Qamma şüalanma: Redaktələr arasındakı fərq
k 194.135.162.82 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Dexbot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[Şəkil:Gamma Decay.svg|200px|thumb|right|Qamma şüaları]] |
[[Şəkil:Gamma Decay.svg|200px|thumb|right|Qamma şüaları]] |
||
'''Qamma şüalanma''' - (simvolu: γ) , olduqca qısa dalğa uzunluğu ilə xarakterizə olunan elektromaqnit radiasiyasının bir növüdür - Dalga uzunluğu 0.1 nm və ondan kiçik elektromaqnit dalğaları olub,yuksek enerjili foton selindən ibarətdir.İonlaşdırıcı şüalanmaya, yəni bir maddə ilə qarşılıqlı təsir göstərərək fərqli əlamətlərin ionlarının meydana gəlməsinə səbəb ola biləcək radiasiyaya aiddir. |
|||
'''Qamma şüalanma''' - (simvolu: γ), nüvə hissəciklərinin aralarında reaksiyalardan yaranan, ən kiçik dalğa uzunluğuna, ən yüksək rəqs tezliyinə malik [[elektromaqnit dalğaları|elektromaqnit dalğasıd]]ır. Adətən [[kosmos]]da baş verən nüvə reaksiyalarının nəticəsində meydana gəlirlər. 1900-cü ildə kəşf olunmuşdur. Qamma şüaları [[rentgen şüaları]]nın nüfuz edə bildiyindən daha qalın səthlərdən keçirlər. |
|||
Qamma şüalanması yüksək enerji fotonların(qamma şüalarının) axınıdır. Qamma və rentgen şüaları arasındakı kəskin sərhəd müəyyən edilməməsinə baxmayaraq, qamma-şüa kvantının enerjisinin 105 eV-dən çox olduğu qənaətindədir. Elektromaqnit dalğalarının miqyasında, qamma şüaları rentgen şüaları ilə həmsərhəddir, daha yüksək tezlik və enerji aralığını tutur. 1-100 keV aralığında qamma şüalanması və rentgen şüalanması yalnız mənbəyində fərqlənir: əgər nüvə keçidində kvant yayılıbsa, onu qamma şüalanmasına aid etmək olar. |
|||
Bir parçalanma zamanı verilən maddənin nüvəsindən xaricə alfa və beta zerrəcikler olmaqla yalnız biri atılır. İstənilən radioaktiv nüvə parçalanması isə qamma -fotonların şüalanmasi ilə musahidə olunur. |
|||
Beta şüalanmasının spektrinin nə üçün bütöv alınmasını araşdıran Pauli 1932-ci ildə fərz edib ki ,nüvədən beta zərrəciyi ilə yanaşı kütləsi kiçik neytral zərrəcik də kənar edilir.Ferminin təklifi ilə bu zərrəcik neytrino adlandırılıb. Sonradan mueyyen olunub ki,neytrino beta+ parçalanması zamanı ,antineytrino isə beta- parçalanması zamani əmələ gəlir. |
|||
Beta parçalanması zamanı enerji beta zərrəcikləri ilə neytrino və antineytrino arasında paylanır. Spektri isə bütöv olur. |
|||
Bir çox hallarda nüvənin radioaktiv parçalanması zamanı yeni elementlərin nuvəsi həyəcanlasmış halda olur.Belə hal dayanıqsız haldır. Ona görə də nüvə artıq enerjini spontan olaraq şüalandiraraq dayanıqlı əsas hala keçir .Onda nüvənin bir parçalanması zamanı müxtəlif enerjili bir neçə qamma foton şüalanir .Ona görə də qamma şüalarının spektri xətti olur .Enerjisi isə 0.2-3.0MeV arasında dəyişir. |
|||
Mənbə:Tibbi və bioloji fizika .Bakı 2014 |
|||
== İstifadəsi == |
== İstifadəsi == |
||
19:59, 7 dekabr 2019 tarixindəki versiya
Qamma şüalanma - (simvolu: γ) , olduqca qısa dalğa uzunluğu ilə xarakterizə olunan elektromaqnit radiasiyasının bir növüdür - Dalga uzunluğu 0.1 nm və ondan kiçik elektromaqnit dalğaları olub,yuksek enerjili foton selindən ibarətdir.İonlaşdırıcı şüalanmaya, yəni bir maddə ilə qarşılıqlı təsir göstərərək fərqli əlamətlərin ionlarının meydana gəlməsinə səbəb ola biləcək radiasiyaya aiddir.
Qamma şüalanması yüksək enerji fotonların(qamma şüalarının) axınıdır. Qamma və rentgen şüaları arasındakı kəskin sərhəd müəyyən edilməməsinə baxmayaraq, qamma-şüa kvantının enerjisinin 105 eV-dən çox olduğu qənaətindədir. Elektromaqnit dalğalarının miqyasında, qamma şüaları rentgen şüaları ilə həmsərhəddir, daha yüksək tezlik və enerji aralığını tutur. 1-100 keV aralığında qamma şüalanması və rentgen şüalanması yalnız mənbəyində fərqlənir: əgər nüvə keçidində kvant yayılıbsa, onu qamma şüalanmasına aid etmək olar. Bir parçalanma zamanı verilən maddənin nüvəsindən xaricə alfa və beta zerrəcikler olmaqla yalnız biri atılır. İstənilən radioaktiv nüvə parçalanması isə qamma -fotonların şüalanmasi ilə musahidə olunur. Beta şüalanmasının spektrinin nə üçün bütöv alınmasını araşdıran Pauli 1932-ci ildə fərz edib ki ,nüvədən beta zərrəciyi ilə yanaşı kütləsi kiçik neytral zərrəcik də kənar edilir.Ferminin təklifi ilə bu zərrəcik neytrino adlandırılıb. Sonradan mueyyen olunub ki,neytrino beta+ parçalanması zamanı ,antineytrino isə beta- parçalanması zamani əmələ gəlir. Beta parçalanması zamanı enerji beta zərrəcikləri ilə neytrino və antineytrino arasında paylanır. Spektri isə bütöv olur. Bir çox hallarda nüvənin radioaktiv parçalanması zamanı yeni elementlərin nuvəsi həyəcanlasmış halda olur.Belə hal dayanıqsız haldır. Ona görə də nüvə artıq enerjini spontan olaraq şüalandiraraq dayanıqlı əsas hala keçir .Onda nüvənin bir parçalanması zamanı müxtəlif enerjili bir neçə qamma foton şüalanir .Ona görə də qamma şüalarının spektri xətti olur .Enerjisi isə 0.2-3.0MeV arasında dəyişir. Mənbə:Tibbi və bioloji fizika .Bakı 2014
İstifadəsi
Dəridən rahatlıqla nüfuz edə bildiyindən, həmçinin xərçəng hüceyrələrinə qarşı effektiv olduğundan, tibbdə radioterapiyada istifadə olunur.
 | |
|---|---|
