Anarxiya: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 2: Sətir 2:
'''Anarxiya''' ({{dil-grc|ἀναρχία}} — "hakimiyyətsizlik"<ref>[https://azbyka.ru/otechnik/books/file/26514-Новогреческо-русский-словарь.pdf греко-русский словарь]</ref> nəzarət olunmayan; müstəqillik<ref>{{kitab3|автор = Aeschylus|заглавие = Ischyli et Sophoclis tragdi ̆et fragmenta|издательство = A. Firmin Didot|год = 1842|страницы = 264|часть = Omissa|ссылка часть = https://books.google.ru/books?id=BiY5AQAAMAAJ&pg=PA264&lpg#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>{{kitab3|автор = Herodotus|заглавие = Historia. T. 3|издательство = Ek tēs typ. A. Koromēla|год = 1836|страницы = 67|часть = Σημειωμα. Βιβλιον Β`.|ссылка часть = https://books.google.ru/books?id=U3hIAAAAYAAJ&pg=RA1-PA67&lpg#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>{{kitab3|автор = Плутарх|заглавие = Сочинения|место = М.|издательство = Изд-во «Худ. литература»|год = 1983|страницы = 250, 554|ответственный = Сост. {{nobr|Аверинцева С.}}}}</ref>) – ayrı-ayrı adamların və ya qrupların rəhbərliyə, hökumətə tabe olmaması və bu zaman meydana çıxan qarışıqlıq<ref name="FranksJun2018">{{cite book|author1=Benjamin Franks|author2=Nathan Jun|author3=Leonard Williams|title=Anarchism: A Conceptual Approach|url=https://books.google.com/books?id=1mJRDwAAQBAJ&pg=PT104|date=2018|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-317-40681-5|pages=104–|quote=Anarchism can be defined in terms of a rejection of hierarchies, such as capitalism, racism or sexism, a social view of freedom in which access to material resources and liberty of others as prerequisites to personal freedom [...].}}</ref>..
'''Anarxiya''' ({{dil-grc|ἀναρχία}} — "hakimiyyətsizlik"<ref>[https://azbyka.ru/otechnik/books/file/26514-Новогреческо-русский-словарь.pdf греко-русский словарь]</ref> nəzarət olunmayan; müstəqillik<ref>{{kitab3|автор = Aeschylus|заглавие = Ischyli et Sophoclis tragdi ̆et fragmenta|издательство = A. Firmin Didot|год = 1842|страницы = 264|часть = Omissa|ссылка часть = https://books.google.ru/books?id=BiY5AQAAMAAJ&pg=PA264&lpg#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>{{kitab3|автор = Herodotus|заглавие = Historia. T. 3|издательство = Ek tēs typ. A. Koromēla|год = 1836|страницы = 67|часть = Σημειωμα. Βιβλιον Β`.|ссылка часть = https://books.google.ru/books?id=U3hIAAAAYAAJ&pg=RA1-PA67&lpg#v=onepage&q&f=false}}</ref><ref>{{kitab3|автор = Плутарх|заглавие = Сочинения|место = М.|издательство = Изд-во «Худ. литература»|год = 1983|страницы = 250, 554|ответственный = Сост. {{nobr|Аверинцева С.}}}}</ref>) – ayrı-ayrı adamların və ya qrupların rəhbərliyə, hökumətə tabe olmaması və bu zaman meydana çıxan qarışıqlıq<ref name="FranksJun2018">{{cite book|author1=Benjamin Franks|author2=Nathan Jun|author3=Leonard Williams|title=Anarchism: A Conceptual Approach|url=https://books.google.com/books?id=1mJRDwAAQBAJ&pg=PT104|date=2018|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-317-40681-5|pages=104–|quote=Anarchism can be defined in terms of a rejection of hierarchies, such as capitalism, racism or sexism, a social view of freedom in which access to material resources and liberty of others as prerequisites to personal freedom [...].}}</ref>..


Termin əvvəlcə liderin olmamasını nəzərdə tuturdu, ancaq [[1840]]-cı ildə [[Pyer-Jozef Prudon]] bu termindən o dövrdəki yeni siyasi fəlsəfəyə - anarxizmə - traktatında «mülkiyyət nədir?»<ref name=":0">{{Книга|автор=Прудон П. Ж.|заглавие=Что такое собственность?|ответственный=Подгот. текста и коммент. В. В. Сапова|издание=|место=М.|издательство=Республика|год=1998|страницы=194, 197|страниц=|isbn=5250026079|серия=Б-ка этической мысли}}</ref>.
Termin əvvəlcə liderin olmamasını nəzərdə tuturdu, ancaq [[1840]]-cı ildə [[Pyer-Jozef Prudon]] bu termindən o dövrdəki yeni siyasi fəlsəfəyə - anarxizmə - traktatında «mülkiyyət nədir?»<ref name=":0">{{kitab3|автор=Прудон П. Ж.|заглавие=Что такое собственность?|ответственный=Подгот. текста и коммент. В. В. Сапова|издание=|место=М.|издательство=Республика|год=1998|страницы=194, 197|страниц=|isbn=5250026079|серия=Б-ка этической мысли}}</ref>.


"Anarxiya" termini bir neçə fərqli mənaya malikdir:
"Anarxiya" termini bir neçə fərqli mənaya malikdir:
Sətir 8: Sətir 8:
* Dövlətin vətəndaşlığı olmayan bir cəmiyyət (anarxist ideal) ilə əvəz olunduğu hipotetik bir vəziyyət
* Dövlətin vətəndaşlığı olmayan bir cəmiyyət (anarxist ideal) ilə əvəz olunduğu hipotetik bir vəziyyət
* Kimi dövlət hakimiyyətinin olmaması
* Kimi dövlət hakimiyyətinin olmaması
* İbtidai cəmiyyətdə sosial quruluş forması kimi dövlətin yaranmasından əvvəlki vəziyyətlər
* Əvvəlki vəziyyətlər

== Anarxiya və siyasi fəlsəfə ==
Alman filosofu [[İmmanuil Kant]] [[antropologiya]]da anarxiyaya praqmatik baxımdan "qanun və azadlıq olmadan azadlıq" kimi baxırdı. Beləliklə, Kantın fikrincə, anarxiya indiki vətəndaş statusuna çata bilməz, çünki güc olmadan bir qanun sadəcə “boş tövsiyə” olardı <ref>{{kitab3|автор = Кант И.|заглавие = Собрание сочинений в восьми томах|ответственный = Под общ. ред. А.В. Гулыги|издание = |место = М.|издательство = Чоро|год = 1994|страницы = 373|страниц = |isbn = 5849700072|часть = Антропология с прагматической точки зрения|том = 7}}</ref>. "Əbədi sülhə doğru" əsərində anarxiyanın despotizmdən sonra "yaxşılığın başlanğıcları" ləğv edildiyi zaman, hər hansı bir kiçik qanuni tənzimləmənin heç kimdən yaxşı olmadığı, anarxiya mənasını verən dövlət varlığının ifrat mənfi bir forması olduğunu yazmışdır <ref>{{kitab3|автор = Кант И.|заглавие = Собрание сочинений в восьми томах|ответственный = |издание = |место = М.|издательство = Чоро|год = 1994|страницы = 34, 41|страниц = |isbn = |часть = К вечному миру. Философский проект|том = 7}}</ref>.


== Həmçinin bax==
== Həmçinin bax==

18:22, 23 iyul 2020 versiyası

Dövlət idarəetmə formaları
redaktə

Anarxiya (q.yun. ἀναρχία — "hakimiyyətsizlik"[1] nəzarət olunmayan; müstəqillik[2][3][4]) – ayrı-ayrı adamların və ya qrupların rəhbərliyə, hökumətə tabe olmaması və bu zaman meydana çıxan qarışıqlıq[5]..

Termin əvvəlcə liderin olmamasını nəzərdə tuturdu, ancaq 1840-cı ildə Pyer-Jozef Prudon bu termindən o dövrdəki yeni siyasi fəlsəfəyə - anarxizmə - traktatında «mülkiyyət nədir?»[6].

"Anarxiya" termini bir neçə fərqli mənaya malikdir:

  • Dövlətin vətəndaşlığı olmayan bir cəmiyyət (anarxist ideal) ilə əvəz olunduğu hipotetik bir vəziyyət
  • Kimi dövlət hakimiyyətinin olmaması
  • İbtidai cəmiyyətdə sosial quruluş forması kimi dövlətin yaranmasından əvvəlki vəziyyətlər

Anarxiya və siyasi fəlsəfə

Alman filosofu İmmanuil Kant antropologiyada anarxiyaya praqmatik baxımdan "qanun və azadlıq olmadan azadlıq" kimi baxırdı. Beləliklə, Kantın fikrincə, anarxiya indiki vətəndaş statusuna çata bilməz, çünki güc olmadan bir qanun sadəcə “boş tövsiyə” olardı [7]. "Əbədi sülhə doğru" əsərində anarxiyanın despotizmdən sonra "yaxşılığın başlanğıcları" ləğv edildiyi zaman, hər hansı bir kiçik qanuni tənzimləmənin heç kimdən yaxşı olmadığı, anarxiya mənasını verən dövlət varlığının ifrat mənfi bir forması olduğunu yazmışdır [8].

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. греко-русский словарь
  2. Aeschylus. Omissa // Ischyli et Sophoclis tragdi ̆et fragmenta. A. Firmin Didot. 1842. 264.
  3. Herodotus. Σημειωμα. Βιβλιον Β`. // Historia. T. 3. Ek tēs typ. A. Koromēla. 1836. 67.
  4. Плутарх. Сочинения. М.: Изд-во «Худ. литература». Сост. Аверинцева С.. 1983. 250, 554.
  5. Benjamin Franks; Nathan Jun; Leonard Williams. Anarchism: A Conceptual Approach. Taylor & Francis. 2018. 104–. ISBN 978-1-317-40681-5. Anarchism can be defined in terms of a rejection of hierarchies, such as capitalism, racism or sexism, a social view of freedom in which access to material resources and liberty of others as prerequisites to personal freedom [...].
  6. Прудон П. Ж. Что такое собственность?. Б-ка этической мысли. М.: Республика. Подгот. текста и коммент. В. В. Сапова. 1998. 194, 197. ISBN 5250026079.
  7. Кант И. Антропология с прагматической точки зрения // Собрание сочинений в восьми томах. 7. М.: Чоро. Под общ. ред. А.В. Гулыги. 1994. 373. ISBN 5849700072.
  8. Кант И. К вечному миру. Философский проект // Собрание сочинений в восьми томах. 7. М.: Чоро. 1994. 34, 41.