Teymur Rəcəbov: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 59: Sətir 59:
===2018===
===2018===
===2019===
===2019===
9 sentyabrdan 4 oktyabra qədər [[Rusiya|Rusiyanın]] [[Xantı-Mansi]] şəhərində keçirilən Dünya Kuboku yarışına qatıldı. Burada ilk olaraq [[Farer adaları|Farer Adaları]] təmsilçisi Ziska Helgi Damı (2533 ELO) üstələdi<ref>[https://chess24.com/en/read/news/khanty-world-cup-1-2-a-svidler-masterpiece Khanty World Cup 1.2: A Svidler masterpiece]</ref>. Sonrakı mərhələdə Sənan Sjugirova (2662 ELO) tay-brekin ikinci rapid partiyasında<ref>[https://chess24.com/en/read/news/khanty-world-cup-r2-tb-giri-survives-armageddon Khanty World Cup R2 TB: Giri survives Armageddon]</ref> , on altıda bir finalda Danil Yuffaya (2577 ELO) qalib gəldi<ref>[https://chess24.com/en/read/news/khanty-world-cup-3-2-no-way-back Khanty World Cup 3.2: No way back]</ref>. Səkkizdə bir finalda isə [[Şəhriyar Məmmədyarov|Şəhriyar Məmmədyarovu]] (2767 ELO) teybrekin dördüncü partiyasında mübarizədən kənarlaşdırdı<ref>[https://www.chess.com/news/view/2019-fide-chess-world-cup-round-4-tiebreaks FIDE Chess World Cup: Xiong Knocks Out Duda; Radjabov Eliminates Mamedyarov]</ref>. Dörddə bir finalda [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ-ı]] təmsil edən Ceferi Xionqa (2707 ELO)  ikinci klaasik partiyada<ref>[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-qf-ding-radjabov-reach-semis FIDE World Cup QF: Ding & Radjabov reach semis]</ref> , yarım finalda [[Maksim Vaşer-Laqrav|Maksim Vaşer-Laqrava]] (2774 ELO) yenə ikinci klassik partiyada qalib gələrək finala çıxdı<ref>[https://www.chess.com/news/view/2019-fide-chess-world-cup-semifinals-day-2 FIDE Chess World Cup: Radjabov Knocks Out MVL, Qualifies For Candidates]</ref>. Teymur bu qələbə sayəsində həm də 2020-ci ildə keçiriləcək Namizədlər Turnirinə vəsiqə qazandı. Bundan əvvəl o sonuncu dəfə 2013-cu il Londondakı Namizədlər Turnirində iştirak etmişdi<ref name=":0">[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-sf-radjabov-crushes-mvl-s-dream FIDE World Cup SF: Radjabov crushes MVL’s dream]</ref> . Finalda isə [[Din Lijen|Dinq Lirenlə]] (2811 ELO) dörd klassik partiya oynanıldı. İlk klassik partiya heç-heçə sona çatdı<ref>[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-final-1-a-normal-day FIDE World Cup Final, 1: A normal day]</ref>. İkinci partiyadan Dinq Liren qalib ayrıldı<ref>[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-final-2-ding-liren-strikes FIDE World Cup Final 2: Ding Liren strikes]</ref>. Üçüncü partiyada isə Teymur ağ fiqurlarla revanş almağı bacardı<ref>[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-final-3-never-write-off-radjabov FIDE World Cup Final 3: Never write off Radjabov!]</ref><ref>[https://www.chess.com/news/view/2019-fide-chess-world-cup-final-day-3 FIDE Chess World Cup: Radjabov Strikes Back]</ref>. Dördüncü klassik partiya heç-heçə nəticələndiyindən (ümumi hesab 2:2) tay-brek oynanıldı<ref>[https://chess24.com/en/read/news/fide-world-cup-final-4-tiebreaks-it-is FIDE World Cup Final 4: Tiebreaks it is!]</ref><ref>[https://www.fide.com/news/133 World Cup: Champion to be determined on tiebreak]</ref>. İlk dörd rapid partiya (25+10 və 10+10 vaxt nəzarətli) heç-heçə ilə sona çatdı. Ardından iki blits partiyası keçirildi və  Teymur hər iki pratiyada qalib gələrək (ümumi hesab 6:4) Azərbaycan şahmat tarixində ilk dəfə olaraq Dünya Kubokunun sahibi oldu<ref>[https://www.chess.com/news/view/radjabov-wins-2019-fide-chess-world-cup-final-tiebreak Radjabov Wins FIDE Chess World Cup; Vachier-Lagrave Takes 3rd]</ref><ref>[https://offsideplus.az/a%C4%9F%C4%B1l-oyunlar%C4%B1/19738-teymur-r%C9%99c%C9%99bov-d%C3%BCnya-kubokunun-qalibi-oldu Teymur Rəcəbov Dünya Kubokunun qalibi oldu!]</ref> . Turnirdən sonra [[FİDE]] rəsmi instaqram səhifəsində azarkeşlərin səsverməsinə əsasən Teymur Rəcəbov və [[Maksim Vaşer-Laqrav]] arasında keçirlimiş ikinci oyunu Dünya Kubokunun dörddə bir və yarımfinallarının ən yaxşı oyunu olduğunu elan etdi<ref>[https://www.instagram.com/p/B3Mo1ROhjSA/ Radjabov vs Vachier-Lagrave is the best game of FIDE World Cup quarters and semis]</ref>.

Dünya Kubokundakı uğurlu nəticələri sayəsində uzun illər sonra Teymur Rəcəbov ELO reytinqini artıraraq top onluğa daxil oldu<ref name=":0" />.

== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|2}}
{{İstinad siyahısı|2}}

12:11, 5 oktyabr 2019 tarixindəki versiya

Teymur Rəcəbov
Ölkə
Doğum tarixi 12 mart 1987(1987-03-12)[2][3][…] (37 yaş)
Doğum yeri
Yaşadığı yer
Titulu
Son reytinqi
  • 2.723 (dekabr 2023)[6]
FİDE nömrəsi 13400924
Mükafatları "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi" yubiley medalı "Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin 15 illiyi (2005–2020)" yubiley medalı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Teymur Rəcəbov (12 mart 1987[2][3][…], Bakı[4][5]) — Azərbaycanın aparıcı şahmatçılarından biri, beynəlxalq dərəcəli qrossmeyster (2001-dən etibarən), köhnə vunderkind. 2019-cu ilin oktyabrından etibarən reytinqinə görə Azərbaycan şahmatçıları arasında 2-ci, dünya səviyyəsində 9-cu şahmatçıdır.

O 2001-ci ilin martında, 14 yaşında qrossmeyster adını qazanarq tarixin ən gənc 2-ci qrossmeysteri oldu.[7] 2003-cü ildə Linares turnirində o vaxtkı dünya 1-cisi Qarri Kasparovu məğlub etdikdən sonra dünya 1-cisini məğlub edən ən gənc şahmatçı kimi dünya şahmat gündəminə oturdu. Ardınca, eyni ildə keçmiş dünya çempionları Vişvanatan Anand və Ruslan Ponomaryov üzərində qələbələr qazandı. Bu nəticə ilə birlikdə isə Rəcəbov 1 ildə üç FİDE dünya çempionunu məğlub edən yeganə şahmat ustası hesab edilir. Bundan sonra da o, elit şahmatçı olmaq üçün özünü inkişaf etdirdi. Nəhayət, 2012-ci ilin noyabrında əldə etdiyi maksimum reytinq olan 2793 reytinqlə dünya şahmatçılar cədvəlində 4-cü sıraya yerləşdi.

2011 və 2013-cü illərdə iki dəfə Namizədlər Turnirində mübarizə aparmış və 2020 Dünya Şahmat Çempionatına vəsqiə qazanmışdır. 2009, 2013 və 2017-ci illərdə Azərbaycan komandası ilə birlikdə Şahmat üzrə Milli Komandaların Avropa çempionatının qalibi olmuşdur. Onun əsas fərdi uğurları arasında 2007-ci ildə Veyk-an-Zee turnirini, 2008-ci ildə Elista Qran Prisini, 2017 Cenevrə Qran Prisini və ən son 2019-cu ildə Dünya Şahmat Kubokunu qazanması yer alır.

Şəxsi həyatı

Teymur Rəcəbov 12 mart 1987-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Qarri Kasparov ilə eyni şahmat məktəbində təhsil alan atası Boris Şeynin neft-qaz mühəndi, anası Leyla Şeynin isə ingilis dili müəlliməsidir.[8][9][10] O, atasının məşqçiliyi ilə 3 yaşında şahmat oynamağı öyrəndi. Bakıdakı 160 nömrəli orta məktəbdə oxudu. 2006-cı ilin mayında o, UNİCEF-in Azərbaycan üzrə Milli xoşməramlı səfiri təyin edildi.[11][12]

2011-ci ilin oktyabr ayında Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin vitse-prezidenti Elşad Nəsirovun qızı Elnarə Nəsirova ilə ailə həyatı qurmuşdur[13]. 2013-cü ildə qız övladı dünyaya gəlib.

Karyerası

1999

Yunanıstanda baş tutan 18 yaşa qədər gənclər arasında Avropa Çempionatının ən gənc iştirakçısı olan Teymur özündən 6 yaş böyük olan israilli şahmatı Evgeni Postninin 2-ci olduğu bu turnirin qalibi ola bilmişdi.[14][15]

2001

Hələ 13 yaşında ikən 2483 reytinqli Rəcəbov Veyk-an-Zee turnirinin B sinfini +6−2 = 3 hesabı ilə ikinci pillədə başa vurdu. İlk sıradakı 2694 reytinqli Mixail Qureviç Teymurdan sadəcə 0,5 xal irəlidəydi və bu nəticəylə Veyk-an-Zee turniri A sinfinin gələn ilki müsabiqəsində iştirak etməyə layiq oldu.[16]

2002

Teymur Rəcəbov Yudit Polqardan sonra FİDE-nin Top 100 oyunçusu siyahısına daxil olmuş ikinci ən gənc oyunçudur. 2599 reytinqi ilə 2002-ci ilin yanvarında 14 yaşında ikən dünyada 93-cü sıradaydı. İyunda FİDE Moskva Qran Prisində sürətli oyunda İvançuk, Svidler, Belyavski və Akopyanu məğlub etsə də, finalda Kasparova ½–1½ hesabı ilə məğlub oldu. [17]

2003

2003-cü ildə qara fiqurlarla 3 köhnə dünya şahmat çempionunu-Qarri Kasparov, Vişvanatan Anand, and Ruslan Ponomariovı məğlub edən Teymur tarixdə bunu bir il içində edən ilk şahmatçı oldu. Eynisini Hikaru Nakamura 2011-ci ildə Ponomariov, Anand and Vladimir Kramniki məğlub edərək təkrarladı.

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

9 sentyabrdan 4 oktyabra qədər Rusiyanın Xantı-Mansi şəhərində keçirilən Dünya Kuboku yarışına qatıldı. Burada ilk olaraq Farer Adaları təmsilçisi Ziska Helgi Damı (2533 ELO) üstələdi[18]. Sonrakı mərhələdə Sənan Sjugirova (2662 ELO) tay-brekin ikinci rapid partiyasında[19] , on altıda bir finalda Danil Yuffaya (2577 ELO) qalib gəldi[20]. Səkkizdə bir finalda isə Şəhriyar Məmmədyarovu (2767 ELO) teybrekin dördüncü partiyasında mübarizədən kənarlaşdırdı[21]. Dörddə bir finalda ABŞ-ı təmsil edən Ceferi Xionqa (2707 ELO)  ikinci klaasik partiyada[22] , yarım finalda Maksim Vaşer-Laqrava (2774 ELO) yenə ikinci klassik partiyada qalib gələrək finala çıxdı[23]. Teymur bu qələbə sayəsində həm də 2020-ci ildə keçiriləcək Namizədlər Turnirinə vəsiqə qazandı. Bundan əvvəl o sonuncu dəfə 2013-cu il Londondakı Namizədlər Turnirində iştirak etmişdi[24] . Finalda isə Dinq Lirenlə (2811 ELO) dörd klassik partiya oynanıldı. İlk klassik partiya heç-heçə sona çatdı[25]. İkinci partiyadan Dinq Liren qalib ayrıldı[26]. Üçüncü partiyada isə Teymur ağ fiqurlarla revanş almağı bacardı[27][28]. Dördüncü klassik partiya heç-heçə nəticələndiyindən (ümumi hesab 2:2) tay-brek oynanıldı[29][30]. İlk dörd rapid partiya (25+10 və 10+10 vaxt nəzarətli) heç-heçə ilə sona çatdı. Ardından iki blits partiyası keçirildi və  Teymur hər iki pratiyada qalib gələrək (ümumi hesab 6:4) Azərbaycan şahmat tarixində ilk dəfə olaraq Dünya Kubokunun sahibi oldu[31][32] . Turnirdən sonra FİDE rəsmi instaqram səhifəsində azarkeşlərin səsverməsinə əsasən Teymur Rəcəbov və Maksim Vaşer-Laqrav arasında keçirlimiş ikinci oyunu Dünya Kubokunun dörddə bir və yarımfinallarının ən yaxşı oyunu olduğunu elan etdi[33].

Dünya Kubokundakı uğurlu nəticələri sayəsində uzun illər sonra Teymur Rəcəbov ELO reytinqini artıraraq top onluğa daxil oldu[24].

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 Radjabov, Teimour // FIDE Ratings and Statistics (ing.).
  2. ↑ 1 2 https://ratings.fide.com/toparc.phtml?cod=341.
  3. ↑ 1 2 http://ratings.fide.com/toparc.phtml?cod=337.
  4. ↑ 1 2 http://en.chessbase.com/post/first-fide-grand-prix-in-baku-azerbaijan/4.
  5. ↑ 1 2 http://en.chessbase.com/post/baku-r2-adams-radjabov-and-inarkiev-win.
  6. ↑ FİDE FIDE Standard Ratings as of 31 december 2023. 2023.
  7. ↑ "Chess News – Chess prodigies and mini-grandmasters". ChessBase.com. 2006-01-10. İstifadə tarixi: 2011-07-15. [ölü keçid]
  8. ↑ Редакция журнала Наука и жизнь. "БАКИНСКИЙ ВУНДЕРКИНД № 2 | Наука и жизнь". Nauka i Zhizn. 2004-12-14. İstifadə tarixi: 2013-12-08.
  9. ↑ Leonard Barden (25 February 2003):Kasparov defeated by 15-year-old prodigy The Guardian. Retrieved 23 August 2013.
  10. ↑ Teimour Radjabov
  11. ↑ UNICEF people
  12. ↑ Teimour Radjabov Meets Jean-Paul Belmondo. Chessdom.com 2010-08-31. Retrieved 2012-06-24.
  13. ↑ Teymur Rəcəbov evləndi.
  14. ↑ 2004
  15. ↑ 2005, 2006, 2007
  16. ↑ [Teymur Rəcəbovun 13 yaşındakı naliyyəti]
  17. ↑ FIDE Moscow Grand Prix Moscow World Chess Grand Prix 2002. ChessBase.com. Retrieved on 2012-06-23. [ölü keçid]
  18. ↑ Khanty World Cup 1.2: A Svidler masterpiece
  19. ↑ Khanty World Cup R2 TB: Giri survives Armageddon
  20. ↑ Khanty World Cup 3.2: No way back
  21. ↑ FIDE Chess World Cup: Xiong Knocks Out Duda; Radjabov Eliminates Mamedyarov
  22. ↑ FIDE World Cup QF: Ding & Radjabov reach semis
  23. ↑ FIDE Chess World Cup: Radjabov Knocks Out MVL, Qualifies For Candidates
  24. ↑ 1 2 FIDE World Cup SF: Radjabov crushes MVL’s dream
  25. ↑ FIDE World Cup Final, 1: A normal day
  26. ↑ FIDE World Cup Final 2: Ding Liren strikes
  27. ↑ FIDE World Cup Final 3: Never write off Radjabov!
  28. ↑ FIDE Chess World Cup: Radjabov Strikes Back
  29. ↑ FIDE World Cup Final 4: Tiebreaks it is!
  30. ↑ World Cup: Champion to be determined on tiebreak
  31. ↑ Radjabov Wins FIDE Chess World Cup; Vachier-Lagrave Takes 3rd
  32. ↑ Teymur Rəcəbov Dünya Kubokunun qalibi oldu!
  33. ↑ Radjabov vs Vachier-Lagrave is the best game of FIDE World Cup quarters and semis

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Teymur_Rəcəbov&oldid=4891308"