Trimurti: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Trimurti''' ({{lang-sa|त्रिमूर्ति}}, {{IAST|trimūrti}}) — [[Hinduizm|hinduist]] [[panteon]]una daxil olan üç əsas tanrını ([[Brahma]]-yaradıcı, [[Vişnu]]-qoruyucu və [[Şiva]]-dağıdıcı) birləşdirən triada. |
'''Trimurti''' ({{lang-sa|त्रिमूर्ति}}, {{IAST|trimūrti}}) — [[Hinduizm|hinduist]] [[panteon]]una daxil olan üç əsas tanrını ([[Brahma]]-yaradıcı, [[Vişnu]]-qoruyucu və [[Şiva]]-dağıdıcı) birləşdirən [[triada]]. |
||
== Triadanın tanrıları == |
|||
⚫ | |||
=== Brahma === |
|||
[[Şəkil:Brahma_1820.jpg|left|thumb|244x244px|Brahma qravüra.]] |
|||
Brahma qədim [[Hindli|hindlilərdə]] baş [[tanrı]], yaradıcı [[tanrı]], [[Kainat|kainatın]] yaradıcısıdır. Adətən ququşu üstündə oturmuş halda, qırmızı, şanagülləyi gözlü, saqqallı təsvir olunur, dörd üzü, dörd bədəni, səkkiz əli var və bu əllərdə Vedanın dörd kitabı, hakimiyyət bildirən əsa, [[Qanq çayı|Qanq çayının]] suyu ilə doldurulmuş qab, qurban qaşığı, bəzən şanagüllə çiçəyi, mirvari dəsti və ox var. Brahma əqlin gücü ilə qızıl yumurtanı iki yerə böldü: birindən Yeri yaratdı, digərindən isə səmanı; onların arasında hava qatı əmələ gəldi. Sonra beş ünsür (su, od, torpaq, hava, efir) əmələ gəldi, bundan sonra şüur, daha sonra isə tanrılar, qurbanvermə, Vedanın üç kitabı, ulduzlar, zaman, dağlar, düzənlər, dənizlər, çaylar, nəhayət, insanlar, danışıq, qəzəb, sevinc, ehtiras, etiraf, ziddiyyetlər (isti - soyuq, quru - nəm, kədər - sevinc 81 və s.) meydana gəldi. Bundan sonra bitkilər, heyvanlar, quşlar, böcəklər, iblislər yaradılır. Bütün canlı aləm, dünyanın bütün nizamı Brahma tərəfindən idarə olunur, istiqamətləndirilir və nəzarətdə saxlanılır. |
|||
=== Vişnu === |
|||
[[Hinduizm]] mifologiyasında kainatın qoruycusu funkasiyasını yetirən və [[Brahma]] və [[Şiva]] ilə birlikdə [[Trimurti|trimurtiyə]] daxil olan əsas tanrı. Hinduizmin müxtəlif istiqamətlərində Vişnuya ya birbaşa, ya da ən məşhurları [[Krişna]] və [[Rama]] olmaqla, onun [[Avatar|avatarları]] vasitəsilə ibadət olunur. Smarta ənənəsinin davamçıları Vişnuya Tanrının beş əsas formasından biri kimi ibadət edirlər. |
|||
=== Şiva === |
|||
Sanskrit dilində Şiva boz-qara, civə rəngli deməkdir. Şivanın simvolu linqamdır, Yeri Göylə birləşdirən parlaq sütundur, fallik kultun nişanəsidir. Şivaya həmçinin məhsuldarlıq tanrısı kimi tapınırlar. Şivanın ikinci obraz-təzahürünə Nataracə adı verilib (burada ''nata'' rəqs, aktyor, ''racə'' isə sultan mənalarında anlaşılır). Beləliklə, dini rəvayətlər Şivanı "rəqs sultanı" təqdim edir. Şivanın arvadı mərasim rəqslərinin himayədarı olan Şaktidir (Sati və Parvati kimi başqa-başqa təzahürləri var). Mifologiya fil başlı [[Qaneşa|Qaneşanı]] Şiva və Parvatinin oğlu kimi təqdim edir. |
|||
[[Kateqoriya:Hind tanrıları]] |
|||
⚫ |
14:06, 17 yanvar 2020 tarixindəki versiya
Trimurti (sanskr. त्रिमूर्ति, trimūrtiIAST) — hinduist panteonuna daxil olan üç əsas tanrını (Brahma-yaradıcı, Vişnu-qoruyucu və Şiva-dağıdıcı) birləşdirən triada.
Triadanın tanrıları
Brahma
Brahma qədim hindlilərdə baş tanrı, yaradıcı tanrı, kainatın yaradıcısıdır. Adətən ququşu üstündə oturmuş halda, qırmızı, şanagülləyi gözlü, saqqallı təsvir olunur, dörd üzü, dörd bədəni, səkkiz əli var və bu əllərdə Vedanın dörd kitabı, hakimiyyət bildirən əsa, Qanq çayının suyu ilə doldurulmuş qab, qurban qaşığı, bəzən şanagüllə çiçəyi, mirvari dəsti və ox var. Brahma əqlin gücü ilə qızıl yumurtanı iki yerə böldü: birindən Yeri yaratdı, digərindən isə səmanı; onların arasında hava qatı əmələ gəldi. Sonra beş ünsür (su, od, torpaq, hava, efir) əmələ gəldi, bundan sonra şüur, daha sonra isə tanrılar, qurbanvermə, Vedanın üç kitabı, ulduzlar, zaman, dağlar, düzənlər, dənizlər, çaylar, nəhayət, insanlar, danışıq, qəzəb, sevinc, ehtiras, etiraf, ziddiyyetlər (isti - soyuq, quru - nəm, kədər - sevinc 81 və s.) meydana gəldi. Bundan sonra bitkilər, heyvanlar, quşlar, böcəklər, iblislər yaradılır. Bütün canlı aləm, dünyanın bütün nizamı Brahma tərəfindən idarə olunur, istiqamətləndirilir və nəzarətdə saxlanılır.
Vişnu
Hinduizm mifologiyasında kainatın qoruycusu funkasiyasını yetirən və Brahma və Şiva ilə birlikdə trimurtiyə daxil olan əsas tanrı. Hinduizmin müxtəlif istiqamətlərində Vişnuya ya birbaşa, ya da ən məşhurları Krişna və Rama olmaqla, onun avatarları vasitəsilə ibadət olunur. Smarta ənənəsinin davamçıları Vişnuya Tanrının beş əsas formasından biri kimi ibadət edirlər.
Şiva
Sanskrit dilində Şiva boz-qara, civə rəngli deməkdir. Şivanın simvolu linqamdır, Yeri Göylə birləşdirən parlaq sütundur, fallik kultun nişanəsidir. Şivaya həmçinin məhsuldarlıq tanrısı kimi tapınırlar. Şivanın ikinci obraz-təzahürünə Nataracə adı verilib (burada nata rəqs, aktyor, racə isə sultan mənalarında anlaşılır). Beləliklə, dini rəvayətlər Şivanı "rəqs sultanı" təqdim edir. Şivanın arvadı mərasim rəqslərinin himayədarı olan Şaktidir (Sati və Parvati kimi başqa-başqa təzahürləri var). Mifologiya fil başlı Qaneşanı Şiva və Parvatinin oğlu kimi təqdim edir.