Cek

Cek - Azərbaycanın Quba rayonunda kənd.

Tarixi

Cek kəndi çox qədim tarixə malik kəndlərdən biridir. SSRİ dövründə Əlik, Haput, Qrız, Qrızdəhnə kəndləri ilə birlikdə Əlik kənd sovetliyinin tərkibində olan Cek kəndi hazırda Əlik və Haput kəndləri ilə birlikdə Əlik bələdiyyəsinin tərkibindədir.

Mədəniyyəti

Kənd ərazisində 25-dən çox ziyarətgah, o cümlədən Atəşpərəstliyin izlərini özündə əks etdirən “Atəşgah” və 1000 ildən də artıq yaşı olan “Əbu Müslim məscidi” yerləşir. Bu yerlərin İslam dininə möhkəm bağlılığından soraq verən “Əbu Müslim məscidi”nin inşa olunma dövrü çox guman ki, VIII əsrdə Şirvanı və Dağıstanı işğal edərək İslamı yayan xəlifə Validin qardaşı Əbu Müslimin hakimiyyəti illərinə və yaxud bir qədər ondan sonraya təsadüf edir. Qeyd edim ki, sovet hakimiyyəti illərində dağıdılaraq daşından məktəb binası, ağaclarından isə taxıl anbarı tikilən bu məscid müstəqilliyimizin bərpasının ilk illərində kənd ağsaqqallarından biri Şixəli Muradovun təşəbbüsü və kənd camaatın köməkliyi ilə qismən bərpa edilmişdir. Lakin maddi çətinliklər üzündən “Əbu Müslim məscidi”nin inşası hələ ki, lazımı səviyyədə tamamlanmamışdır. Belə ki, onun ətrafında geniş və ardıcıl surətdə elmi-arxeoloji və memarlıq tədqiqatları aparmaq çox vacibdir.

Coğrafiyası və iqlimi

Quba şəhərinin 35 kilometr cənub-qərbində, 41° 11' 49" şimal enində və 48° 14' 30" şərq uzunluğunda, dəniz səviyyəsindən 1643 metr yüksəklikdə, Qudyalçayın sahilində yerləşir. Şimaldan Qrız, cənubdan Əlik, şərqdən Yergüc, qərbdən isə Qalayxudat kəndləri ilə əhatə olunub.

İşğın gölü

2009-cu ilin oktyabr ayının əvvəlləridə baş vermiş torpaq sürüşməsi ilə Qudyal çayın qarşısının kəsilməsi nəticəsində yaranmışdır.

Əhalisi

Kənd əhalisinin yaşayış sahəsi təqribən 7 kilometrlik radiusu əhatə edir. Kəndin əhalisini ceklilər təşkil edir. Ceklilər Azərbaycanın milli etnik nümayəndələridir. Ceklilərin ana dili cek dilidir.

Təhsilin vəziyyəti

Kənddə ibtidai məktəb fəaliyyət göstərir. Hələ 1928-ci ildə yaradılmış məktəbin son illərdə tamamilə yararsız vəziyyətə düşmüş binası 2006-cı ilin əvvəllərində YUNESKO-nun Xoşməramlı Səfiri Mehriban Əliyevanın rəhbərliyi ilə Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” proqramına əsasən yenidən inşa edilərək, istifadəyə verilmişdir.

İqtisadiyyatı

Tarixən köçmə həyat tərzi keçirən kənd sakinlərinin əsas məşğuliyyəti heyvandarlıq, əkinçilik və toxuculuq olmuşdur. Kişilər əsasən qoyunçuluqla, qadınlar yundan müxtəlif məmulatlar - xalça, palaz, kilim, corab, şal toxumaqla məşğul olurdular. Cek kəndi Quba xalçalarının ən parlaq kompozisiyalarından biri olan “Cek” xalçalarının mərkəzləşmiş məntəqəsi hesab olunur. Qeyd edim ki, “Cek” xalçaları Azərbaycan xalçalarının Quba-Şirvan tipinin Quba qrupunun dağlıq hissəsinə aid edilir.

Fayl:Cek bayraq.jpg

Cek

Şəkilləri

• Cek kəndindən görünüş
  Cek kəndindən görünüş
• Cek kəndindən görünüş
  Cek kəndindən görünüş

Xarici keçidlər

• Tərxan Paşazadə, "Dünyanın nadir etnik qrupu - Azərbaycan cekliləri", Azərbaycan qəzeti

Mənbə

1. Tərxan Paşazadə. “Azərbaycanın etnik azlıqları: ceklilər”, “168 Saat” qəzeti, Sumqayıt – 05 - 11 may 2006, № 11 (24), səh.16
2. Tərxan Paşazadə. “Cek kəndi, ceklilər və cek dili”, “Azad Azərbaycan” qəzeti, Bakı - 23 avqust 2006, № 124 (1079), səh.6
3. Tərxan Paşazadə. “Azərbaycan cekli icması”, “Respublika” qəzeti, Bakı - 13 iyun 2007, № 128 (2968), səh.8
4. Tərxan Paşazadə. “Dünyanın nadir etnik qrupu - Azərbaycan cekliləri”, “Azərbaycan” qəzeti, Bakı - 21 iyun 2007, № 134 (4651), səh.7.
5. Tərxan Paşazadə. “Azərbaycanın milli etnik nümayəndələri – ceklilər”, "Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Xəbərləri", № 1, Bakı, “Müəllim” - 2009, səh.35-43.

Həmçinin bax

• Ceklilər
• Cek dili
• Əbu Müslüm məscidi
• Şahdağ milli etnik qrupu