Əhməd xan Qubalı: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 27: Sətir 27:


== Əhməd xanın hakimiyyəti dövrü ==
== Əhməd xanın hakimiyyəti dövrü ==
[[Fətəli xan (Quba xanı)|Fətəli xan]]ın vəfatından sonra böyük oğlu Əhməd xanlıq taxtına çıxdı (1789-1791). Əhməd atası kimi bacarıqlı deyildi. Fətəli xanın hakimiyyətinin son illərində [[Quba xanlığı]] münasibəti yaxşılaşmış [[Şəki xanlığı]] ilə ixtilaf yenidən gücləndi və [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmməd Həsən xan]] öz bibisi oğlu olan Əhməd xana qarşı qalxdı. Əhməd xana qarşı təkbaşına mübarizə aparmağın çətinliyini anlayan Şəki xanı bu işdə şamaxılılardan istifadə etməyi qərara aldı. Keçmiş [[Şamaxı xanlığı|Şamaxı xanı]] [[Məhəmmədsəid xan|Məhəmməd Səid]]in Osmanlıda olan oğlanları [[Əsgər xan Xançobanlı|Əsgər bəy]] və Qasım bəy,Ağası xanın oğlu Mustafa bəy Fətəli xanın ölümünü eşidərək geri qayıtdılar,əvvəlcə Qarabağa,oradan isə Şamaxıya gəldilər. Şəkili Məhəmməd Həsən xan onları silahlandırdı, bir vaxtlar Yeni Şamaxının hakimi olmuş Hacı Məhəmməd Əli xanın oğlu Manaf bəyi də onlara qoşub Şamaxıya hücum etdilər. Əhməd xan onların qarşısını almaq iqtidarında olmadığı üçün Qubaya çəkildi. Məhəmməd Həsən xan Şamaxıda sərkərlərin hakimiyyətini bərpa etdi. Ağsunun idarəsi isə Manaf bəyə həvalə olundu. Bir həftə sonra sərkərlər Ağsunu aldılar, zəif və qabiliyyətsiz Manaf bəyi öldürdülər. Məhəmməd Səid xanın oğlu Əsgər Şamaxı xanı elan olundu. Ağası xanın oğlu Mustafa bəy isə Əlvənddə Kotev adlı yerdə möhkəmləndi.1791- ci ildə Əhməd xanla bakılı II Mirzə Məhəmməd xan arasında narazılıq yarandı. Beləliklə, vaxtı ilə Fətəli xanın birləşdirilmiş Azərbaycan xanlıqları arasında ixtilaflar yarandı. 1791 - ci ildə Əhməd xan Qubada vəfat etdi. Onun 13 yaşlı qardaşı, Salyanda naib olan [[Şeyxəli xan (Quba xanı)|Şeyxəli]] xan tələsik Qubaya gəlib xan taxtına əyləşdi və öz yerinə 7 yaşlı qardaşı Həsən ağanı [[Salyan xanlığı|Salyan]] naibi təyin etdi.<ref>Mustafa Tofiqzadə. Quba xanlığı. Bakı, Elm-2005. səhifə 164.</ref>
[[Fətəli xan (Quba xanı)|Fətəli xan]]ın vəfatından sonra böyük oğlu Əhməd xanlıq taxtına çıxdı (1789-1791). Əhməd atası kimi bacarıqlı deyildi. Fətəli xanın hakimiyyətinin son illərində [[Quba xanlığı]] münasibəti yaxşılaşmış [[Şəki xanlığı]] ilə ixtilaf yenidən gücləndi və [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmməd Həsən xan]] öz bibisi oğlu olan Əhməd xana qarşı qalxdı. Əhməd xana qarşı təkbaşına mübarizə aparmağın çətinliyini anlayan Şəki xanı bu işdə şamaxılılardan istifadə etməyi qərara aldı. Keçmiş [[Şamaxı xanlığı|Şamaxı xanı]] [[Məhəmmədsəid xan|Məhəmməd Səid]]in Osmanlıda olan oğlanları [[Əsgər xan Xançobanlı|Əsgər bəy]] və [[Qasım xan Xançobanlı|Qasım bəy]], Ağası xanın oğlu Mustafa bəy Fətəli xanın ölümünü eşidərək geri qayıtdılar,əvvəlcə Qarabağa,oradan isə Şamaxıya gəldilər. Şəkili Məhəmməd Həsən xan onları silahlandırdı, bir vaxtlar Yeni Şamaxının hakimi olmuş Hacı Məhəmməd Əli xanın oğlu Manaf bəyi də onlara qoşub Şamaxıya hücum etdilər. Əhməd xan onların qarşısını almaq iqtidarında olmadığı üçün Qubaya çəkildi. Məhəmməd Həsən xan Şamaxıda sərkərlərin hakimiyyətini bərpa etdi. Ağsunun idarəsi isə Manaf bəyə həvalə olundu. Bir həftə sonra sərkərlər Ağsunu aldılar, zəif və qabiliyyətsiz Manaf bəyi öldürdülər. Məhəmməd Səid xanın oğlu Əsgər Şamaxı xanı elan olundu. Ağası xanın oğlu Mustafa bəy isə Əlvənddə Kotev adlı yerdə möhkəmləndi.1791- ci ildə Əhməd xanla bakılı II Mirzə Məhəmməd xan arasında narazılıq yarandı. Beləliklə, vaxtı ilə Fətəli xanın birləşdirilmiş Azərbaycan xanlıqları arasında ixtilaflar yarandı. 1791 - ci ildə Əhməd xan Qubada vəfat etdi. Onun 13 yaşlı qardaşı, Salyanda naib olan [[Şeyxəli xan (Quba xanı)|Şeyxəli]] xan tələsik Qubaya gəlib xan taxtına əyləşdi və öz yerinə 7 yaşlı qardaşı Həsən ağanı [[Salyan xanlığı|Salyan]] naibi təyin etdi.<ref>Mustafa Tofiqzadə. Quba xanlığı. Bakı, Elm-2005. səhifə 164.</ref>


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==

15:54, 6 oktyabr 2019 versiyası

Əhməd xan Qubalı - Quba xanlığının VII xanı.

Əhməd Xan
azərb. Əhməd xan Fətəli xan oğlu
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1769
Doğum yeri Quba şəhəri
Vəfat tarixi 1791
Vəfat yeri Quba şəhəri[5].
Fəaliyyəti Xan
Atası Fətəli xan
Anası Tuti Bikə
Dini Şiə[2][3][4]İslam

Əhməd xanın hakimiyyəti dövrü

Fətəli xanın vəfatından sonra böyük oğlu Əhməd xanlıq taxtına çıxdı (1789-1791). Əhməd atası kimi bacarıqlı deyildi. Fətəli xanın hakimiyyətinin son illərində Quba xanlığı münasibəti yaxşılaşmış Şəki xanlığı ilə ixtilaf yenidən gücləndi və Məhəmməd Həsən xan öz bibisi oğlu olan Əhməd xana qarşı qalxdı. Əhməd xana qarşı təkbaşına mübarizə aparmağın çətinliyini anlayan Şəki xanı bu işdə şamaxılılardan istifadə etməyi qərara aldı. Keçmiş Şamaxı xanı Məhəmməd Səidin Osmanlıda olan oğlanları Əsgər bəyQasım bəy, Ağası xanın oğlu Mustafa bəy Fətəli xanın ölümünü eşidərək geri qayıtdılar,əvvəlcə Qarabağa,oradan isə Şamaxıya gəldilər. Şəkili Məhəmməd Həsən xan onları silahlandırdı, bir vaxtlar Yeni Şamaxının hakimi olmuş Hacı Məhəmməd Əli xanın oğlu Manaf bəyi də onlara qoşub Şamaxıya hücum etdilər. Əhməd xan onların qarşısını almaq iqtidarında olmadığı üçün Qubaya çəkildi. Məhəmməd Həsən xan Şamaxıda sərkərlərin hakimiyyətini bərpa etdi. Ağsunun idarəsi isə Manaf bəyə həvalə olundu. Bir həftə sonra sərkərlər Ağsunu aldılar, zəif və qabiliyyətsiz Manaf bəyi öldürdülər. Məhəmməd Səid xanın oğlu Əsgər Şamaxı xanı elan olundu. Ağası xanın oğlu Mustafa bəy isə Əlvənddə Kotev adlı yerdə möhkəmləndi.1791- ci ildə Əhməd xanla bakılı II Mirzə Məhəmməd xan arasında narazılıq yarandı. Beləliklə, vaxtı ilə Fətəli xanın birləşdirilmiş Azərbaycan xanlıqları arasında ixtilaflar yarandı. 1791 - ci ildə Əhməd xan Qubada vəfat etdi. Onun 13 yaşlı qardaşı, Salyanda naib olan Şeyxəli xan tələsik Qubaya gəlib xan taxtına əyləşdi və öz yerinə 7 yaşlı qardaşı Həsən ağanı Salyan naibi təyin etdi.[6]

İstinadlar

  1. A.A. - Bakıxanov. Gülüstani İrəm. Dördüncü fəsil.Səfəvilərin taxta çıxmasından Nadir şahın ölümünə kimi.61-62
  2. A.A. - Bakıxanov. Gülüstani İrəm. Dördüncü fəsil.Səfəvilərin taxta çıxmasından Nadir şahın ölümünə kimi. s. 62
  3. .Валуев П. Н. Фатали-хан Кубинский / ред. И. П. Петрушевский. — Баку: Изд-во АзФАН, 1942. — С. 10-11.
  4. Родословная таблица Кубинских ханов // -Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. — Тифлис, 1875. — Т. VI, ч.II. — С. 907.
  5. А.А.Бакиханов Гюлистани -и Ирам Издательство "Ельм", Баку -1991. səh.169
  6. Mustafa Tofiqzadə. Quba xanlığı. Bakı, Elm-2005. səhifə 164.