Ədat: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k rvv
Teq: Əllə geri qaytarma
Sətir 9: Sətir 9:
# '''Təsdiq və inkar ədatları'''
# '''Təsdiq və inkar ədatları'''


== Ədatların mənaca növləri ==
== Günaya salamlar🍓🤭 ==
'''Ədatların mənaca aşağıdakı növləri var''':
'''Ədatların mənaca aşağıdakı növləri var''':
# '''Qüvvətləndirici ədatlar''': '''ən''' ,'''lap''' ,''' daha''' ,'''axı''' ,'''hətta''' ,'''artıq''' ,'''-ca²''' ,'''da''' ,'''də''' ,'''ha''' ,'''düz''' ,'''bir''' ,'''ki''' ,'''necə''' ,'''nə''' ,'''belə''' , '''olduqca'''. Məs.:Lap başımı itirmişəm. Artıq mən belə fikirlə razı deyiləm. Sən bunu desən belə, heç kəs razı olmayacaq. Deməlisən ha. Hətta mən də bunu bilmirdim. Düz yanında dayandı. Sən bir evə qayıt...
# '''Qüvvətləndirici ədatlar''': '''ən''' ,'''lap''' ,''' daha''' ,'''axı''' ,'''hətta''' ,'''artıq''' ,'''-ca²''' ,'''da''' ,'''də''' ,'''ha''' ,'''düz''' ,'''bir''' ,'''ki''' ,'''necə''' ,'''nə''' ,'''belə''' , '''olduqca'''. Məs.:Lap başımı itirmişəm. Artıq mən belə fikirlə razı deyiləm. Sən bunu desən belə, heç kəs razı olmayacaq. Deməlisən ha. Hətta mən də bunu bilmirdim. Düz yanında dayandı. Sən bir evə qayıt...
Sətir 19: Sətir 19:
#'''Təsdiq və inkar ədatları''':'''hə''' ,'''yox''' ,'''bəli''' ,'''xeyr''' ,'''heç''' ,'''əsla'''. Məs.: Hə, mən razıyam. Heç elə şey yoxdur və s.
#'''Təsdiq və inkar ədatları''':'''hə''' ,'''yox''' ,'''bəli''' ,'''xeyr''' ,'''heç''' ,'''əsla'''. Məs.: Hə, mən razıyam. Heç elə şey yoxdur və s.


===Ədatların fərqləndirilməsi===
===Buradan Gəncə uşaqlarına aqromnu salamlar===


Bəzən eyni bir ədat müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Məsələn: bu ki bizim Əlidir! cümləsində ki ədatı qüvvətləndirmə mənasını, Ay uşaq, xəstələnməmisən ki? cümləsində isə sual mənasını bildirir.
Bəzən eyni bir ədat müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Məsələn: bu ki bizim Əlidir! cümləsində ki ədatı qüvvətləndirmə mənasını, Ay uşaq, xəstələnməmisən ki? cümləsində isə sual mənasını bildirir.
Sətir 29: Sətir 29:
[[Azərbaycan dili]]ndə daha çox işlənən ədatlar bunlardır: ki, ha, axı, kaş, bəs, lap, qoy, məgər və s.
[[Azərbaycan dili]]ndə daha çox işlənən ədatlar bunlardır: ki, ha, axı, kaş, bəs, lap, qoy, məgər və s.


== İstinadlar ==
== burdan burdan Gəncə uşaqlarına aqromnu salamlar ☝️🖤😈 ==
{{İstinad siyahısı}} {{Nitq hissələri}}XÜSUSİ OLARAQ 41 VE 27 USAQLARİNA
{{İstinad siyahısı}}

{{dilçilik-qaralama}}
{{Nitq hissələri}}

[[Kateqoriya:Nitq hissələri]]
[[Kateqoriya:Nitq hissələri]]

17:11, 20 dekabr 2020 versiyası

ƏdatSözlərincümlələrin təsir gücünü artıran köməkçi nitq hissəsinə ədat deyilir. Ədatlar cümləyə müxtəlif cəhətdən məna incəlikləri verir, ifadənin səlistləşməsinə və fikrin məntiqi qurulmasına xidmət edir.

  • Ədatın 7 məna növü var:
  1. Qüvvətləndirici ədatlar
  2. Dəqiqləşdirci ədatlar
  3. Məhdudlaşdırıcı ədatlar
  4. Sual ədatları
  5. Əmr ədatları
  6. Arzu ədatları
  7. Təsdiq və inkar ədatları

Ədatların mənaca növləri

Ədatların mənaca aşağıdakı növləri var:

  1. Qüvvətləndirici ədatlar: ən ,lap , daha ,axı ,hətta ,artıq ,-ca² ,da , ,ha ,düz ,bir ,ki ,necə , ,belə , olduqca. Məs.:Lap başımı itirmişəm. Artıq mən belə fikirlə razı deyiləm. Sən bunu desən belə, heç kəs razı olmayacaq. Deməlisən ha. Hətta mən də bunu bilmirdim. Düz yanında dayandı. Sən bir evə qayıt...
  2. Dəqiqləşdirici ədatlar: elə ,məhz ,əsl. Məs.: Elə mən də bunu istəyirdim. Əsl mən deyəndir. Məhz Oqtay bu rolu oynaya bilər.
  3. Məhdudlaşdırıcı ədatlar: ancaq ,təkcə ,tək ,bircə ,yalnız ,bir. Məs.: Məsələdən yalnız mən xəbərdar idim. Ancaq sən ona kömək edə bilərsən.
  4. Sual ədatları:bəs , məgər ,bəyəm ,yəni ,-mı⁴ ,ki. Məs.: Yəni sən heç atanı düşünmürsən? Məgər belə də iş olar? Bəs mən bunu niyə bilmirəm? Bu, çətin işdir ki? Bəs və məgər ədatları bir-birinin sinonimidir: Məgər (bəs) gəlməmişdin?
  5. Əmr ədatları:di ,qoy ,bax ,gəl ,gör ,görün ,gəlin ,gəlsənə ,ha ,-sana ,-sənə ,-sanız ,-səniz. Məs.: Almayın ha! Bax, gözləsin ha! Gəl belə edək... və s.
  6. Arzu ədatları:kaş ,gərək ,kaş ki ,təki ,barı ,bircə və s. Məs.: Təki sən səslə məni. Kaş ki səni görəydim. Bircə yaz tez gəlsəydi.
  7. Təsdiq və inkar ədatları: ,yox ,bəli ,xeyr ,heç ,əsla. Məs.: Hə, mən razıyam. Heç elə şey yoxdur və s.

Ədatların fərqləndirilməsi

Bəzən eyni bir ədat müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Məsələn: bu ki bizim Əlidir! cümləsində ki ədatı qüvvətləndirmə mənasını, Ay uşaq, xəstələnməmisən ki? cümləsində isə sual mənasını bildirir.

Ha ədatı həm qüvətləndirici, həm də əmr ədatı kimi işlənə bilər Feilin əmr şəkli ilə işləndikdə bu ədat əmr ədatı, digər sözlərlə işləndikdə isə qüvvətləndirici ədat olur. Məsələn: Evi təmizləyin ha (əmr). Sənə güvənirəm ha (qüvvətləndirici).

Qeyd: Qoysana və gəlsənə sözləri bəzən yalnız ədat kimi, yerinə görə isə feil+ədat kimi işlənir. Məsələn: Qoysana bir dincələk (ədat). Gəlsənə bu gün ora getməyək (ədat). Çantanı yerə qoysana (qoy(feil) + sana(ədat)). Sən də evə gəlsənə (gəl(feil) + sənə(ədat)).

Azərbaycan dilində daha çox işlənən ədatlar bunlardır: ki, ha, axı, kaş, bəs, lap, qoy, məgər və s.

İstinadlar