Universal insan: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
təkmilləşdirmə |
||
| Sətir 4: | Sətir 4: | ||
'''Ensiklopedist''' – 1)hərtərəfli məlumatı, təhsili olan adam; 2)tarixdə XVIII əsrin axırlarında Fransada nəşr edilən "Ensiklopediya" ətrafında toplaşmış qabaqcıl mütəfəkkirlər qrupunun nümayəndəsi, yaxud onların fikrinə şərik olan adam. |
'''Ensiklopedist''' – 1)hərtərəfli məlumatı, təhsili olan adam; 2)tarixdə XVIII əsrin axırlarında Fransada nəşr edilən "Ensiklopediya" ətrafında toplaşmış qabaqcıl mütəfəkkirlər qrupunun nümayəndəsi, yaxud onların fikrinə şərik olan adam. |
||
'''Ensiklopedistlər''' – “Ensiklopediya, yaxud Elm, incәsәnәt vә peşәlәrә dair izahlı lüğәt”i tәrtib vә nәşr edәn fransız maarifçilәri. “Ensiklopediya”nın tәşkilatçısı vә rәhbәri D. Didro idi. Burada Holbax, Helvetsi, Volter fәal iştirak edirdilәr. Başlıca müәlliflәri J.J.Russo, Ş.L.Monteskyö, tәbiәtşünaslar J.L.L. Büffon vә L.J.M. Dobanton, iqtisadçılar A.R.J. Türqo vә F. Kene, mühәndis N.A. Bulanje, hәkim P.J. Bartez vә b. idi. Aralarındakı kәskin fikir ayrılığına vә silki fәrqlәrә baxmayaraq, onları sosial dәyişikliklәr, xüsusilә silki strukturun aradan qaldırılması vә әmlakın bәrabәr bölgüsü ideyaları birlәşdirirdi. |
|||
“Ensiklopediya” 28 cilddәn ibarәt idi (Paris, 1751–72); “Ensiklopediya”nın beş әlavә cildi dә (Amsterdam, 1776–77) nәşr edilmişdi. Didro vә D`Alamberin yazdıqları “Prospekt”dә göstәrilirdi ki, nәşrin mәqsәdi elm vә incәsәnәtә dair biliklәri toplamaqdır. İkinci cildin nәşrindәn sonra “Ensiklopediya” qadağan edildi. Sonradan nәşri davam etdirilsә dә, senzura tәzyiqinә mәruz qaldı. 1759-cu ildәn gizli nәşr olunurdu. Mühafizәkar filosof vә yazıçılar, kilsә xadimlәri vә parlament üzvlәri Ensiklopedistlərlәrә qarşı çıxırdılar. Volterin fikrincә, “Ensiklopediya” bütün fransızları, hәtta avropalıları ensiklopedist etmişdir. Böyük Fransa inqilabı (1789–94) ideyalarının hazırlanmasında Ensiklopedistlər hәlledici rol oynamışlar. |
|||
==Ədəbiyyat== |
==Ədəbiyyat== |
||
18:16, 21 aprel 2020 tarixindəki versiya
Universal insan ensiklopedist, polimat (polymathēs, yun. πολυμαθής) — ensiklopediya, yaxud elm, incəsənət və peşələrə dair izahlı lüğəti (1715-1780) tərtib və nəşr edən fransız maarifçiləri. Ensklopediya XVIII əsrin sonunda Fransa burjua inqlabının ideoloji cəhətdən hazırlanmasında böyük rol oynamış və zəmanəsinin elmi nailiyyətlərinin müntəzəm külliyyatını vermişdir. 1772-ci ilə qədər "Ensiklopediyanın" təşkilatçısı və rəhbəri Deni Didro olmuş və D`Alamber ona yaxından kömək etmişdir. Monteskyö, Jan Jak Russo, Volter, Helvetsi, Holbax və digər mütəfəkkirlər də enisklopedistlərin sırasında olmuşdur. "Ensklopediya"da feodal ideologiyasına qarşı ardıcıl mübarizəni materialistlər aparmışlar. Lakin ensklopedistlərin daha mötədil hissəsi də kilsənin elmin işlərinə qarışmaması uğrunda çıxış etmiş, özünü ictimai tərəqqinin tərəfdarı saymış, istibdadın tənqidini vermiş, insanın silki zülümdən azad olunmasına tərəfdar çıxmışlar.
Ensiklopedist – 1)hərtərəfli məlumatı, təhsili olan adam; 2)tarixdə XVIII əsrin axırlarında Fransada nəşr edilən "Ensiklopediya" ətrafında toplaşmış qabaqcıl mütəfəkkirlər qrupunun nümayəndəsi, yaxud onların fikrinə şərik olan adam.
Ensiklopedistlər – “Ensiklopediya, yaxud Elm, incәsәnәt vә peşәlәrә dair izahlı lüğәt”i tәrtib vә nәşr edәn fransız maarifçilәri. “Ensiklopediya”nın tәşkilatçısı vә rәhbәri D. Didro idi. Burada Holbax, Helvetsi, Volter fәal iştirak edirdilәr. Başlıca müәlliflәri J.J.Russo, Ş.L.Monteskyö, tәbiәtşünaslar J.L.L. Büffon vә L.J.M. Dobanton, iqtisadçılar A.R.J. Türqo vә F. Kene, mühәndis N.A. Bulanje, hәkim P.J. Bartez vә b. idi. Aralarındakı kәskin fikir ayrılığına vә silki fәrqlәrә baxmayaraq, onları sosial dәyişikliklәr, xüsusilә silki strukturun aradan qaldırılması vә әmlakın bәrabәr bölgüsü ideyaları birlәşdirirdi. “Ensiklopediya” 28 cilddәn ibarәt idi (Paris, 1751–72); “Ensiklopediya”nın beş әlavә cildi dә (Amsterdam, 1776–77) nәşr edilmişdi. Didro vә D`Alamberin yazdıqları “Prospekt”dә göstәrilirdi ki, nәşrin mәqsәdi elm vә incәsәnәtә dair biliklәri toplamaqdır. İkinci cildin nәşrindәn sonra “Ensiklopediya” qadağan edildi. Sonradan nәşri davam etdirilsә dә, senzura tәzyiqinә mәruz qaldı. 1759-cu ildәn gizli nәşr olunurdu. Mühafizәkar filosof vә yazıçılar, kilsә xadimlәri vә parlament üzvlәri Ensiklopedistlərlәrә qarşı çıxırdılar. Volterin fikrincә, “Ensiklopediya” bütün fransızları, hәtta avropalıları ensiklopedist etmişdir. Böyük Fransa inqilabı (1789–94) ideyalarının hazırlanmasında Ensiklopedistlər hәlledici rol oynamışlar.
Ədəbiyyat
- R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.