Antonio Saqona

Antonio (Toni) Cüzeppe Saqona (1956-2017) , Avstraliyanın Viktoriya əyalətindəki Melburn Universitetində dərs demiş arxeoloq və klassik professor idi. Toni Saqona, 30 aprel 1956-cı ildə Tripolidə, Liviyada anadan olmuşdur. Valideynləri, Salvatore və Mariya ilə birlikdə 1960-cı ildə Avstraliyaya köçmüş, əvvəlcə Vilhelmstaun, Viktoriyaya yerləşmişdir. Saqona ilk təhsilini Emmanuel Kolleci, Altonada aldı, orta təhsilini 1973 cü ildə bitirdi və Melburn Universiteti Humanitar elmlər bölməsindən məzun oldu. Namizədlik mövzusu 1984-cü ildə tamamladığı Qafqaz bölgəsinin erkən Tunc dövrü Kür-Araz mədəniyyətinin arxeologiyası idi. 1984-cü ildə Erkən Tunc dövründə Qafqaz bölgəsi olaraq nəşr edilmişdir. Doktorantura namizədliyi müddətində Saqona Humanitar Elmlər Bölməsində müəllimlik edirdi. Müəllimi və onun üçün model olan Bill Culicanın qəfil vəfat etməsi ilə Culican kursunu təhvil aldı və Arxeologiya müəllimliyi etməyə başladı. 1989-cu ildə baş müəllim vəzifəsinə irəli çəkildi, 1995-ci ildə dosent və 2006-cı ildə professor vəzifəsinə təyin edildi. 2017-ci ildə ölümündən bir müddət əvvəl ona Emeritus professor adı verildi.

Yaxın Şərqin arxeologiyasına dair bir sıra kitablar yazmış, bu sahədəki işləri Anadolu, Qafqaz və Suriyadakı qədim yaşayış yerləri, mənzərələr və qəbiristanlıqlar üzərində cəmləşdirmişdir. Sahədə apardığı işlər, tarix öncəsi dövrlərdən günümüzə qədər olan tarixi dövrləri əhatə etməkdə olub, Türkiyədəki (Anadolu), Qafqaz və Suriyadakı antik məskunlaşmaları, mənzərələri və qəbiristanlıqları diqqət mərkəzində saxlamışdır.Onun Türkiyədəki İşləri, Fərat çayının şərqindəki ərazilər üçün mədəni ardıcıllığın qurulmasına kömək edən Ərzurum və Bayburt əyalətlərinin ilk sistemli arxeoloji tədqiqatlarını özündə cəmləşdirmişdir. Samtavro saytındakı Cənubi Qafqazdakı Gürcüstan Milli Muzeyi ilə də əməkdaşlıq etmişdir. 2007-ci ildən bəri, Gelibolu yarımadasında I Dünya Müharibəsi döyüş bölgələrində, ANZAK Döyüş Sahəsinin Birgə Tarixi və Arxeoloji Tədqiqatı çərçivəsində, Avstraliya Veteranlar İşləri Departamenti və Yeni Zelandiya Mədəniyyət və İrs Nazirliyi və Çanaqqala Onsəkkiz Mart Universiteti ilə birlikdə araşdırmalar aparmışdır. Orientalia Lovaniensia Analecta nəşrinin bir nömrəsi onun şərəfinə həsr olunmuşdur. Saqona 2005-ci ildə Avstraliya Humanitar Elmlər Akademiyasının üzvü və 2004-cü ildə London Antikvarlar Cəmiyyətinin üzvü seçilmişdir. Qədim Yaxın Şərqşünaslıq jurnalının redaktoru və monoqrafiya seriyasının həmmüəllifidir. 2013-cü ildə Avstraliya ordeni üzvünə layiq görülmüşdür.

Saqona 29 iyun 2017-ci ildə xərçənglə əlaqəli xəstəlikdən öldü.