Cəngi (rəqs): Redaktələr arasındakı fərq
k Cekli829 Cəngi (rəqs) səhifəsinin adını Cəngi rəqsi olaraq dəyişdi. |
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 18: | Sətir 18: | ||
'''Cəngi''' — [[Azərbaycan]]ın milli hərbi rəqsi. |
'''Cəngi''' — [[Azərbaycan]]ın milli hərbi rəqsi. |
||
== Sözün mənşəyi == Cəngi sözü irandilli xalqlarda - cəng sözü, yəni savaş mənasını verir.İrandilli azərilər cəngi sədası altında rəqibləri ilə mübarizə aparırdılar. |
|||
== Sözün mənşəyi == |
|||
Cəngi adlı qəsəbə var. Bəzi mütəxəssislər "Cəngi" sözünün "zəngi"dən törəməsini deyirlər. Zəngi qədim Oğuz türk tayfaları olub: "Zəngilan", "Zəngibasar" toponimləri bu tayfalarla bağlıdır. |
Cəngi adlı qəsəbə var. Bəzi mütəxəssislər "Cəngi" sözünün "zəngi"dən törəməsini deyirlər. Zəngi qədim Oğuz türk tayfaları olub: "Zəngilan", "Zəngibasar" toponimləri bu tayfalarla bağlıdır. |
||
== Tarixçə == |
== Tarixçə == |
03:50, 23 aprel 2020 versiyası
Cəngi | |
---|---|
Tempi | cəld |
Mənşəyi | türk |
Cəngi — Azərbaycanın milli hərbi rəqsi.
== Sözün mənşəyi == Cəngi sözü irandilli xalqlarda - cəng sözü, yəni savaş mənasını verir.İrandilli azərilər cəngi sədası altında rəqibləri ilə mübarizə aparırdılar. Cəngi adlı qəsəbə var. Bəzi mütəxəssislər "Cəngi" sözünün "zəngi"dən törəməsini deyirlər. Zəngi qədim Oğuz türk tayfaları olub: "Zəngilan", "Zəngibasar" toponimləri bu tayfalarla bağlıdır.
Tarixçə
"Cəngi" cəngavərlik yerişini, meydana oxumanı, döyushə çağırışı ifadə edir. "Cəngi"nin yaranma tarixi çox qədimdir. Azərbaycan ərazisində Cəngi adlanan ərazi də var: Şamaxı rayonunda (indiki Qobustan rayonunun ərazisi). Qədim oğuz tayfalarında qəbilələr arasında döyüş, güləş zamanı, yarışlarda, hərbi mərasimlərdə Cəngidən istifadə edilirdi. Bir çox aşıq melodiyaları kimi, bu da Şur muğam ladındadır (kökündədir); ölçüsü 2/4–dir. Cəngi pəhləvanlar yarışında da (pəhləvani), cıdır düzündə də çalınır. [1] [2]
Xarakter cəhətdən eyni olan "Qaytağı", "Halay" kimi musiqi əsərləri qrupundandır. Bir qayda olaraq zurnaçılar dəstəsi tərəfindən ifa olunur [3]. "Koroğlu" dastanında Cəngi havasına çox geniş yer verilib: Cəngi Koroğlu, Misri Koroğlu.
Cəngi bəstəkar musiqisində
İlk dəfə Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" operasına daxil etdiyi cəngidən sonralar digər bəstəkarlar da istifadə ediblər (Soltan Hacıbəyov, Aqşin Əlizadə, Süleyman Ələsgərov və s.), xüsusilə İkinci dünya müharibəsi ayrıca musiqi pyesi şəklində rəngarəng cəngilər yaradılıb.
Bəstəkar cəngiləri
- Üzeyir Hacıbəyov - fortepiano üçün "Cəngi" rapsodiyası
- Süleyman Ələsgərov - xalq çalğı orkestri üçün “Cəngi” [4]
- Vasif Adıgözəlov - "Novruzum" kantatası [5]
İstinadlar
- ↑ Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Cəngi
- ↑ Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Şur
- ↑ Əliqızı Sevda. Hekayətli musiqi lüğəti - Cəngi
- ↑ Azərbaycanın epistolyar irsi - Süleyman Ələsgərov
- ↑ İmruz Əfəndiyeva. Vasif Adıgözəlovun yaradıcılığının üslub xüsusiyyətləri. "Musiqi dünyası" jurnalı.
Xarici keçidlər
- Cəngi rəqsi haqqda veriliş
- Zurnaçılar dəstəsi - Xalq Cəngisi
- "Koroğlu" operasında III pərdədə Cəngi rəqsi
- Aqşın Əlizadənin - "Cəngi" əsəri