Xingal: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
kRedaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k Strangerboyfromupside tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Elmir Çobanzadə tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 1: Sətir 1:
[[Şəkil:Xəngəl.jpg|thumb|Yarpaq xəngəli]]
[[Şəkil:Xəngəl.jpg|thumb|Yarpaq xəngəl]]
[[Şəkil:Xəngəl - 01.jpg|thumb|Bişirilmiş yarpaq xəngəli]]
[[Şəkil:Xəngəl - 01.jpg|thumb|Bişirilmiş yarpaq xəngəli]]
[[Şəkil:Khinkali 551.jpg|thumb|150px|Gürcü xingalı]]
[[Şəkil:Khinkali 551.jpg|thumb|150px|Gürcü xingalı]]
[[Şəkil:Khinkali_cheese.jpg|thumb|150px|Pendirli xingal]]
[[Şəkil:Khinkali_cheese.jpg|thumb|150px|Pendirli xingal]]
[[Şəkil:Khinkali_david.jpg|thumb|150px| Gürcü xingalı]]
[[Şəkil:Khinkali_david.jpg|thumb|150px| Gürcü xingalı]]
'''[[Xəngəl]]''' ({{dil-az|xəngəl}}, {{dil-ka|ხინკალი}}, {{Dil-tr|hıngel}}) — xəmir xörəklərinə aid edilən, ətlə, yağda qovrulmuş soğanla, sarımsaqlı qatıqla və ya ələxsusda Azərbaycanın qərbində qurut ilə yeyilən xörək.
'''Xingal''' və ya '''Xəngəl''' ({{dil-az|xingal, xəngəl}}, {{dil-ka|ხინკალი}}, {{Dil-tr|hıngel}}) — xəmir xörəklərinə aid edilən, ətlə, yağda qovrulmuş soğanla, sarımsaqlı qatıqla və ya ələxsusda Azərbaycanın qərbində qurut ilə yeyilən xörək.
== Növləri ==
== Növləri ==
Xəngəlın növləri hazırlanma qaydasına görə bir-birindən fərqlənir: ətli xəngəl, süzmə xəngəl, sulu xəngəl daha geniş yayılmışdır. Bölgələrə görə də xəngəl növləri fərqlidir: Bakı xəngəli (yarpaq xəngəli), Qazax xəngəli<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=oqtCqFhUNe0 |title=Qazaxda xəngəli necə hazırlayırlar? |author=BBC Azərbaycanca |date= 28.03.2017|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2017-03-28 |language=az }}</ref>, Gürcü xingalı (xinqali) və s.
Xingalın növləri hazırlanma qaydasına görə bir-birindən fərqlənir: ətli xingal, süzmə xingal, sulu xingal daha geniş yayılmışdır. Bölgələrə görə də xingalın növləri fərqlidir: Bakı xingalı (yarpaq xingalı), Qazax xingalı<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=oqtCqFhUNe0 |title=Qazaxda xəngəli necə hazırlayırlar? |author=BBC Azərbaycanca |date= 28.03.2017|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2017-03-28 |language=az }}</ref>, Gürcü xingalı (xinqali) və s.


Fərqli olsalar da, bütün növ xəngəllərin xəmiri eyni cur hazırlanır – ələnmiş una su və duz qatılıb xəmir yoğrulur. Sonra xəmir 1&nbsp;mm qalınlığında yayılır və kiçik ölçüdə dairə və ya paxlava şəklində kəsilir. Gürcü xingalı hazırlanarkən xəmirin içərisinə lazım olan məlzəmələr qoyulduqdan sonra şəkərbura formasında bükülür. Hər xingalın ölçüsü təxminən 5-10 sm olur. Qaynar suda bişirdikdən sonra suyu süzülür və süfrəyə verilir.
Fərqli olsalar da, bütün növ xingalların xəmiri eyni cur hazırlanır – ələnmiş una su və duz qatılıb xəmir yoğrulur. Sonra xəmir 1&nbsp;mm qalınlığında yayılır və kiçik ölçüdə dairə və ya paxlava şəklində kəsilir. Gürcü xingalı hazırlanarkən xəmirin içərisinə lazım olan məlzəmələr qoyulduqdan sonra şəkərbura formasında bükülür. Hər xingalın ölçüsü təxminən 5-10 sm olur. Qaynar suda bişirdikdən sonra suyu süzülür və süfrəyə verilir.


Xəngəlin Azərbaycanda bir neçə növü hazırlanır. Bakı xingalı şimal bölgəsində (Qazax-Tovuzda daha çox gürcü xəngəli, Quba-Qusarda "gürzə") hazırlanan xingaldan fərqlənir. Bakı xingalında qovrulmuş ət xəmirin içinə qoyulmur, əksinə yarpaq formasında kəsilib suda qaynadılmış və suyu süzülmüş xəmirin üzərinə səpilir. Xəngəl [[Axısqa türkləri]]nin mətbəxində də geniş yayılmış xörəklərdən biridir.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=662zMlZ-e6k |title=Xəngəl ahıska türklərinin bayram süfrəsinin əsas yeməyidir |author=AzərTAc |date= 30.12.2016|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2016-12-30 |language=az }}</ref>
Xingalın Azərbaycanda bir neçə növü hazırlanır. Bakı xingalı şimal bölgəsində (Qazax-Tovuzda daha çox gürcü xingalı, Quba-Qusarda "gürzə") hazırlanan xingaldan fərqlənir. Bakı xingalında qovrulmuş ət xəmirin içinə qoyulmur, əksinə yarpaq formasında kəsilib suda qaynadılmış və suyu süzülmüş xəmirin üzərinə səpilir. Xəngəl [[Axısqa türkləri]]nin mətbəxində də geniş yayılmış xörəklərdən biridir.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=662zMlZ-e6k |title=Xəngəl ahıska türklərinin bayram süfrəsinin əsas yeməyidir |author=AzərTAc |date= 30.12.2016|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2016-12-30 |language=az }}</ref>
*Ətli xingal - Qoyun əti (mal əti də ola bilər) maşında çəkilir, ona baş soğan (azca qızardılmış), turşu və ədviyyatlar əlavə olunub qarışdırılır.
*Ətli xingal - Qoyun əti (mal əti də ola bilər) maşında çəkilir, ona baş soğan (azca qızardılmış), turşu və ədviyyatlar əlavə olunub qarışdırılır.
*Maqashin xingal – Əvvəlcə baş soğan qızardılır. Şüyüd yuyulub xırda-xırda doğranılır. Bunlar birlikdə maqasha qatılaraq qarışdırılır.
*Maqashin xingal – Əvvəlcə baş soğan qızardılır. Şüyüd yuyulub xırda-xırda doğranılır. Bunlar birlikdə maqasha qatılaraq qarışdırılır.
Sətir 17: Sətir 17:
*Çolpalı xingal- Bütöv bir toyuğu hissələrə ayıraraq və qızardılmış soğanla qarışdıraraq xingalla bir yerdə servis olunur
*Çolpalı xingal- Bütöv bir toyuğu hissələrə ayıraraq və qızardılmış soğanla qarışdıraraq xingalla bir yerdə servis olunur


== Sulu xəngəl ==
== Sulu xingal ==
Sulu xingalın hazırlanması üçün lazım olan məlzəmələr: Qoyun əti (və ya mal əti), 1-ci növ buğda unu, yumurta, noxud, baş soğan, şərab sirkəsi, keşniş və şüyüd, quru nanə, duz, istiot.
Sulu xingalın hazırlanması üçün lazım olan məlzəmələr: Qoyun əti (və ya mal əti), 1-ci növ buğda unu, yumurta, noxud, baş soğan, şərab sirkəsi, keşniş və şüyüd, quru nanə, duz, istiot.


05:50, 15 yanvar 2021 tarixindəki versiya

Yarpaq xəngəl
Bişirilmiş yarpaq xəngəli
Gürcü xingalı
Pendirli xingal
Gürcü xingalı

Xingal və ya Xəngəl (azərb. xingal, xəngəl‎, gürc. ხინკალი, türk. hıngel) — xəmir xörəklərinə aid edilən, ətlə, yağda qovrulmuş soğanla, sarımsaqlı qatıqla və ya ələxsusda Azərbaycanın qərbində qurut ilə yeyilən xörək.

Növləri

Xingalın növləri hazırlanma qaydasına görə bir-birindən fərqlənir: ətli xingal, süzmə xingal, sulu xingal daha geniş yayılmışdır. Bölgələrə görə də xingalın növləri fərqlidir: Bakı xingalı (yarpaq xingalı), Qazax xingalı[1], Gürcü xingalı (xinqali) və s.

Fərqli olsalar da, bütün növ xingalların xəmiri eyni cur hazırlanır – ələnmiş una su və duz qatılıb xəmir yoğrulur. Sonra xəmir 1 mm qalınlığında yayılır və kiçik ölçüdə dairə və ya paxlava şəklində kəsilir. Gürcü xingalı hazırlanarkən xəmirin içərisinə lazım olan məlzəmələr qoyulduqdan sonra şəkərbura formasında bükülür. Hər xingalın ölçüsü təxminən 5-10 sm olur. Qaynar suda bişirdikdən sonra suyu süzülür və süfrəyə verilir.

Xingalın Azərbaycanda bir neçə növü hazırlanır. Bakı xingalı şimal bölgəsində (Qazax-Tovuzda daha çox gürcü xingalı, Quba-Qusarda "gürzə") hazırlanan xingaldan fərqlənir. Bakı xingalında qovrulmuş ət xəmirin içinə qoyulmur, əksinə yarpaq formasında kəsilib suda qaynadılmış və suyu süzülmüş xəmirin üzərinə səpilir. Xəngəl Axısqa türklərinin mətbəxində də geniş yayılmış xörəklərdən biridir.[2]

  • Ətli xingal - Qoyun əti (mal əti də ola bilər) maşında çəkilir, ona baş soğan (azca qızardılmış), turşu və ədviyyatlar əlavə olunub qarışdırılır.
  • Maqashin xingal – Əvvəlcə baş soğan qızardılır. Şüyüd yuyulub xırda-xırda doğranılır. Bunlar birlikdə maqasha qatılaraq qarışdırılır.
  • Qabaxin xingal – Qoz ləpəsi maşından keçirilir. Qabax tam bişmiş halda qoz ləpəsiylə qarışdırılır. Üzərinə azca qızardılmış soğan əlavə olunur.
  • Cincarin xingal – Pörtlədilmiş təzə cincar ət maşından keçirilərək qoz ləpəsi və qızardılmış soğanla qarışdırılır. Həmçinin içərisinə zövqə uyğun ədviyyat da əlavə etmək olar.
  • Çolpalı xingal- Bütöv bir toyuğu hissələrə ayıraraq və qızardılmış soğanla qarışdıraraq xingalla bir yerdə servis olunur

Sulu xingal

Sulu xingalın hazırlanması üçün lazım olan məlzəmələr: Qoyun əti (və ya mal əti), 1-ci növ buğda unu, yumurta, noxud, baş soğan, şərab sirkəsi, keşniş və şüyüd, quru nanə, duz, istiot.

Ətin döş, kürək və ya bel hissəsi götürülüb bişirilir və sümükdən ayrılır. Ayrıca olaraq əvvəlcədən 3-4 saat isladılmış noxud bişirilib bulyona qatılır. Un, yumurta və sudan xəmir yoğrulur, 1 mm qalınlığında yayılır və 2x3 sm ölçüdə kəsilib qaynar bulyonda bişirilir. Hazır olana yaxın üzərinə yağda qızardılmış göyərti qatılır. Süfrəyə verilən zaman üstünə quru nanə səpilir, yanına ayrıca sirkə qoyulur.

İstinadlar

  1. ↑ BBC Azərbaycanca. "Qazaxda xəngəli necə hazırlayırlar?" (az.). Youtube.com. 28.03.2017. İstifadə tarixi: 2017-03-28.
  2. ↑ AzərTAc. "Xəngəl ahıska türklərinin bayram süfrəsinin əsas yeməyidir" (az.). Youtube.com. 30.12.2016. İstifadə tarixi: 2016-12-30.
 Kulinariya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xingal&oldid=5708352"