III Karl (İspaniya kralı): Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Dövlət xadimi|adı=III Karl|şəklin ölçüsü=|xələfi_2=[[I Ferdinand (Siciliya kralı)|I Ferdinand]]|titul_3=[[Parma]] və [[Pyaçentsa|Pyaçentsa hersoqu]]|titul_2=[[Neapol krallığı|Neapol]] və [[Siciliya krallığı|Siciliya kralı]]|sələfi_3=[[Antonio Farnesi]]|sələfi_2=[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperatoru)|VI Karl]]|hakimiyyət müddəti_3=[[29 dekabr]] [[1731]] - [[3 oktyabr]] [[1735]]|hakimiyyət müddəti_2=[[15 may]] [[1734]] - [[6 oktyabr]] [[1759]]|şəklin izahı=|titul=[[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya kralı]]|anası=[[Elizabet Farnesi]]|sələfi=[[VI Ferdinand]]|xələfi=[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]|həyat yoldaşı=[[Saksoniyalı Mariya Amaliya]]|uşağı=[[İnfanta Mariya Jozefina]]<br/>[[İnfanta Mariya Luiza]]<br/>[[İnfant Antonio Filipp]]<br/>[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]<br/>[[I Ferdinand (Siciliya kralı)|I Ferdinand]]<br/>[[İnfant Qabriel]]<br/>[[İnfant Antonio Paskal]]|şəkil=Charles III of Spain high resolution.jpg|atası=[[V Filipp (İspaniya kralı)|V Filipp]]|vikianbar=|hakimiyyət müddəti=[[10 avqust]] [[1759]] - [[14 dekabr]] [[1788]]|xələfi_3=[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperatoru)|VI Karl]]}}'''III Karl''' ({{Dil-es|Carlos Sebastián de Borbón y Farnesio}}) ({{DVTY}}) — [[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya]], [[Neapol krallığı|Neapol]] və [[Siciliya krallığı|Siciliya kralı]]. Mütləqiyyətçi fraksiyadan olan Karl, sonsuz olan ögey qardaşı [[VI Ferdinand]]<nowiki/>ın vəfatının ardından [[1759]]-cu ildə İspaniya taxtına əyləşdi. |
{{Dövlət xadimi|adı=III Karl|şəklin ölçüsü=|xələfi_2=[[I Ferdinand (Siciliya kralı)|I Ferdinand]]|titul_3=[[Parma]] və [[Pyaçentsa|Pyaçentsa hersoqu]]|titul_2=[[Neapol krallığı|Neapol]] və [[Siciliya krallığı|Siciliya kralı]]|sələfi_3=[[Antonio Farnesi]]|sələfi_2=[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperatoru)|VI Karl]]|hakimiyyət müddəti_3=[[29 dekabr]] [[1731]] - [[3 oktyabr]] [[1735]]|hakimiyyət müddəti_2=[[15 may]] [[1734]] - [[6 oktyabr]] [[1759]]|şəklin izahı=|titul=[[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya kralı]]|anası=[[Elizabet Farnesi]]|sələfi=[[VI Ferdinand]]|xələfi=[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]|həyat yoldaşı=[[Saksoniyalı Mariya Amaliya]]|uşağı=[[İnfanta Mariya Jozefina]]<br/>[[İnfanta Mariya Luiza]]<br/>[[İnfant Antonio Filipp]]<br/>[[IV Karl (İspaniya kralı)|IV Karl]]<br/>[[I Ferdinand (Siciliya kralı)|I Ferdinand]]<br/>[[İnfant Qabriel]]<br/>[[İnfant Antonio Paskal]]|şəkil=Charles III of Spain high resolution.jpg|atası=[[V Filipp (İspaniya kralı)|V Filipp]]|vikianbar=|hakimiyyət müddəti=[[10 avqust]] [[1759]] - [[14 dekabr]] [[1788]]|xələfi_3=[[VI Karl (Müqəddəs Roma imperatoru)|VI Karl]]}}'''III Karl''' ({{Dil-es|Carlos Sebastián de Borbón y Farnesio}}) ({{DVTY}}) — [[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya]], [[Neapol krallığı|Neapol]] və [[Siciliya krallığı|Siciliya kralı]]. Mütləqiyyətçi fraksiyadan olan Karl, sonsuz olan ögey qardaşı [[VI Ferdinand]]<nowiki/>ın vəfatının ardından [[1759]]-cu ildə İspaniya taxtına əyləşdi. |
||
[[1731]]-ci ildə 15 yaşlı Karl anasının dayısı olan [[Antonio Farnesi]]<nowiki/>nin varissiz vəfatının ardından [[Parma]] və [[Pyaçentsa|Pyaçentsa hersoqu]] elan edildi. [[1738]]-ci ildə [[ |
[[1731]]-ci ildə 15 yaşlı Karl anasının dayısı olan [[Antonio Farnesi]]<nowiki/>nin varissiz vəfatının ardından [[Parma]] və [[Pyaçentsa|Pyaçentsa hersoqu]] elan edildi. [[1738]]-ci ildə [[Reç Pospolita|Polşa kralı]] [[III Avqust (Polşa kralı)|III Avqust]]<nowiki/>un qızı [[Saksoniyalı Mariya Amaliya|Mariya Amaliya]] ilə evləndi. 19 il boyunca [[Neapol krallığı|Neapol]]<nowiki/>da yaşayan cütlüyün bu nigahdan 13 övladı dünyaya gəlsə də, bunlardan beşi uşaq yaşlarında vəfat etdi. |
||
[[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya kralı]] olaraq III Karl saray gəlirlərini artıraraq ölkədəki xarici qüvvələrə qarşı güclü islahatlar apardı. Maliyyə və ticarət münasibətlərini nizama salaraq dövlətin kilsə üzərindəki nüfuzunu artırdı. [[Yezuitlər ordeni|Yezuitlər]] imperiya torpaqlarından sürgün edildi. İspaniya ordusu və donanması böyüdüldü. |
[[İspaniya krallarının siyahısı|İspaniya kralı]] olaraq III Karl saray gəlirlərini artıraraq ölkədəki xarici qüvvələrə qarşı güclü islahatlar apardı. Maliyyə və ticarət münasibətlərini nizama salaraq dövlətin kilsə üzərindəki nüfuzunu artırdı. [[Yezuitlər ordeni|Yezuitlər]] imperiya torpaqlarından sürgün edildi. İspaniya ordusu və donanması böyüdüldü. |
||
18:36, 30 iyun 2021 tarixindəki versiya
| III Karl | |
|---|---|
| isp. Carlos III | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 20 yanvar 1716[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 dekabr 1788[3][4][…] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | rəhbər[d] |
| Atası | V Filipp |
| Anası | Elizabet Farnesi |
| Həyat yoldaşı | Saksoniyalı Mariya Amaliya |
| Uşaqları |
İnfanta Mariya Jozefina İnfanta Mariya Luiza İnfant Antonio Filipp IV Karl I Ferdinand İnfant Qabriel İnfant Antonio Paskal |
| Dini | katolisizm |
| Rütbəsi | general |
|
|
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
III Karl (isp. Carlos Sebastián de Borbón y Farnesio) (20 yanvar 1716[1][2][…], Madrid[4] – 14 dekabr 1788[3][4][…], Madrid[1]) — İspaniya, Neapol və Siciliya kralı. Mütləqiyyətçi fraksiyadan olan Karl, sonsuz olan ögey qardaşı VI Ferdinandın vəfatının ardından 1759-cu ildə İspaniya taxtına əyləşdi.
1731-ci ildə 15 yaşlı Karl anasının dayısı olan Antonio Farnesinin varissiz vəfatının ardından Parma və Pyaçentsa hersoqu elan edildi. 1738-ci ildə Polşa kralı III Avqustun qızı Mariya Amaliya ilə evləndi. 19 il boyunca Neapolda yaşayan cütlüyün bu nigahdan 13 övladı dünyaya gəlsə də, bunlardan beşi uşaq yaşlarında vəfat etdi.
İspaniya kralı olaraq III Karl saray gəlirlərini artıraraq ölkədəki xarici qüvvələrə qarşı güclü islahatlar apardı. Maliyyə və ticarət münasibətlərini nizama salaraq dövlətin kilsə üzərindəki nüfuzunu artırdı. Yezuitlər imperiya torpaqlarından sürgün edildi. İspaniya ordusu və donanması böyüdüldü.
Neapol kralı
Karl, anasının səyləri sayəsində Parma hersoqu oldu, hətta onun uşaqsız qohumlarının varisi, Pyaçentsa və Toskana hökmdarı kimi tanındı.
Başlanğıcda Karl, Portiçidə yeni bir kral sarayının qurulmasına əmr etdi və "qızıl mile" gedərək yoldaşları tərəfindən villalarını qurmağa başladı. Tezliklə aydın oldu ki, dəniz sahilində olan sarayı tapmaq düşmən donanması üçün əlverişli bir hədəf halına gətirir. Yarımadanın dərinliklərində yeni kral tikililərin - Caserta sarayının möhtəşəm yerini qoyması lazımdır.
Liberal istiqamətdən sonra Karl və İspaniyada, padşah 1759-cu il avqustun 10-da qardaşı Ferdinand VI-nın ölümü ilə nəticələndi. Karl ispan taxtına qoşulduğu vaxtda qüvvədə olan beynəlxalq müqavilələrə görə, o, Neapolitan krallığından üçüncü oğlunun xeyrinə görə lehinə çıxdı.
Xalq üsyanları.Yezuitlərin sürgünü
Ancaq Karlın islahatları, xüsusilə də taxıl ticarətinin azadlığı ilə əlaqədar, cahil din adamları və yezuitlər tərəfindən dəstəklənən xalq üsyanlarına səbəb oldu. Beləliklə, 23 mart 1766-cı ildə Madriddə iğtişaşlar başlamış, Karl Arxaunesdən çıxmağa məcbur etmişdir; sonra Saraqosa, Barselona, Andalusiya, Qipuskoa və digər yerlərdə iğtişaşlar baş vermişdir.
Ədəbiyyat
- Ferrer del Rio (1856). Historia del reinado de Carlos III. Madrid.
- Acton, Sir Harold (1956). The Bourbons of Naples, 1734—1825. London: Methuen.
- Lynch, John (1989). Bourbon Spain, 1700—1808. Oxford: Basil Blackwell.
- Petrie, Sir Charles (1977). King Charles III of Spain: An Enlightened Despot. London: Constable.
- ↑ 1 2 3 4 Lynch J. Charles III // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Lundy D. R. Carlos III de Borbón, Rey de España // The Peerage (ing.).
- ↑ 1 2 The Bourbons of Naples (ing.). London: Faber & Faber, 2009. P. 226. ISBN 978-0-571-24901-5
- ↑ 1 2 3 4 Carlos III // Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.