Kilibi xaqan: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
kRedaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 26: Sətir 26:
|uşağı =
|uşağı =
|çin adı=Li Simo (李思摩)}}
|çin adı=Li Simo (李思摩)}}
'''Kilibi xaqan''' (əsl adı: Aşina Simo (阿史那思摩), Çin titulu: '''Yiminişukilibi xaqan''' (乙彌泥孰俟力苾可汗)) - 630-cu ildə Tan sülaləsi tərəfindən xaqan olaraq vəzifələndirilmişdi. 639-cu ildəki [[Kürşad]] ([[Aşina Cieşeşuay]]) üsyanı imperatoru qorxutduğu üçün xaqanlığı yenidən qurmaq qərarına gəldi.
'''Kilibi xaqan''' (əsl adı: Aşina Simo (阿史那思摩), Çin titulu: '''Yiminişukilibi xaqan''' (乙彌泥孰俟力苾可汗)) - 630-cu ildə Tan sülaləsi tərəfindən xaqan olaraq vəzifələndirilmişdi. 639-cu ildəki [[Aşina Cieşeşuay]] üsyanı imperatoru qorxutduğu üçün xaqanlığı yenidən qurmaq qərarına gəldi.


== Öncəki xaqanlar dövründə ==
== Öncəki xaqanlar dövründə ==
Sətir 33: Sətir 33:


== Çin dövründə ==
== Çin dövründə ==
[[13 avqust]] [[639]]-cu ildə [[Kürşad]] üsyanının yatırılmasından sonra Aşina Simoya Kilibi xan adı ilə xaqanlıq titulu verildi. Ona həm də imperiya soyadı olan '''Li''' soyadı da verildi. Beləliklə o imperiya ailəsindən sayılırdı. İmperator ona köməkçi olaraq [[Bağa xaqan]]ın nəvəsi olan [[Aşina Çonq]]u [[Sol Müdrik Şahzadə]] təyin etdi. 641-ci ildə [[Seyanto xanlığı]]nın hökmdarı olan [[İncu xaqan|İncu xanın]] güclü hücumu qarşısında tab gətirməyərək Çinə qayıtdı. İncu xan imperatora göndərdiyi məktubda yazırdı:
[[13 avqust]] [[639]]-cu ildə [[Aşina Cieşeşuay]] üsyanının yatırılmasından sonra Aşina Simoya Kilibi xan adı ilə xaqanlıq titulu verildi. Ona həm də imperiya soyadı olan '''Li''' soyadı da verildi. Beləliklə o imperiya ailəsindən sayılırdı. İmperator ona köməkçi olaraq [[Bağa xaqan]]ın nəvəsi olan [[Aşina Çonq]]u [[Sol Müdrik Şahzadə]] təyin etdi. 641-ci ildə [[Seyanto xanlığı]]nın hökmdarı olan [[İncu xaqan|İncu xanın]] güclü hücumu qarşısında tab gətirməyərək Çinə qayıtdı. İncu xan imperatora göndərdiyi məktubda yazırdı:


''Türklər xəyanətkardırlar və güvənilməməlidirlər. Onlar məğlub ediləndən sonra belə sizə zərər verməyə davam etdilər. Onları məğlub edəndən sonra qul edib Çinlilərə mükafat vermək yerinə onlara öz övladlarınız kimi davranırsınız. Buna baxmayaraq Aşina Cieşeşuay yenə də üsyan etdi. Onlar insana bənzəyir amma qurd kimi ürəkləri var, onlara insan kimi davranmayın. Mən istərdim kimi bütün Türkləri Çin üçün öldürüm.''
''Türklər xəyanətkardırlar və güvənilməməlidirlər. Onlar məğlub ediləndən sonra belə sizə zərər verməyə davam etdilər. Onları məğlub edəndən sonra qul edib Çinlilərə mükafat vermək yerinə onlara öz övladlarınız kimi davranırsınız. Buna baxmayaraq Aşina Cieşeşuay yenə də üsyan etdi. Onlar insana bənzəyir amma qurd kimi ürəkləri var, onlara insan kimi davranmayın. Mən istərdim kimi bütün Türkləri Çin üçün öldürüm.''

13:07, 27 aprel 2020 tarixindəki versiya

Kilibi xaqan
俟力苾可汗
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
583(583-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00)
Vəfat tarixi
16 aprel 647(647-04-16)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti hərbi lider[d]
Atası Tuğruq Şad
Dini Tenqriçilik

Kilibi xaqan (əsl adı: Aşina Simo (阿史那思摩), Çin titulu: Yiminişukilibi xaqan (乙彌泥孰俟力苾可汗)) - 630-cu ildə Tan sülaləsi tərəfindən xaqan olaraq vəzifələndirilmişdi. 639-cu ildəki Aşina Cieşeşuay üsyanı imperatoru qorxutduğu üçün xaqanlığı yenidən qurmaq qərarına gəldi.

Öncəki xaqanlar dövründə

583-cü ildə doğulub. Atası Tuğruq Şad Taspar xaqanın oğlu idi.[1] Şibi xaqan və Çula xaqan onu çox sevməzdi. Çünki o türkdən çox soğda bənzəyirdi. Onların dövründə sərkərdə ola bilməmişdi. İllig xaqan onu imperatorla danışıq aparmağa göndərəndə imperator tərəfindən Heşun knyazı titulu ilə mükafatlandırılmışdı. Bütün bunlara baxmayaraq Şərqi Göytürk xaqanlığının zəiflədiyi dövrdə imperatora yox xaqana sadiq qalmışdı. İmperator onun sədaqətindən ruhlanaraq 23 iyul 630-cu ildə Xuayxuay knyazı titulu vermişdi.

Çin dövründə

13 avqust 639-cu ildə Aşina Cieşeşuay üsyanının yatırılmasından sonra Aşina Simoya Kilibi xan adı ilə xaqanlıq titulu verildi. Ona həm də imperiya soyadı olan Li soyadı da verildi. Beləliklə o imperiya ailəsindən sayılırdı. İmperator ona köməkçi olaraq Bağa xaqanın nəvəsi olan Aşina Çonqu Sol Müdrik Şahzadə təyin etdi. 641-ci ildə Seyanto xanlığının hökmdarı olan İncu xanın güclü hücumu qarşısında tab gətirməyərək Çinə qayıtdı. İncu xan imperatora göndərdiyi məktubda yazırdı:

Türklər xəyanətkardırlar və güvənilməməlidirlər. Onlar məğlub ediləndən sonra belə sizə zərər verməyə davam etdilər. Onları məğlub edəndən sonra qul edib Çinlilərə mükafat vermək yerinə onlara öz övladlarınız kimi davranırsınız. Buna baxmayaraq Aşina Cieşeşuay yenə də üsyan etdi. Onlar insana bənzəyir amma qurd kimi ürəkləri var, onlara insan kimi davranmayın. Mən istərdim kimi bütün Türkləri Çin üçün öldürüm.

Ölümü

645-ci ildə Türklər xaqanı tək qoyaraq Çinin dərinliklərinə köçdülər. Kilibi xaqan isə imperatorla birlikdə Koreyalılara qarşı müharibədə qolundan yaralandı. 16 aprel 647-ci ildə vəfat etdi, 18 may 647-ci ildə isə xaqan Çanqan şəhərində basdırıldı.

Mənbə

  • Tan sülaləsi tarixi

İstinadlar

  1. ↑ Suzuki, Kosetsu. "On the Genealogical Line of Türks' Ashina Simo: The Royal Genealogy of the First Türkic Qaγanate and the Ordos Region during the Tang Period" (PDF). The Toyo Gakuho. İstifadə tarixi: 2018-07-28.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilibi_xaqan&oldid=5132528"