Fəxrəddin Razi: Redaktələr arasındakı fərq
k Sortilegus Fəxrəddin Razi səhifəsinin adını Fəxrəddin ər-Razi olaraq dəyişdi. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Şəxs |
|||
{{digər məna|Razi}} |
|||
|Adı = Fəxrəddin ər-Razi |
|||
'''Fəxrəddin Razi''' (Rey, [[6 fevral]] [[1149]] - Herat, [[29 mart]] [[1210]]) Fars islam alimi və [[fizika|fizikçi]]. |
|||
|Orijinal adı = Məhəmməd ibn Ömər əl-Hüseyn ət-Taymi əl-Bəkri ər-Razi |
|||
|Şəkil = |
|||
|Şəklin ölçüsü = |
|||
|Şəklin izahı = |
|||
|Digər adı = Fəxrəddin, ibn əl-Hatib |
|||
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1149||}} |
|||
|Doğum yeri = [[Rey]], [[İran]], [[Abbasilər xilafəti]] |
|||
|Vəfatı = {{vəfat tarixi|1209||}} |
|||
|Vəfat yeri = [[Herat]], [[Əfqanıstan]], [[Quri Sultanlığı]] |
|||
|Vəfat səbəbi = |
|||
|Atası = Ömər əl-Hüseyn ər-Razi |
|||
|Anası = |
|||
|Həyat yoldaşı = |
|||
|Uşaqları = |
|||
|Peşəsi = filosof, riyaziyyatçı |
|||
|Vətəndaşlıq = |
|||
|Milliyət = |
|||
|İxtisası = |
|||
|Təhsili = |
|||
|Fəaliyyəti = |
|||
|Tanınır = |
|||
|Fəaliyyət illəri = |
|||
|Mükafatları = |
|||
|imdb id = |
|||
|İmzası = |
|||
|Sayt = |
|||
}} |
|||
'''Fəxrəddin Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər ər-Razi''', daha çox'''Fəxrəddin ər-Razi''' ({{lang-ar|فخرالدین الرازی}} kimi tanınır; hicri 1149, Rey — hicri 1209, [[Herat]]) — əşirət qələminin tanınmış nümayəndəsi, altıncı [[mücəddid]]. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. Yarımçıq olan məşhur Məfatih əl-qayb təfsiri ona məxsusdur. Bu təfsiri o, mutazilit əz-Zəmaxşarinin təfsirinə cavab olaraq yazmışdır. |
|||
== Биография == |
|||
Tam adı Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər əl-Hüseyn ət-Taymi əl-Bəkri ət-Təbaristani Fəxrəddin ər-Razi olan filosof 1149-cu ildə Reydə anadan olmuşdur. Atası Rey şəhərinin hatibi olmuşdur. Buna görə də onu İbn əl-Hatib (hatibin oğlu) deyə çağırmışlar. Şafi fiqhi, üsul əl-fiqh sahəsində ilk təhsilini atasından və əl-Kamal əs-Simnanidən almışdır. Fəlsəfəni isə Məcduddin əl-Cilidən öyrənmişdir. |
|||
Ər-Razi Orta Şərq şəhərlərini gəzib dolaşmışdır. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. O, Heratda mədrəsə qurmuş və həyatının son illərini elə bu mədrəsədə keçirmişdir. |
|||
== Əsərləri == |
== Əsərləri == |
||
* Məfatih əl-qayb |
|||
{{qaralama-az}} |
|||
* Əsas ət-təqdis fi ilm əl-kəlam |
|||
:1) Mefâtih-ül-Gayb: Tefsîr-i Kəbîr deyə bilinir. Burhâneddîn Nəsafî, bu təfsiri telhis etmiş (kısaltmış) ve Vâdıh adını vermiştir. Muhammed bin el-Kâdı Ayasuluğ da telhis etmiştir. |
|||
* Cəmi əl-ölüm |
|||
:2) Muhassalu Efkar-il-Mütəkaddimîn vel-Müteahhirîn minel-Ulemâ vel-yaxşı vel-Mütekellimîn, |
|||
* Ər-Risalə əl-kəmaliyə fi-l-həqaik əl ilahiyə |
|||
:3) İrşad-ün-Nüzzâr ilə Lətaifi-il-Esrar |
|||
* Cahardaq risalə |
|||
:4) Uyûn-ül-Mesâil, |
|||
* Əl-Məbahis əş-şərqiyə |
|||
:5) El-Mahsûl, |
|||
* Lübub əl-işarət |
|||
:6) El-Burhân, |
|||
* Əl-Ərbain fi üsul əd-din |
|||
:7) Nihâyet-ül-Îcâz fî Dirâyet-il-Îcâz, |
|||
* Etiqadat firəq əl-müslimin va-əl-müşrikin |
|||
:8) Meâlimü Usûl-id-Dîn, |
|||
* Mühəssəl əfkar əl-mütəqəddimin da-l-Mütəahhirin |
|||
:9) KitâbüFedâil-is-Sahâbe, |
|||
:10) Kitâb-ül-Ahlâk, |
|||
:11) Şerhü Vecîz-lil-Gazâlî, |
|||
:12) Menâkıbu İmâm-ıŞâfiî (Matbudur), |
|||
:13) Tehzîb-üd-Delâil, |
|||
:14) Kitâb-ı Esrâr-ül-Kelâm, |
|||
:15) Şerhü Nehc-ül-Belâga, |
|||
:16) Kitâb-ül-Kazâ vel-Kader, |
|||
:17) Kitâbu Ta'cîz-il-Felâsife, |
|||
:18) Kitâb-ül-Berâhin-il-Behâiyye, |
|||
:19) Kitâb-ül-Hamsîn fî Usûl-id-dîn, |
|||
:20) Kitâb-ül-Hak vel-Ba's, |
|||
:21) Kitâbu İsmet-il-Enbiyâ, |
|||
:22) Risâletün fin-Nübüvvât, |
|||
:23) Esrâr-ül-Mevedde fî Ba'dı Süver-il-Kur'ân-il-Kerîm, |
|||
:24) Kitâb-ül-Firâset, |
|||
:25) Kitâbün-fî Zemm-id-Dünyâ, |
|||
:26) Kitâb-üz-Zübde, |
|||
:27) El-Mulehhas, |
|||
:28) El-Metâlib-ül-Âliyye, |
|||
:29) Kitâbün fil-Hendese, |
|||
:30) Kitâb-ül-Câmi'il-Kebîr, |
|||
:31) Kitâbu Musâderet-i Oklides, |
|||
:32) Kitâbün fil-Kabz, |
|||
:33) Risâletün fin-Nefs, |
|||
:34) Kitâb-ı Umdet-ün-Nezzâr ve Zînet-ül-Efkâr, |
|||
:35) Risâletün fit-Tenbîh alâ Ba'd, |
|||
:36) Meâlimü Usûl-id-dîn. |
|||
== |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
* [[Mövlana]] |
|||
* [[Əxi Əvrən]] |
|||
== |
== Ədəbiyyat == |
||
* ''Наймов Н.'' Фахриддин Рази. // Из философского наследия народов Ближнего и Среднего Востока. — Ташкент, 1972, — С. 199—233. |
|||
* [http://www.yesevi.org/tdbm/bibliyografya/fahruddinirazi4.html Türkiyə kitabxanalarında olan əl yazması əsərləri] |
|||
* ''Кулматов Я.'' Фахриддин Рази. — Душашбе, 1980. |
|||
* [http://www.anadolucinar.net/ekim_web/irfan_gorkas.html Həyatı] |
|||
* [http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=1650 Həyatı] |
|||
* [http://www.davetci.com/d_biyografi/biyografi_frazi.htm Həyatı] |
|||
* [http://fen.selcuk.edu.tr/sanattarihi/dersler/oeravsar/anadoluoncesi/karahanli_turbeleri.pdf Məzarı 43-cü səhifə, Bir Karahanlı Məmərisidir] |
|||
[[Kateqoriya:İslam fəlsəfəsi]] |
|||
[[Kateqoriya:İslam filosofları]] |
[[Kateqoriya:İslam filosofları]] |
||
[[Kateqoriya:Türkiyə filosofları]] |
|||
[[Kateqoriya:XII əsr şəxsləri]] |
21:25, 13 mart 2019 tarixindəki versiya
Fəxrəddin ər-Razi | |
---|---|
ərəb. فخرُ الدين الرازي | |
Doğum tarixi | 1150[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1210[1][2][…] |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | filosof, riyaziyyatçı, üləma, astronom |
Fəxrəddin Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər ər-Razi, daha çoxFəxrəddin ər-Razi (ərəb. فخرالدین الرازی kimi tanınır; hicri 1149, Rey — hicri 1209, Herat) — əşirət qələminin tanınmış nümayəndəsi, altıncı mücəddid. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. Yarımçıq olan məşhur Məfatih əl-qayb təfsiri ona məxsusdur. Bu təfsiri o, mutazilit əz-Zəmaxşarinin təfsirinə cavab olaraq yazmışdır.
Биография
Tam adı Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Ömər əl-Hüseyn ət-Taymi əl-Bəkri ət-Təbaristani Fəxrəddin ər-Razi olan filosof 1149-cu ildə Reydə anadan olmuşdur. Atası Rey şəhərinin hatibi olmuşdur. Buna görə də onu İbn əl-Hatib (hatibin oğlu) deyə çağırmışlar. Şafi fiqhi, üsul əl-fiqh sahəsində ilk təhsilini atasından və əl-Kamal əs-Simnanidən almışdır. Fəlsəfəni isə Məcduddin əl-Cilidən öyrənmişdir.
Ər-Razi Orta Şərq şəhərlərini gəzib dolaşmışdır. Quri sultanlığında və Xarəzmşahlar dövlətində sarayda xidmət etmişdir. O, Heratda mədrəsə qurmuş və həyatının son illərini elə bu mədrəsədə keçirmişdir.
Əsərləri
- Məfatih əl-qayb
- Əsas ət-təqdis fi ilm əl-kəlam
- Cəmi əl-ölüm
- Ər-Risalə əl-kəmaliyə fi-l-həqaik əl ilahiyə
- Cahardaq risalə
- Əl-Məbahis əş-şərqiyə
- Lübub əl-işarət
- Əl-Ərbain fi üsul əd-din
- Etiqadat firəq əl-müslimin va-əl-müşrikin
- Mühəssəl əfkar əl-mütəqəddimin da-l-Mütəahhirin
İstinadlar
- ↑ 1 2 RĀZĪ FAKHR AL-DĪN AL- // Encyclopædia Universalis (fr.). Encyclopædia Britannica.
- ↑ 1 2 Haywood J. A. Fakhr ad-Din ar-Razi // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Haywood J. A., Bell A. Fakhr ad-Dīn ar-Rāzī // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ Bibliothèque nationale de France Record #12086410z // BnF catalogue général (fr.). Paris: BnF.
Ədəbiyyat
- Наймов Н. Фахриддин Рази. // Из философского наследия народов Ближнего и Среднего Востока. — Ташкент, 1972, — С. 199—233.
- Кулматов Я. Фахриддин Рази. — Душашбе, 1980.