Koroğlu: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Əllə geri qaytarma Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 55: | Sətir 55: | ||
}} |
}} |
||
'''Koroğlu''' — yarı-mistik xalq qəhrəmanı (təqribən XVI əsrin II yarısı). Türk xalqlarının bir çoxunun folklorunda Koroğlu obrazı (bəzi türk xalqlarının folklorunda ''Koroğlu'') mövcuddur. |
'''Koroğlu''' — yarı-mistik türk xalq qəhrəmanı (təqribən XVI əsrin II yarısı). Türk xalqlarının bir çoxunun folklorunda Koroğlu obrazı (bəzi türk xalqlarının folklorunda ''Koroğlu'') mövcuddur. |
||
{{Şəxs|adı=Koroğlu Rövşən|orijinal adı={{Lang-tr|Köroğlu Ruşen Ali}}|doğum tarixi=XVI əsrin sonları|vəfat tarixi=XVII əsrin əvvəlləri|atası=[[Alı (Koroğlunun atası)|Alı kişi]]|anası=[[Çənbil|Çənbil Xatun]]|milliyyəti=[[Azərbaycan türkləri|Türk]]|tanınır=[[Cəlalilər hərəkatı]]nın başçısı|vətəndaşlığı=[[File:Safavid Flag.svg|14px]] [[Səfəvilər Dövləti]]|fəaliyyəti=[[aşıq]], [[ozan]], [[şair]], [[lider]], savaşçı|vəfat yeri=[[Çənlibel (Azərbaycan-Türkiyə sərhədi)|Çənlibel]]|doğum yeri=?}} |
|||
== Xüsusiyyətləri == |
== Xüsusiyyətləri == |
||
08:07, 25 fevral 2021 tarixindəki versiya
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
 | Bu məqalədə bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. |
| Koroğlu | |
|---|---|
| Rövşən | |
 | |
| Yer | Çənlibel |
| Adının izahı | Atası kor olduğu üçün özünə Koroğlu təxəllüsünü qoyub. |
| Cinsi | kişi |
| Atası | Alı |
| Əlaqəli personajlar | Keçəl Həmzə, Giziroğlu Mustafa bəy |
| Həyat dövrü | XVI əsrin II yarısı - XVII əsr |
| Heyvan | Qırat və Dürat |
Koroğlu — yarı-mistik türk xalq qəhrəmanı (təqribən XVI əsrin II yarısı). Türk xalqlarının bir çoxunun folklorunda Koroğlu obrazı (bəzi türk xalqlarının folklorunda Koroğlu) mövcuddur.
| Koroğlu Rövşən | |
|---|---|
| türk. Köroğlu Ruşen Ali | |
| | |
| Doğum tarixi | XVI əsrin sonları |
| Doğum yeri | ? |
| Vəfat tarixi | XVII əsrin əvvəlləri |
| Vəfat yeri | Çənlibel |
| Vətəndaşlığı |
 Səfəvilər Dövləti |
| Atası | Alı kişi |
| Anası | Çənbil Xatun |
| Milliyyəti | Türk |
| Fəaliyyəti | aşıq, ozan, şair, lider, savaşçı |
| Tanınır | Cəlalilər hərəkatının başçısı |
Xüsusiyyətləri
Koroğlu adlı qəhrəman türk xalqlarının folklorlarının ortaq motivlərindən biridir. Bəzi türk xalqlarının əfsanə və rəvayətlərində onun anasının işıqdan hamilə qaldığı, diri-diri torpağa basdırıldığı söylənilir. Koroğlu da məzarda dünyaya gəlir və ölmüş anasının döşünü əmərək həyatda qalır. Müxtəlif ölkələrdə uyarlanarak fərqli versiyaları izah edirlər. Korluq anlayışı yalnız görməməyə deyil, görülməmələri də ehtiva edər. Qəhrəmanlar qorunmaq üçün görünməz olurlar. Xıdır zaman-zaman kor olaraq betimlenir çünki onun gözə ehtiyacı yoxdur. Korluq müdrikliyi işarəliyər. Müxtəlif bölgələrdə bəzən fərqli adlarla xatırlanan atası Alı (İslamdan sonra Əli), korluq tanrısı həqiqi bir versiyasıdır. Kor sözü işıq demək olduğu kimi yer altı, dağ, torpaq kimi mənaları da vardır. Bütün bunlar bir yerdə baxdıqda Koroğlu adı üç fərqli mənanı ifadə edir.
- Gözləri kor olan (gözə ehtiyac duymağa) adamın oğlu.
- Torpağın, dağın (məcazi məzarın yəni ölümün) oğlu.
- Korun yəni atəşin (müqəddəs gücün) oğlu.
Koroğlu özünü dəfələrlə qurda bənzədər.
Haqqında
Cəlalilər hərəkatının başçılarından biri idi. XVI əsrin ortaları – XVII əsrdə Türkiyə şəhərlərini, Azərbaycan və s. əraziləri kəndli hərəkatı bürümüşdü. Azərbaycandakı cəlali dəstələrindən birinə Koroğlu başçılıq edirdi. Rəvayətə görə Koroğlunun əsl adı Rövşən olmuşdur. Koroğlu və silahdaşları haqqında yazılı mənbələrdə məlumat çox azdır. Tədqiqatçıların bəziləri Koroğlunun Xorasanda, digərləri Anadoluda, əksəriyyəti isə Azərbaycan ərazisində fəaliyyət göstərdiyini qeyd edirlər.
Şifahi xalq ədəbiyyatında Koroğlunun adı ilə bağlı hadisələr əfsanəviləşərək öz əksini "Koroğlu dastanı" - nda tapmışdır. Dastanla hadisə və şəxsiyyətlər silsiləsinin tarixilik xətti pozulmamış, Koroğlunun igid döyüşçü, gözəl qoşmalar müəllifi olan istedadlı şair və aşıq olması tarixi həqiqət kimi qorunub saxlanılmışdır. Dastanda adları çəkilən şəxsiyyətlərin (Giziroğlu Mustafa bəy, Kosa Səfər, Cəfər paşa, Həsən paşa və s.) əksəriyyəti tarixi simalardır. Koroğlunun əsas istinadgahı Çənlibel qalası olmuşdur (müxtəlif ərazilərdə "Çənlibel" adlı çoxlu qalalar mövcuddur). XIX əsrə aid mənbələrdə yaşayış məntəqəsi kimi Çənlibelin adı çəkilir.
A.Təbrizlinin "Tarixlər kitabı" əsərində cəlali dəstələrindən 20-dən çox başçısının, o cümlədən Koroğlunun adı xüsusi qeyd edilir. Koroğlunun vuruşmalardakı mərdlik və şücaəti, kasıbların dostu, zülmkarların düşməni xalq qəhrəmanına çevirmişdir.
Azərbaycan Əlyazmalar İnstitutundakı əlyazmalarda aşıq-şair Koroğlunun çoxlu şeirləri qorunub saxlanır.
Kitablar
- Koroğlu. (tərtib edəni M.H.Təhmasib). Bakı: Gənclik, 1975, 364 s.
- Koroğlu. (V.Xuluflu nəşri), Bakı: Elm, 1999, 200 s.
Xarici keçidlər
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) tərcümədə ing. — "{{{1}}}"
