Kirpikli qurdlar: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 24: Sətir 24:
'''Kirpikli qurdlar''' və ya '''turbellarilər''' ({{dil-la|Turbellaria}}) — [[yastı qurdlar]] tipinə aid [[heyvan]] sinfi.
'''Kirpikli qurdlar''' və ya '''turbellarilər''' ({{dil-la|Turbellaria}}) — [[yastı qurdlar]] tipinə aid [[heyvan]] sinfi.


Bu sinfin nümayəndələri adətən sərbəst yaşayan yırtıcı formalardır, nadir hallarda parazit və quruda yaşayanlarına rast gəlinir. Dəri örtüyü çox sayda vəzilərlə təchiz olunmuş kirpikli və ya qamçılı epitelidən ibarətdir. Parazit növlərdən fərqli olaraq, turbellarilərin ixtisaslaşmış xüsusi fiksasiya orqanı və mürəkkəb həyat tsikli yoxdur. Kirpikli qurdların 3500 növü məlumdur. Onların çoxu dənizlərdə və şirinsularda, az hissəsi isə quru üzərində nəm yerlərdə, torpaqda rast gəlir, nadir hallarda ektoparazitlik edən formaları mövcuddur. Kirpikli yastı qurdların əsasən də planarilərın bədəni yastılanmış oval və ya uzunsov formadadır. Bədənin ön ucunda hiss orqanları – gözlər, statosist, qoxu (iybilmə) çuxurları yerləşir. Müxtəlif növlərdə bədən ölçüləri müxtəlifdir, yəni həm mikroskopik, həm də 30-40 sm uzunluğa malik olan formalara rast gəlinir. Adətən planarilər bədən əzələsini yığmaqla sürünərək hərəkət edirlər <ref>Ağamalıyev F.Q., Quliyeva H.F. Onurğasızlar zoologiyası (dərslik). Bakı: BDU Nəşriyyatı, 2012, 470 s.</ref>.
Bədən yarpaq şəkilli olub, üzəri kirpikİərlə örtülüdür. Ağız bədənin qarın tərəfində yerləşir. Udlaqdan kor qurtaran müxtəlif şaxəli bağırsaq başlayır. Əksəriyyəti hermafroditdir, dənizlərdə və şirin sularda geniş yayılmışdır. Sərbəst yaşayır.


Bu tip qurdlar dəniz suyunda, şirin sularda, nadir hallarda quruda yaşayırlar. Hazırda 3000 növü var ki, onlardan da Xəzərdə 29 növ qeyd edilmişdir; Caspius, [[Anaperus sulcatus]], [[Oliqochoerus bakuensis]], [[Caspioplana pharynqosa]] və s. Bu qurdların əksəriyyəti Orta və Cənubi Xəzərdə yaşayır. Lənkəran və Ənzəli limanlarındakı dirəklər üzərində [[endemik]] növ olan [[Pentacoelum caspium]] qeyd edilmişdir.
Xəzərdə 29 növü qeyd edilmişdir; Caspius, [[Anaperus sulcatus]], [[Oliqochoerus bakuensis]], [[Caspioplana pharynqosa]] və s. Bu qurdların əksəriyyəti Orta və Cənubi Xəzərdə yaşayır. Lənkəran və Ənzəli limanlarındakı dirəklər üzərində [[endemik]] növ olan [[Pentacoelum caspium]] qeyd edilmişdir.
== Təsnifatı ==
== Təsnifatı ==
Sətir 39: Sətir 39:
* {{bt-azlat||Seriata}}
* {{bt-azlat||Seriata}}
* {{bt-azlat||Temnocephalida}}
* {{bt-azlat||Temnocephalida}}
== İstinadlar ==

<references/>
[[Kateqoriya:Yastı qurdlar]]
[[Kateqoriya:Yastı qurdlar]]
[[Kateqoriya:Heyvan sinifləri]]
[[Kateqoriya:Heyvan sinifləri]]

11:53, 28 yanvar 2020 tarixindəki versiya

Kirpikli qurdlar
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Ranqsız:
İlkağızlılar
Ranqsız:
Spiralia
Klad:
Rouphozoa
Tip:
Yastı qurdlar
Sinif:
Kirpikli qurdlar
Beynəlxalq elmi adı

Kirpikli qurdlar və ya turbellarilər (lat. Turbellaria) — yastı qurdlar tipinə aid heyvan sinfi.

Bu sinfin nümayəndələri adətən sərbəst yaşayan yırtıcı formalardır, nadir hallarda parazit və quruda yaşayanlarına rast gəlinir. Dəri örtüyü çox sayda vəzilərlə təchiz olunmuş kirpikli və ya qamçılı epitelidən ibarətdir. Parazit növlərdən fərqli olaraq, turbellarilərin ixtisaslaşmış xüsusi fiksasiya orqanı və mürəkkəb həyat tsikli yoxdur. Kirpikli qurdların 3500 növü məlumdur. Onların çoxu dənizlərdə və şirinsularda, az hissəsi isə quru üzərində nəm yerlərdə, torpaqda rast gəlir, nadir hallarda ektoparazitlik edən formaları mövcuddur. Kirpikli yastı qurdların əsasən də planarilərın bədəni yastılanmış oval və ya uzunsov formadadır. Bədənin ön ucunda hiss orqanları – gözlər, statosist, qoxu (iybilmə) çuxurları yerləşir. Müxtəlif növlərdə bədən ölçüləri müxtəlifdir, yəni həm mikroskopik, həm də 30-40 sm uzunluğa malik olan formalara rast gəlinir. Adətən planarilər bədən əzələsini yığmaqla sürünərək hərəkət edirlər [2].

Xəzərdə 29 növü qeyd edilmişdir; Caspius, Anaperus sulcatus, Oliqochoerus bakuensis, Caspioplana pharynqosa və s. Bu qurdların əksəriyyəti Orta və Cənubi Xəzərdə yaşayır. Lənkəran və Ənzəli limanlarındakı dirəklər üzərində endemik növ olan Pentacoelum caspium qeyd edilmişdir.

Təsnifatı

İstinadlar

  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
  2. ↑ Ağamalıyev F.Q., Quliyeva H.F. Onurğasızlar zoologiyası (dərslik). Bakı: BDU Nəşriyyatı, 2012, 470 s.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kirpikli_qurdlar&oldid=5027174"