Mirəli Seyidov

Mirəli Seyidov
Doğum tarixi	5 may 1918(1918-05-05)
Doğum yeri	İrəvan, İrəvan qəzası, Zaqafqaziya DFR
Vəfat tarixi	26 aprel 1992(1992-04-26) (73 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Təhsili	İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Texnikumu
Mükafatları
mireli-seyidov.com

Seyidov Mirəli Mir Ələkbər oğlu (05.05.1918 - 26.04.1992) — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1976), filologiya elmləri doktoru (1968), professor (1979), Azərbaycanın Əməkdar elm xadimi (1982), Azərbaycan milli yaradıcılıq akademiyasının müxbir üzvü.

Həyatı

Seyidov Mirəli Mir Ələkbər oğlu 1918-ci il mayın 5-də-də Qərbi Azərbaycanın İrəvan şəhərində bəy ailəsində anadan olmuşdur. Burada ibtidai məktəbi, Bakıda S.Ağamahoğlu adına hidromeliorasiya texnikumunu bitirmişdir (1938). Yerevan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Azərbaycan bölməsində təhsil almışdır (1938-1944). Eyni zamanda Ermənistan Dövlət Universitetinin Şərq şöbəsində oxumuşdur (1941-1945). Həmin illər "Sovet Ermənistanı" qəzeti redaksiyasında korrektor, ədəbi işçi, gənclər şöbəsinin müdiri, məsul katibin müavini vəzifələrində işləmiş, mətbuat müvəkkili olmuşdur. AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyinin orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri (1945-1953), Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda orta əsrlər şöbəsində baş elmi işçi (1953-1960), ədəbi əlaqələr şöbəsində baş elmi işçi (1960-1967), şöbə müdiri (1967-1980), Azərbaycan mifologiyası və orta əsrlər folkloru şöbəsinin müdiri (1980-1988), institutun xalq yaradıcılığı şöbəsində aparıcı elmi işçi işləmişdir (1987-ci ildən). 1982-ci ildə Türkiyədə keçirilən 4-cü türkoloji konqresdə Sovet nümayəndə heyətinin tərkibində olmuş, "Azərbaycan mərasimlərində teatr ünsürləri (Yuğ mərasiminə əsasən)" mövzusunda məruzə etmişdir. Ədəbi fəaliyyətə 1941-ci ildə " Sovet Ermənistanı" qəzetində çap etdirdiyi rəy və oçerklərlə başlamışdır. Həmin dövrdən mətbuatda vaxtaşırı çıxış etmişdir. 1968-ci ildə "Azərbaycan-erməni ədəbi əlaqələri (ən qədim dövrdən XVIII əsrin sonunadək)" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. "Azərbaycan mifologiyası Azərbaycan xalqının mənşəyini öyrənməkdə bir mənbə kimi" mövzusunda tədqiqat üzərində çalışırdı. Ümumittifaq türkoloji müşavirə və konfranslarda iştirak etmişdir.

1992-ci il aprelin 26-da Bakıda vəfat etmiş, ikinci Fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Yaşadığı binanın divarına xatirə lövhəsi vurulmuşdur.

Yasamal rayonunda adına küçə vardır.

Ailəsi

1948-ci ildə Nəimə Həsənəli qızı Hüseynova (1923-1983) ilə ailə qurmuşdur. Oğlu Elçin (d. 1952) hazırda Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində çalışır. Ondan Anar (d. 1981), Nəimə (1994), Mirəli (d. 1997) və Azər (d. 1997) adlı nəvələri vardır.

Oğlu Eldar (d. 1955) hazırda Moskva şəhərində yaşayır. Ondan Elgün və Anar adlı nəvələri vardır.

Sənədli filmlər və verlişlər

• Sənətkar ömrü. Mirəli Seyidov (YouTube)
• Zirvə yollarında. Mirəli Seyidov - 80 (YouTube)
• Yaşamaq yanmaqdır. Mirəli Seyidovun portreti. (YouTube)

Əsərləri

• Sayat- Nova Bakı-Gənclik 1954
• Qövsi Təbrizi Həyat və yaradıçılığı. Bakı Azərb.SSR EA Nəşriyyatı. 1963
• Azərbaycan-erməni ədəbi əlaqələri (orta əsrlər) Elm, 1976
• M.Seyidov: «Azərbaycan mifik təfəkkürünün qaynaqları», Bakı-«Yazıcı» 1983
• M.Seyidov: «Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən», Bakı-«Yazıcı»1989
• M.Seyidov: «Yaz Bayramı», Bakı-«Gənclik» 1990
• M.Seyidov: «Qızıl döyüşcünün taleyi», Bakı-«Gənslik» 1984
• M.Seyidov: «Qam-şaman və onun qaynaqlarına ümumi baxış», Bakı-«Çənclik» 1994
• M.Seyidov: «Böri-qurt», Bakı-«Adiloğlu» 2006

Məqalələri

• M.Seyidov. «Varsaq» sözü haqqında // Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun əsərləri. B., 1954, U11s., 175-185 s.
• M.Seyidov. «Uğur» sözü haqqında bəzi qeydlər // Az.SSR EA Xəbərləri (İctimai elmlər seriyası), 1962, №4, s. 147-159.
• M.Seyidov. «Öləng»in izi ilə // «Azərbaycan» Jur., 1965, №5, s. 84-93.
• M.Seyidov. «Oğuz» sözünün və obrazının mənşəyi // «Oğuz versiyası Zaqafqaziyada»
• Konfransının tezisləri. B.: Az.SSR EA Nəşriyyatı, 1966, s.6.
• M.Seyidov. Dədə Qorqud boylarının mənşəyinə dair // «Azərbaycan» Jur., 1968, №6, s.201-208.
• M.Seyidov. Azərbaycan-erməni ədəbi əlaqələri (Ən qədim dövrdən XU111 əsrə kimi). Filoloqiya elmləri doktoru alimlik dərəçəsi almaq ücün təqdim olunmuş dissertasiya. B., 1969, 179 s.
• M.Seyidov. Varsaq …Ozan…Aşıq… // «Qobustan» toplusu, 1970, №1, s.38-41.
• M.Seyidov. Bəzi abidələrdə və xalq yaradıçılığı nümunələrində adətinin qalıqları haqqında mülahizələr // Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər, U kitab, Bakı, Elm, 1977, s. 47.
• M.Seyidov. Göy, ağ, qara rənğlərinin əski inamlara əlaqəsi // Az. SSR EA Xəbərləri («Ədəbiyyat, dil, inçəsənət»ser.), 1978, №2, s. 20-37.
• M.Seyidov. Alı kişi və Koroğlu obrazlarının prototipləri haqqında // «Azərbaycan» Jur., 1978, №3, s. 184-207.
• M.Seyidov. «Qorqut» sözünün təhlili və obrazının kökü haqqında // «Azərbaycan» Jur., 1979, №1, s.179-207.
• M.Seyidov. Ağqoyunlu və Qaraqoyunlu etnonimlərinin etimoloji araşdırılması // «Qobustan» toplusu, 1979, №3, s. 59-66.
• M.Seyidov. Xızırı türkdilli xalqların inamı yaratmışdır // «Azərbaycan» Jur., 1979, №4, s. 51-60.
• M.Seyidov. Dədə Qorqud boydaoındakı «günortaç» və «ortaç» sözlərinin etimoloji təhlili // «Azərbaycan» Jur., 1980, №3, s. 177-188.
• M.Seyidov «Qazaq» («Qazax») sözünün araşdırılması // «Azərbaycan» Jur., 1981, №2, s. 150-163.
• M.Seyidov, Günəş mifi // «Elm və həyat» Jur., 1983, №2, s. 32-34.
• M.Seyidov. «Qarabağ» və «Arsaq» sözünün etimoloji təhlili // Azərbaycan filoloçiyası məsələri (məqalələr məçmuəsi), V., 1983, s.142-150.
• M.Seyidov. «Qızıl döyüşcü»nün soy-etnik taleyi haqqında // «Ulduz» Jur., 1981, s. 33-49.
• M.Seyidov. Xalcalarımızdakı əjdaha motivinin mifoloji kökləri // «Elm və həyat» Jur., 1984, №3, s. 20-23.
• M.Seyidov «Qaşqay» və «Ayrım» etnonimlərinin sözacımı // «Elm və həyat» Jur., 1984, №9, s. 13-15.
• M.Seyidov Oğuzun ata-anasının kimliyi // «Elm və həyat» Jur., 1985, №8, s. 15-16.
• M.Seyidov Mifdə sonsuzluq və təklik baxışı haqqında // «Elm və həyat» Jur., 1986, №6, 25-27

Türkcə:

• M.Seyidov. Gök, kara, Ak Renglerinin Eski İnançlarla Alakası // Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul, 1988, Sayısı 2, s. 33-52.

Kitablar (rus dilində):

• М.Сейидов. Певец народов Закавказья. Баку, 1963.
• М.Сейидов. Азербайджано-армянские литературные связи. Баку, 1969.
• Məqalələr (rus dilində):
• М.Сейидов. Некоторые заметки о гунно-азербайджанских мифологических связей на основе этимологического анализа «куар» (гуар) // Вопросы Азербайджанского языкознания (сборник статей). Б.: Изд. Ак.Наук Аз.ССР, 1967, с.205-216.
• М.Сейидов. Опыт этимологического анализа Бундурк-Бунтюрк // Доклады АН Азербайджанской ССР, 1969, том ХХУ, с. 91-93.
• М.Сейидов. Опыт этимологического анализа етнонимов и топонимов Аггоюнлу и Гараглюнлу // С.М. Киров адына Азярбайъан Дювлят Университетинин Елми Ясярляри («Дил вя ядябиййат» серийасы). В.: 1977, №6, 14-23.
• М.Сейидов. Заметки о гуннской мифологии (по источникам У11в.) // Жур. «Советская тюркология», 1970, №2, 107-116.
• М.Сейидов. Об этиологии слова «узан» // Жур. «Советская тюркология», 1971, №1, с. 38-48.
• М.Сейидов. К вопросу о трактовке Йер-Суб в древнетюркских памятниках // Жур. «Советская тюркология», 1973, №3, с.63-69.
• М.Сейидов. Опыт анализа этнонимов и топонимов «Аггоюнлу» и «Гарагоюнлу» // Научные Труды Министерства Высшего и Среднего Образования Аз.ССр, 1977, 17 с.

Rəsmi saytı

http://www.mireli-seyidov.com