Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan): Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə iOS tətbiqetməsi vasitəsilə redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə iOS tətbiqetməsi vasitəsilə redaktə
Sətir 122: Sətir 122:
* [[Elmira Qafarova]] (1 dekabr 1983 – 22 dekabr 1987)
* [[Elmira Qafarova]] (1 dekabr 1983 – 22 dekabr 1987)
* [[Hüseynağa Sadıqov (diplomat)|Hüseynağa Sadıqov]] (23 yanvar 1988 – 29 may 1992)
* [[Hüseynağa Sadıqov (diplomat)|Hüseynağa Sadıqov]] (23 yanvar 1988 – 29 may 1992)
{|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
!rowspan=2 style="width:25px;"|№
!colspan=2 style="width:280px;"|Baş nazir
!colspan=2|Səlahiyyət müddəti
! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya
|-
!Portret
!width=180px|Adı
!Səlahiyyətlərin başlanğıcı
!Səlahiyyətlərin sonu
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 1
|[[Şəkil:|80px]]
|'''[[Nəriman Nərimanov]]'''<br>{{small|(1875–1931)}}
|28 Aprel 1920
|2 May 1920
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br /></span>]]
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 2
|[[Şəkil:Topchibashev.jpeg|thumb|80px]]
|'''[[Mirzə Davud Hüseynov]]'''<br>{{small|(1863–1934)}}
|1920
|1921
| style=''background:{{Independent (politician)/meta/color}};''|<span style="color:black">Partiyasız<br /></span>
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 3
|[[Şəkil:Khoysky.jpeg|thumb|80px]]
|'''[[Mahmud Əliyev]]''' <br>{{small|(1875–1920)}}
|1944
|1958
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br /></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 4
|[[Şəkil:Mammad Yusif Jafarov.jpg|thumb|80px]]
|'''[[Tahirə Tahirova]]''' <br>{{small|(1885–1935)}}
|1959
|1983
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br /></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 5
|[[Şəkil:Khoysky.jpeg|thumb|80px]]
|'''[[Elmira Qafarova]]'''<br>{{small|(1875–1920)}}
|1983
|1987
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br /></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 5
|[[Şəkil:Khoysky.jpeg|thumb|80px]]
|'''[[Hüseynağa Sadıqov]]'''<br>{{small|(1875–1920)}}
|1988
|1991
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br /></span>]]
|}


== [[Azərbaycan Respublikası|Azərbaycan Respublikası (1991-indiyə kimi)]] ==
== [[Azərbaycan Respublikası|Azərbaycan Respublikası (1991-indiyə kimi)]] ==

22:27, 8 may 2020 tarixindəki versiya

Xarici İşlər Nazirliyi
  • Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi
Loqonun şəkli
Ümumi məlumatlar
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Yurisdiksiya Azərbaycan Respublikası
Yaradılma tarixi 28 may 1918
Tabelik Azərbaycan Respublikası Prezidenti
Baş qərargah
Ünvan Şıxəli Qurbanov küçəsi 4, AZ 1009
Rəhbərlik
Rəhbər Elmar Məmmədyarov
Müavin Araz Əzimov
Xələf Xələfov
Mahmud Məmməd-Quliyev
Hafiz Paşayev
Nadir Hüseynov
Ramiz Həsənov
Rəsmi saytı mfa.gov.az

Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi — xarici ölkələr və beynəlxalq təşkilatlar sahəsində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Respublikasının icraedici orqanı. Hal-hazırda Nazirliyə Elmar Məmmədyarov rəhbərlik edir.

Tarixi

Minilliklər boyu dünya siyasətində mühüm yer tutmuş Azərbaycan diplomatiyasının tarixində XX əsr əsrin 1918-1920-ci illəri, yəni Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü xüsusi önəm daşıyır. Bu illərdə qurulan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) Azərbaycan dövlətinin müstəqil xarici siyasətini həyata keçirmişdir. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan diplomatiya idarəsinin başçıları olmuş Məmmədhəsən Hacınski, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli xan Xoyski, Məmmədyusif Cəfərov böyük dövlət xadimləri və diplomatlar kimi tarixdə özlərinə layiqli mövqe qazanmışlar.

1920-ci ilin aprelində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bolşevik Rusiyasının təcavüzünə məruz qalması nəticəsində vətənimiz işğal edildikdən və dövlət müstəqilliyimiz itirildikdən sonra Xarici İşlər Nazirliyi ləğv edilərək yerində Azərbaycan SSR Xalq Xarici İşlər Komissarlığı (XXİK) yaradıldı. Elə bir ciddi səlahiyyətlərinin olmamasına baxmayaraq, Xalq Xarici İşlər Komissarlığı 1920-1922-ci illərdə xarici ölkələrlə müəyyən dərəcəli ikitərəfli əlaqələri həyata keçirmişdir. Sovet hakimiyyətinin ilk illərində Azərbaycanın xalq xarici işlər komissarları Nəriman Nərimanov və Mirzə Davud Hüseynov olmuşlar. Lakin tezliklə XXİK ləğv edildi. SSRİ yaradıldıqdan sonra Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti tamamilə dayandırıldı. Yalnız ikinci dünya müharibəsinin sonlarına yaxın yaranmış beynəlxalq şəraitdə sovet hökuməti öz maraqlarına uyğun olaraq 1944-cü ildə Azərbaycan SSR XXİK-i bərpa etdi. 1946-cı ildən XXİK Xarici İşlər Nazirliyinə çevrildi. Lakin XİN yenə də ciddi səlahiyyətləri olmayan qurum idi. Bu dövrdən başlayaraq Azərbaycanın xarici siyasəti idarəsinə Mahmud Əliyev, Tahirə Tahirova, Elmira Qafarova, Hüseynağa Sadıqov (həm də dövlət müstəqilliyinin yeddi ayında) başçılıq etmişlər. Bütün mürəkkəb və ziddiyyətli cəhətlərinə baxmayaraq, heç şübhəsiz, tariximizin maraqlı tərkib hissələrindən olan sovet dövründə də Azərbaycan mərkəzi hakimiyyət vasitəsi ilə ölkənin beynəlxalq əlaqələrində bu və ya başqa dərəcədə iştirak etmişdir. 50-ci illərin ortalarından etibarən canlanmağa başlayan beynəlxalq əlaqələr əvvəlki illərlə müqayisədə 70-80-ci illərdə xeyli geniş olmuşdur.

Uzun illər boyu müxtəlif formalarda sovet rejiminə qarşı apardığı mübarizə və 80-ci illərin sonu - 90-cı illərin əvvəllərində beynəlxalq aləmdə yaranmış əlverişli şərait nəticəsində Azərbaycan xalqı XX əsrdə ikinci dəfə dövlət müstəqilliyini bərpa edərək ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq əlaqələr qurmağa başladı. Dövlət müstəqilliyimiz dünyanın əksər dövləiləri tərəfindən tanındı və diplomatik münasibətlər quruldu. Azərbaycan beynəlxalq və regional təşkilatların üzvü və ya yaradıcılarından biri oldu. Müstəqillik illərində Azərbaycan Respublikasının xarici işlər nazirləri Tofiq Qasımov, Həsən Həsənov, Tofiq Zülfüqarov və Vilayət Quliyev oldular.

Tabeliyindəki qurumlar

  1. ADA Universiteti
  2. Azərbaycan Respublikası Beynəlxalq İnkişafa Yardım Agentliyi

Fəaliyyəti

  • Azərbaycan Respublikasını digər dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərdə təmsil edir;
  • Azərbaycan Respublikasının diplomatik xidmət orqanlarının vahid sisteminə rəhbərlik edir;
  • ikitərəfli, çoxtərəfli və beynəlxalq problemlərin bütün kompleksi üzrə məlumatların araşdırılması əsasında Azərbaycan Respublikasının xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətləri üzrə təkliflər hazırlayır və müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim edir;
  • Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin layihələrini hazırlayır, müqavilələrin bağlanması, icrası, ləğv edilməsi və qüvvəsinin dayandırılması barədə təklifləri hazırlayır və müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə baxılması üçün təqdim edir;
  • xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla danışıqlar aparır;
  • Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin icrası üzərində ümumi müşahidəni həyata keçirir, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin onun beynəlxalq hüquq öhdəliklərinə uyğunlaşdırılması haqqında təkliflərin hazırlanmasında iştirak edir;
  • Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquq və azadlıqlarının, onların müdafiəsi və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, habelə Azərbaycan Respublikasının xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla ticarət-iqtisadi və maliyyə əlaqələrinin, elmi-texniki, mədəni və digər mübadilələrinin genişləndirilməsi üzrə siyasətin və konkret tədbirlərin hazırlanmasında iştirak edir;
  • beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üzrə Azərbaycan Respublikasının səylərini diplomatik vasitələrlə həyata keçirir;
  • Azərbaycan Respublikasının ərazisində və xaricdə konsul işini təşkil edir;

Nazirlər

Rəng açarı
(siyasi partiyalar üçün)
  Partiyasız
  Müsavat Partiyası
  Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (Bolşevik)
  Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası
  Yeni Azərbaycan Partiyası
  Azərbaycan Xalq Cəbhəsi

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918–1920)

№ Baş nazir Səlahiyyət müddəti Siyasi partiya
Portret Adı Səlahiyyətlərin başlanğıcı Səlahiyyətlərin sonu Günlər
1 Məmmədhəsən Hacınski
(1875–1931) 		28 May 1918 6 Oktyabr 1918 131 Müsavat Partiyası
2
Əlimərdan bəy Topçubaşov
(1863–1934) 		6 Oktyabr 1918 7 Dekabr 1918 62 Partiyasız
3
Fətəli xan Xoyski
(1875–1920) 		26 Dekabr 1918 14 Mart 1919 78 Müsavat Partiyası
4
Məmməd Yusif Cəfərov
(1885–1935) 		14 Mart 1919 22 Dekabr 1919 283 Müsavat Partiyası
5
Fətəli xan Xoyski
(1875–1920) 		24 Dekabr 1919 1 Aprel 1920 99 Müsavat Partiyası

Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası

№ Baş nazir Səlahiyyət müddəti Siyasi partiya
Portret Adı Səlahiyyətlərin başlanğıcı Səlahiyyətlərin sonu
1 [[Şəkil:|80px]] Nəriman Nərimanov
(1875–1931) 		28 Aprel 1920 2 May 1920 Müsavat Partiyası
2
Mirzə Davud Hüseynov
(1863–1934) 		1920 1921 Partiyasız
3
Mahmud Əliyev
(1875–1920) 		1944 1958 Müsavat Partiyası
4
Tahirə Tahirova
(1885–1935) 		1959 1983 Müsavat Partiyası
5
Elmira Qafarova
(1875–1920) 		1983 1987 Müsavat Partiyası
5
Hüseynağa Sadıqov
(1875–1920) 		1988 1991 Müsavat Partiyası

Azərbaycan Respublikası (1991-indiyə kimi)

Elmar Məmmədyarov və Barak Obama həyat yoldaşları ilə birgə
№ Nazir Şəkil Fəaliyyət Dövrü Partiya Qeydlər
1
Hüseynağa Sadıqov
23 yanvar 1988 - 29 may 1992
2
Tofiq Qasımov
4 iyul 1992 - 26 iyun 1993
3
Həsən Həsənov
2 sentyabr 1993 - 16 fevral 1998
4
Tofiq Zülfüqarov
5 mart 1998 - 26 oktyabr 1999
5
Vilayət Quliyev
26 oktyabr 1999 - 7 aprel 2004
6
Elmar Məmmədyarov
7 aprel 2004 - indiyə kimi

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xarici_İşlər_Nazirliyi_(Azərbaycan)&oldid=5147182"