Maku xanlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →‎top: clean up using AWB
k →‎top: əhali -> təxmini_əhalisi using AWB
Sətir 26: Sətir 26:
|valyutası =
|valyutası =
|sahə = 3600 kv.km<ref>Н. Г. Корсун. Военный обзор Турецкого передового и Причерноморского (на участке Батум-Инеболи) театров с сопредельными районами Закавказья и Персии. Ч.2, вып. 2. Тифлис, 1915. стр. 211</ref>
|sahə = 3600 kv.km<ref>Н. Г. Корсун. Военный обзор Турецкого передового и Причерноморского (на участке Батум-Инеболи) театров с сопредельными районами Закавказья и Персии. Ч.2, вып. 2. Тифлис, 1915. стр. 211</ref>
|əhali = [[Azərbaycanlılar]], [[Kürdlər]]
|təxmini_əhalisi = [[Azərbaycanlılar]], [[Kürdlər]]
|idarəetmə_forması = [[Mütləq monarxiya]]
|idarəetmə_forması = [[Mütləq monarxiya]]
|sülalə = [[Bayat tayfası|Bayat eli]]
|sülalə = [[Bayat tayfası|Bayat eli]]

11:10, 28 fevral 2020 versiyası

Xanlıq
Maku xanlığı
Azərbaycan xanlıqları XVIII — XIX əsrlərdə[1]
Azərbaycan xanlıqları XVIII — XIX əsrlərdə[1]
 
1747 — 1929

Paytaxt Maku
Rəsmi dilləri
Dövlət dini İslam
Ərazisi
  • təq. 3.600 km²
Əhalisi Azərbaycanlılar, Kürdlər
İdarəetmə forması Mütləq monarxiya
Sülalə Bayat eli
{{{rəhbər_titulu}}}
 •  Əhməd Sultan (ilk)
 •  Murtuzaqulu xan Bayat

Maku xanlığıCənubi Azərbaycan ərazisində (indiki İran ərazisində) xanlıq. (XVIII əsrin 40-cı illəri - 1922-ci il). Mərkəzi Maku şəhəri. Xoy, Qaradağ, Naxçıvan, İrəvan xanlıqlarıOsmanlı imperiyası ilə hüdudlanırdı.

Xanları

Ümumi məlumat

Maku əyaləti Səfəvi hökmranlığı dövründə Çuxursəd bəylərbəyliyinə daxil olan yarımmüstəqil sultanlıqdan ibarət idi. Onu bayat tayfasından olan nəsli hakimlər idarə edirdi. Maku xanlığı öz ətrafında 30 kəndi birləşdirirdi.

Xanlığın banisi Bayat tayfasından Əhməd Sultan idi. O, xanlığın idarəsi və möhkəmləndirilməsi üçün bəzi tədbirlər gördü. Vaxtilə Nadir Şahın Xorasandakı sərkərdələrindən biri idi. Nadir şahın öldürülməsindən sonra onun arvadlarından biri ilə evlənir. Onun və oğlu Hüseyn xanın haqqında məlumat azdır. Xanlığın içində anklav olaraq Ayrımlı tayfasının 30 kənddən ibarət olan öz Avacıq xanlığı da var idi. Xanın ölümündən sonra torpaqlar oğlanları Həsən və Hüseyn xan arasında bölündü. Həsən xan İrəvanlı Məhəmməd xan Qacardan asılılığa düşdü. Hüseyn xanın Mahmudi və Əbaqiyyə mahalları Osmanlılar tərəfindən tutuldu, lakin bu mahalları tezliklə geri ala bildi. Əli xanın dövründə xanlıq möhkəmlənməyə nail oldu. Hüseyn xanın oğlu Əli xan hamının qibtə etdiyi bir xan olaraq tanınırdı. Əli xan daha sonra İslam dinindən çıxaraq Babın təlimini qəbul etmişdi. Bu xətt Hacı İsmayıl xanın zamanında da davam etdirildi. Teymur Paşa xan 1877-1878-ci illərdə xanlığı gücləndirdi. O, rus generalı Alxazovun Naxçıvan dəstələrilə birgə Təbriz üçün təhlükə yaradan Şeyx Übeydullanın dəstəsini məğlubiyyətə uğratdı. Ona yerli xalq "Azərbaycan Padşahı" ləqəbi vermişdi. Xanlığın son nümayəndəsi Murtuzaqulu xan isə 1922-ci ildə devrildi.[2]

Əhali

Xanlığın əhalisi Azərbaycan türkləri və kürdlərdən ibarət idi. Əhalinin 900 ailəsi Əhl-Haqq (Yərsanizm) dininə etiqad edirdi. Xalq arasında sünnilər qaraqoyunlu, şiələr isə ağqoyunlu adlanırdı.

Həmçinin bax

Mənbə

  • Ənvər Çingizoğlu, Maku xanlığı, Bakı:Mütərcim, 2019, 168 səh.

İstinadlar

  1. Muriel Atkin. Russia and Iran, 1780—1828. 2nd. ed. Minneapolis:University of Minnesota Press Press. 2008. ISBN 0-521-58336-5.
  2. Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlə r). Bakı."Elm". 2007. 592 səh.