Afina (mifologiya): Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 31: Sətir 31:
'''Afina''' ([[yunan dili|yun.]] ''Ἀθηνᾶ''), '''Afina Pallada''' ([[yunan dili|yun.]] ''Παλλὰς Ἀθηνᾶ'') - qədim yunan mifologiyasında hərb və zəfər ilahəsi, eləcə də müdriklik, bilik, incəsənət və sənətkarlıq ilahəsi idi. [[Afina]] şəhərinin himayədarı hesab edilirdi. Atributları bayquş (Minerva), dəbilqə, nizə və ilan idi.
'''Afina''' ([[yunan dili|yun.]] ''Ἀθηνᾶ''), '''Afina Pallada''' ([[yunan dili|yun.]] ''Παλλὰς Ἀθηνᾶ'') - qədim yunan mifologiyasında hərb və zəfər ilahəsi, eləcə də müdriklik, bilik, incəsənət və sənətkarlıq ilahəsi idi. [[Afina]] şəhərinin himayədarı hesab edilirdi. Atributları bayquş (Minerva), dəbilqə, nizə və ilan idi.


== Afinanın doğulması ==
== Afinanın doğulması: ==
Afina Zevsin başından doğulmuşdur. Onun anası müdriklik ilahəsi [[Metida]] hələ hamilə olarkən Zevs [[Uran]]dan öyrənir ki, onun qızı sonra oğlu dünyaya gələndən sonra səltənətinə hakim olacaq. Bundan ehtiyatlanan [[Zevs]] [[Metida]]nı udaraq yeyir. Afinanın doğum gününə çatanda Zevs [[Prometey]]ə onun başını yararaq Afinanı azad etmək üçün göstəriş verir. Beləliklə döyüş libasında Afina dünyaya gəlmiş olur.<ref name="ReferenceA">Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 32</ref>
Afina Zevsin başından doğulmuşdur. Onun anası müdriklik ilahəsi [[Metida]] hələ hamilə olarkən Zevs [[Uran]]dan öyrənir ki, onun qızı sonra oğlu dünyaya gələndən sonra səltənətinə hakim olacaq. Bundan ehtiyatlanan [[Zevs]] [[Metida]]nı udaraq yeyir. Afinanın doğum gününə çatanda Zevs [[Prometey]]ə onun başını yararaq Afinanı azad etmək üçün göstəriş verir. Beləliklə döyüş libasında Afina dünyaya gəlmiş olur.<ref name="ReferenceA">Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 32</ref>


== Afinanın sahibi ==
== Yunanıstanın paytaxtının sahibi və adı: ==
Rəvayətə görə [[Poseydon]]la ilahə Afina arasında Afina şəhərinin hakimliyi üstündə mübahisə düşür. Hər ikisi kimin şəhərə daha qiymətli töhfə verə biləcəyi üstündə şərt kəsir. Poseydon üçdişli əsasını yerə vurur. Yerdən su çıxmağa başlayır. Afina nizəsini yerə vurduqda isə ilk dəfə olaraq həmin yerdən zeytun ağacı göyərir. Digər tanrılar götür-qoy etdikdən sonra mübahisədən Afinanın qalib çıxdığını elan edirlər. Zeytun sudan daha qiymətli olduğu üçün Afina şəhərin himayədarı və ona öz adını vermiş olur.<ref name="ReferenceA"/>
Rəvayətə görə [[Poseydon]]la ilahə Afina arasında Afina şəhərinin hakimliyi üstündə mübahisə düşür. Hər ikisi kimin şəhərə daha qiymətli töhfə verə biləcəyi üstündə şərt kəsir. Poseydon üçdişli əsasını yerə vurur. Yerdən su çıxmağa başlayır. Afina nizəsini yerə vurduqda isə ilk dəfə olaraq həmin yerdən zeytun ağacı göyərir. Digər tanrılar götür-qoy etdikdən sonra mübahisədən Afinanın qalib çıxdığını elan edirlər. Zeytun sudan daha qiymətli olduğu üçün Afina şəhərin himayədarı və ona öz adını vermiş olur.<ref name="ReferenceA"/>


== Müdrik Afina ==
== Müdrik Afina: ==
Afina müharibə ilahəsi olsa da o, öz rəqiblərini ağılla, müdrikliklə məğlub etməyə üstünlük verirdi. O, qardaşı [[Ares]]dən fərqli olaraq öz qəhrəmanlarına artıq qan tökmədən, müdrikliklə öz məqsədlərinə çatmaqda yardımçı olmuş, onları və ailələrini mühafizə etdiyi üçün ona Soteyra (mühafizəçi) epiteti verilmişdir.
Afina müharibə ilahəsi olsa da o, öz rəqiblərini ağılla, müdrikliklə məğlub etməyə üstünlük verirdi. O, qardaşı [[Ares]]dən fərqli olaraq öz qəhrəmanlarına artıq qan tökmədən, müdrikliklə öz məqsədlərinə çatmaqda yardımçı olmuş, onları və ailələrini mühafizə etdiyi üçün ona Soteyra (mühafizəçi) epiteti verilmişdir.


Sətir 44: Sətir 44:
Afinanı çox vaxt Pallada adlandırırmışlar ki, buda onun gənc bakirə qız olması ilə əlaqələndirirlər. (qədim [[yunan dili|yun.]] ''pallex'' yeni [[yunan dili|yun.]] ''palikari'' cəsur mənasını verir.) Afinada onu sadəcə "Qız" (Parfenos) cağırırmışlar. Buna görə də onun Akropolisdəki məbədi Parfenon adlanır..<ref name="ReferenceB">Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 33</ref>
Afinanı çox vaxt Pallada adlandırırmışlar ki, buda onun gənc bakirə qız olması ilə əlaqələndirirlər. (qədim [[yunan dili|yun.]] ''pallex'' yeni [[yunan dili|yun.]] ''palikari'' cəsur mənasını verir.) Afinada onu sadəcə "Qız" (Parfenos) cağırırmışlar. Buna görə də onun Akropolisdəki məbədi Parfenon adlanır..<ref name="ReferenceB">Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 33</ref>


== Erixtoniya ==
== Erixtoniya: ==
Rəvayətə görə bir dəfə Afina silah sifariş etmək üçün [[Hefest]]in emalatxanasına gəlir. İlahəni görcək ehtirasa gələn [[Hefest]] onun üzərinə atılır lakin, bakirəliyini itirməməyə görə ondan yaxa qurtarmaq üçün qaçır. [[Hefest]] onu təqib etsə də Afinanın müqaviməti nəticəsində istəyinə nail ola bilmir. Afina onun ailəsinin ayaqlarına düşüb yalvarmasına baxmayaraq Hefesin dərisini çıxardıb torpağa atır. Nəticədə [[Gaia]] (torpaq ilahəsi) bundan mayalanaraq Afinanın ən qədim avtoxton çarını - [[Erixton]]u ([[yunan dili|yun.]] ''erion'' - dəri, [[yunan dili|yun.]] ''chthon'' - torpaq deməkdir .) doğmuş olur.<ref name="ReferenceB"/>
Rəvayətə görə bir dəfə Afina silah sifariş etmək üçün [[Hefest]]in emalatxanasına gəlir. İlahəni görcək ehtirasa gələn [[Hefest]] onun üzərinə atılır lakin, bakirəliyini itirməməyə görə ondan yaxa qurtarmaq üçün qaçır. [[Hefest]] onu təqib etsə də Afinanın müqaviməti nəticəsində istəyinə nail ola bilmir. Afina onun ailəsinin ayaqlarına düşüb yalvarmasına baxmayaraq Hefesin dərisini çıxardıb torpağa atır. Nəticədə [[Gaia]] (torpaq ilahəsi) bundan mayalanaraq Afinanın ən qədim avtoxton çarını - [[Erixton]]u ([[yunan dili|yun.]] ''erion'' - dəri, [[yunan dili|yun.]] ''chthon'' - torpaq deməkdir .) doğmuş olur.<ref name="ReferenceB"/>


== İstinadlar ==
== İstinadlar: ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}



10:45, 25 may 2021 versiyası

Afina
q.yun. Ἀθηνᾶ
Mattei Afina, Luvr muzeyi. E.ə. IV əsrdə Böyük Kefisodot və ya Yevfranor tərəfindən hazırlanmış orijinal Qədim Yunan heykəllərinin e.ə. I əsrə aid Qədim Roma kopyası.
Mattei Afina, Luvr muzeyi. E.ə. IV əsrdə Böyük Kefisodot və ya Yevfranor tərəfindən hazırlanmış orijinal Qədim Yunan heykəllərinin e.ə. I əsrə aid Qədim Roma kopyası.
Mifologiya Yunan
Yer Attika
Təsir sahəsi hikmət[d][1], müharibə[1], Dulusçuluq[1], kənd təsərrüfatı[1]
Adının izahı Afina şəhərinin sahibi, himayədarı və mühafizəçisi
Yunanca adı Ἀθηνᾶ
Latınca adı Minerva
Cinsi qadın[d]
Atası Zevs
Anası Metida
Əlaqəli personajlar Odissey, Erixtoni, Nika
Xarakterik cəhətləri Müdriklik
Atributlar Bayquş, dəbilqə, nizə, ilan, egida
Digər mədəniyyətlərdə Minerva
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Afinanın doğulması
Poseydon və Afinanın mübahisəsi
Afinanın Hefestin ona etdiyi eşqibazlıq təklifindən imtina etməsi

Afina (yun. Ἀθηνᾶ), Afina Pallada (yun. Παλλὰς Ἀθηνᾶ) - qədim yunan mifologiyasında hərb və zəfər ilahəsi, eləcə də müdriklik, bilik, incəsənət və sənətkarlıq ilahəsi idi. Afina şəhərinin himayədarı hesab edilirdi. Atributları bayquş (Minerva), dəbilqə, nizə və ilan idi.

Afinanın doğulması:

Afina Zevsin başından doğulmuşdur. Onun anası müdriklik ilahəsi Metida hələ hamilə olarkən Zevs Urandan öyrənir ki, onun qızı sonra oğlu dünyaya gələndən sonra səltənətinə hakim olacaq. Bundan ehtiyatlanan Zevs Metidanı udaraq yeyir. Afinanın doğum gününə çatanda Zevs Prometeyə onun başını yararaq Afinanı azad etmək üçün göstəriş verir. Beləliklə döyüş libasında Afina dünyaya gəlmiş olur.[2]

Yunanıstanın paytaxtının sahibi və adı:

Rəvayətə görə Poseydonla ilahə Afina arasında Afina şəhərinin hakimliyi üstündə mübahisə düşür. Hər ikisi kimin şəhərə daha qiymətli töhfə verə biləcəyi üstündə şərt kəsir. Poseydon üçdişli əsasını yerə vurur. Yerdən su çıxmağa başlayır. Afina nizəsini yerə vurduqda isə ilk dəfə olaraq həmin yerdən zeytun ağacı göyərir. Digər tanrılar götür-qoy etdikdən sonra mübahisədən Afinanın qalib çıxdığını elan edirlər. Zeytun sudan daha qiymətli olduğu üçün Afina şəhərin himayədarı və ona öz adını vermiş olur.[2]

Müdrik Afina:

Afina müharibə ilahəsi olsa da o, öz rəqiblərini ağılla, müdrikliklə məğlub etməyə üstünlük verirdi. O, qardaşı Aresdən fərqli olaraq öz qəhrəmanlarına artıq qan tökmədən, müdrikliklə öz məqsədlərinə çatmaqda yardımçı olmuş, onları və ailələrini mühafizə etdiyi üçün ona Soteyra (mühafizəçi) epiteti verilmişdir.

Xarrat, toxucu kimi sənətkarlıq qabiliyyəti ona daha bir - Erqana (zəhmətkeş, əməksevən, çalışqan) epitetini qazandırmışdır. İlk parçanı Afina toxuyaraq, qadınlara bu sənəti sevdirmişdir. Afina ilə Lidiyadan olan toxucu qız Araxna arasında olan mübahisə də maraqlıdır. Araxna öz toxuduğu parçalarda tanrıların məhəbbət macəralarını əks etdirdiyi üçün, Afina Araxnanı bu dikbaşlığına görə cəzalandırır və hörümçəyə çevirir. (yun. arachne hörümçək deməkdir.)[3]

Afinanı çox vaxt Pallada adlandırırmışlar ki, buda onun gənc bakirə qız olması ilə əlaqələndirirlər. (qədim yun. pallex yeni yun. palikari cəsur mənasını verir.) Afinada onu sadəcə "Qız" (Parfenos) cağırırmışlar. Buna görə də onun Akropolisdəki məbədi Parfenon adlanır..[4]

Erixtoniya:

Rəvayətə görə bir dəfə Afina silah sifariş etmək üçün Hefestin emalatxanasına gəlir. İlahəni görcək ehtirasa gələn Hefest onun üzərinə atılır lakin, bakirəliyini itirməməyə görə ondan yaxa qurtarmaq üçün qaçır. Hefest onu təqib etsə də Afinanın müqaviməti nəticəsində istəyinə nail ola bilmir. Afina onun ailəsinin ayaqlarına düşüb yalvarmasına baxmayaraq Hefesin dərisini çıxardıb torpağa atır. Nəticədə Gaia (torpaq ilahəsi) bundan mayalanaraq Afinanın ən qədim avtoxton çarını - Erixtonu (yun. erion - dəri, yun. chthon - torpaq deməkdir .) doğmuş olur.[4]

İstinadlar:

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.theoi.com/Olympios/Athena.html.
  2. 2,0 2,1 Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 32
  3. Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 32-33
  4. 4,0 4,1 Греческая Мифология, Катерина Серви, səhifə 33

Mənbə

  • Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1
  • Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5
  • Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8
  • Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3

Həmçinin bax