdə yaradırdı. Ən önəmlisi raket yanacağının yanması ilə yaranan qazı texnikanın içindən çölə çıxartmaq olmurdu.

Mərmilər çox böyük olduğu üçün sadəcə olaraq 14 mərmi daşımaq mümkün idi. Bir dənəsi topda, digəri isə yükləmə qabında olurdu. Digərləri texnikanın arxa hissəsində olan barmaqlıq rəflərdə daşınırdı. Sursat yükləmək üçün texnikanın üst hissəsinə bir kran bağlanılırdı və bu kranın köməyi ilə mərmilər yüklənilirdi. Yükləmək üçün 5 nəfərlik ekipakın hamısı calışmalıydı.

Yükləmə qapağının yanında 90 mm-lik NbK 39 Nahverteidigungswaffe (“Yaxın müdafiə silahı”) yerləşdirilmişdi. Bu silah yaxın məsafədə yerləşən düşmən texnika və piyadalarından maşını qoruyurdu. Bu silah 360 dərəcəlik bir istifadə sahəsinə sahib olan sadə bir qumbaraatan idi. Piyada hücumlarına qarşı isə 7.92 mm-lik MG-34 pulemyotundan istifadə olunurdu.

Xidmət tarixi

Sturmtiger (Deutsches Panzermuseum) Almanya

Sturmtiger-in əsas vəzifəsi piyada qüvvələrinin gücləndirilmiş düşmən mövqelərinə və ya binalara hücumları zamanı həmin piyadalara ağır topçu dəstəyi vermək idi. Lakin müharibədə Almaniyanın vəziyyəti gündən-günə pisləşirdi. Almaniyanın silahlı qüvvələri olan Wermacht artıq hücumdan çox müdafiəyə meyl edirdi.

Üç yeni Panzer bölüyü (Tank bölmələri) Sturmtiger modelindən istifadə edirdi: Panzer Sturmmörser Kompanien (PzStuMrKp) 1000, 1001 və1002. Əslində ədəd texnikadan formalaşmağı lazım olarkən əldə yetərli sayda texnika olmadığından hər bölüyə 4 ədəd bu texnikadan paylanılmışdı. Bu 4 texnikada öz aralarında ikili qruplara ayrılırdı.

PzStuMrKp 1000 birliyinə aid olan 2 texnika 13 avqust 1944-cü ildə Varşavanın SSRİ tərəfindən azad edilməsinə qarşı ilk dəfə olaraq istifadə edilmişlərdi. PzStuMrKp 1001 və PzStuMrKp 1002 isə sentyabr və oktyabr aylarında xidmətə başlamışdır. PzStuMrKp 1001 və 1002 birliklərinə aid olan 7 texnika daha sonralar Ardenna əməliyyatında istifadə edilmişlərdi.

Ardenna əməliyyatından sonra bu texnikalar bir daha cəbhələrdə istifadə edilmədilər. Bu texnikalardan daha çox Almaniya torpaqlarına hücumlardan müdafiə məqsədi ilə istifadə olunmağa başlanılmışdı. Bunlar çox güclü müdafiə silahı idilər. Düşmənin döyüş təyyarələrindən başqa heç bir düşmən piyada qüvvəsi və ya topçu qüvvəsi bu texnikanı sıradan çıxarda bilmirdi. Sadəcə olaraq bir neçəsi düşmən tərəfindən məhv edilmişdir. Qalanları isə texniki qüsurları və ya yanacaq çatışmazlığı ucbatından ekipajı tərəfindən tərk edilməzdən öncə məhv edilmişdi.

İki ədəd cəmi Sturmtiger dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır: Bir Deutsches Panzermuseum Münster də, Kubinka Tank Muzeyində (Rusiya) sərgilənir.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Sturmtiger&oldid=4494287"