İslamın tarixi: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor
k 2A00:1FA3:617:77C0:EC9B:2C46:6381:9F37 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq C Mirəli2001 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 10: Sətir 10:
[[Buxari|İmam əl-Buxarinin]] hədislər toplusuna görə, 610-cu ildə [[Ramazan]] ayında (bu il Qriqorian təqviminə görə avqust ayı idi), Məhəmməd peyğəmbər 40 yaşı olarkən, Hira mağarasında təklikdə [[Cəbrail]] mələyi ona görünmüş və ona Quranın ilk beş ayəni diktə etdi. Bu (610 il) islamın meydana gəldiyi il hesab olunur. İslamın yarandığı ilk illərdə, Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşı [[Xədicə]], [[Əli ibn Əbu Talib]], [[Əbu Bəkr]] və başqaları da daxil olmaqla 40-a yaxın insan ilk olaraq İslamı qəbul etdi.
[[Buxari|İmam əl-Buxarinin]] hədislər toplusuna görə, 610-cu ildə [[Ramazan]] ayında (bu il Qriqorian təqviminə görə avqust ayı idi), Məhəmməd peyğəmbər 40 yaşı olarkən, Hira mağarasında təklikdə [[Cəbrail]] mələyi ona görünmüş və ona Quranın ilk beş ayəni diktə etdi. Bu (610 il) islamın meydana gəldiyi il hesab olunur. İslamın yarandığı ilk illərdə, Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşı [[Xədicə]], [[Əli ibn Əbu Talib]], [[Əbu Bəkr]] və başqaları da daxil olmaqla 40-a yaxın insan ilk olaraq İslamı qəbul etdi.


613-cü ildə Muhəmməd( ﷺ ) [[Məkkə|Məkkədə]] camaat qarşısında ilk dəfə peyğəmbər olaraq çıxış etdi. Məkkənin hakim dairələri Məhəmmədlə düşmənçiliklə reaksiya verdilər, onun Məkkədəki mövqeyi riskli olduğundan çevrildiİ. slamın yayılmasından narahat olan məkkəli bütpərəstlər müsəlmanlara qarşı sərt cəza tətbiq edirdilər. Məsələn: Süməyyə binti Xübbat adlı müsəlman qadınla həyat yoldaşı Yasir ibn Amir 615-ci ildə qətlə yetirildi. Əmmar ibn Yasir, Bilal Həbəşi və digər bir çox müsəlman isə işgəncələrə məruz qaldılar. Bu işgəncələrdən xilas olmaq üçün Məhəmməd peyğəmbərin icazəsi ilə ilk müsəlmanların bir hissəsi Həbəşistana, indiki Efiopiyaya köçmək məcburiyyətində qaldı. Məhəmməd peyğəmbərin təbliğatı yalnız məkkəlilərlə məhdudlaşmırdı. O, Kəbəni ziyarət etmək, yaxud ticarət məqsədilə Məkkəyə gələn ərəb qəbilələrini də İslama dəvət edirdi. Bunlar arasında Övs və Xəzrəc qəbilələrinin nümayəndələri də vardı. Onlar Məkkədən sonra Hicazın (Ərəbistan yarımadasının qərbindəki ərazinin adı – Red.) ikinci böyük şəhəri olan Yəsribdə (sonrakı adı Mədinə – Red.) məskunlaşmışdılar. 620-ci ildə bu qəbilələrin bəzi nümayəndələri Məkkəyə gələrək Məhəmməd peyğəmbərə beyət (birinin hakimiyyətini qəbul edərək ona tabe və sadiq olma – Red.) etdilər. Daha sonra onlar doğma şəhərlərinə dönərək İslamı yaymağa başladılar. Nəticədə Yəsrib şəhərində bir çox insan İslam dininə keçdi.{{cite book |last1= |first1= |author-link1= |last2= |first2= |author-link2= |last3= |first3= |author-link3= |last4= |first4= |author-link4= |last5= |first5= |author-link5= |display-authors= |author-mask= |last-author-amp= |translator-last1= |translator-first1= |translator-link1= |translator-mask1= |date= |year= |orig-year= |chapter= |script-chapter= |trans-chapter= |chapter-url= |chapter-format= |editor1-last= |editor1-first= |editor1-link= |editor2-last= |editor2-first= |editor2-link= |editor3-last= |editor3-first= |editor3-link= |editor4-last= |editor4-first= |editor4-link= |editor5-last= |editor5-first= |editor5-link= |display-editors= |title= |script-title= |trans-title= |url= |url-status= |format= |type= |series= |language= |volume= |issue= |others= |edition= |location= |publisher= |publication-date= |page= |pages= |at= |nopp= |arxiv= |asin= |bibcode= |doi= |doi-broken-date= |isbn= |issn= |jfm= |jstor= |lccn= |mr= |oclc= |ol= |osti= |pmc= |pmid= |rfc= |ssrn= |zbl= |id= |archive-url= |archive-date= |access-date= |via= |registration= |subscription= |lay-summary= |lay-source= |lay-date= |quote= |name-list-format= |mode= |postscript= |ref=}}
613-cü ildə Məhəmməd [[Məkkə|Məkkədə]] camaat qarşısında ilk dəfə peyğəmbər olaraq çıxış etdi. Məkkənin hakim dairələri Məhəmmədlə düşmənçiliklə reaksiya verdilər, onun Məkkədəki mövqeyi riskli olduğundan çevrildiİ. slamın yayılmasından narahat olan məkkəli bütpərəstlər müsəlmanlara qarşı sərt cəza tətbiq edirdilər. Məsələn: Süməyyə binti Xübbat adlı müsəlman qadınla həyat yoldaşı Yasir ibn Amir 615-ci ildə qətlə yetirildi. Əmmar ibn Yasir, Bilal Həbəşi və digər bir çox müsəlman isə işgəncələrə məruz qaldılar. Bu işgəncələrdən xilas olmaq üçün Məhəmməd peyğəmbərin icazəsi ilə ilk müsəlmanların bir hissəsi Həbəşistana, indiki Efiopiyaya köçmək məcburiyyətində qaldı. Məhəmməd peyğəmbərin təbliğatı yalnız məkkəlilərlə məhdudlaşmırdı. O, Kəbəni ziyarət etmək, yaxud ticarət məqsədilə Məkkəyə gələn ərəb qəbilələrini də İslama dəvət edirdi. Bunlar arasında Övs və Xəzrəc qəbilələrinin nümayəndələri də vardı. Onlar Məkkədən sonra Hicazın (Ərəbistan yarımadasının qərbindəki ərazinin adı – Red.) ikinci böyük şəhəri olan Yəsribdə (sonrakı adı Mədinə – Red.) məskunlaşmışdılar. 620-ci ildə bu qəbilələrin bəzi nümayəndələri Məkkəyə gələrək Məhəmməd peyğəmbərə beyət (birinin hakimiyyətini qəbul edərək ona tabe və sadiq olma – Red.) etdilər. Daha sonra onlar doğma şəhərlərinə dönərək İslamı yaymağa başladılar. Nəticədə Yəsrib şəhərində bir çox insan İslam dininə keçdi.{{cite book |last1= |first1= |author-link1= |last2= |first2= |author-link2= |last3= |first3= |author-link3= |last4= |first4= |author-link4= |last5= |first5= |author-link5= |display-authors= |author-mask= |last-author-amp= |translator-last1= |translator-first1= |translator-link1= |translator-mask1= |date= |year= |orig-year= |chapter= |script-chapter= |trans-chapter= |chapter-url= |chapter-format= |editor1-last= |editor1-first= |editor1-link= |editor2-last= |editor2-first= |editor2-link= |editor3-last= |editor3-first= |editor3-link= |editor4-last= |editor4-first= |editor4-link= |editor5-last= |editor5-first= |editor5-link= |display-editors= |title= |script-title= |trans-title= |url= |url-status= |format= |type= |series= |language= |volume= |issue= |others= |edition= |location= |publisher= |publication-date= |page= |pages= |at= |nopp= |arxiv= |asin= |bibcode= |doi= |doi-broken-date= |isbn= |issn= |jfm= |jstor= |lccn= |mr= |oclc= |ol= |osti= |pmc= |pmid= |rfc= |ssrn= |zbl= |id= |archive-url= |archive-date= |access-date= |via= |registration= |subscription= |lay-summary= |lay-source= |lay-date= |quote= |name-list-format= |mode= |postscript= |ref=}}


Bu zaman Məkkədə müsəlmanlara qarşı təqib pik həddinə çatmışdı. Artıq bu şəhər müsəlmanlar üçün təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Odur ki, 622-ci ildə məkkəli müsəlmanların əksəriyyəti, həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin özü Yəsrib şəhərinə köçdü. Məhəmməd peyğəmbər Yəsribdə yerləşdikdən sonra bu şəhər "Mədinətur-rəsul" ("Peyğəmbərin şəhəri") və ya "Mədinə" adlandırıldı. [[Hicrət]] adlanan bu hadisə [[Hicri təqvimi]]n başlanğıcı hesab olunur. Tezliklə, Mədinədə yaşayan ausa və hazrac kimi qəbilələr İslamı qəbul edərək Məhəmməd peyğəmbərin əsas tərəfdarları oldular. Məhəmməd peyğəmbərin ömrünün sonuna qədər bütün Ərəbistan yarımadasını — [[Ərəb xilafəti]]ni əhatə edən İslam [[Teokratiya|teokratik dövlət]]<nowiki/>i yarandı.
Bu zaman Məkkədə müsəlmanlara qarşı təqib pik həddinə çatmışdı. Artıq bu şəhər müsəlmanlar üçün təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Odur ki, 622-ci ildə məkkəli müsəlmanların əksəriyyəti, həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin özü Yəsrib şəhərinə köçdü. Məhəmməd peyğəmbər Yəsribdə yerləşdikdən sonra bu şəhər "Mədinətur-rəsul" ("Peyğəmbərin şəhəri") və ya "Mədinə" adlandırıldı. [[Hicrət]] adlanan bu hadisə [[Hicri təqvimi]]n başlanğıcı hesab olunur. Tezliklə, Mədinədə yaşayan ausa və hazrac kimi qəbilələr İslamı qəbul edərək Məhəmməd peyğəmbərin əsas tərəfdarları oldular. Məhəmməd peyğəmbərin ömrünün sonuna qədər bütün Ərəbistan yarımadasını — [[Ərəb xilafəti]]ni əhatə edən İslam [[Teokratiya|teokratik dövlət]]<nowiki/>i yarandı.

14:59, 16 avqust 2021 tarixindəki versiya

(#empty_citation) (#empty_citation)

İslam
İslamda iman
Allah  • Allahın varlığı və təkliyi  • Mələklər  • Müqəddəs kitablar  • Məhəmməd peyğəmbər və digər peyğəmbərlər  • İmamət  • Axirət  • Kəlmeyi-şəhadət
Firuiddin
Namaz  • Zəkat  • Xüms  • Oruc  • Həcc
İslamda xüsusi günlər
Besət bayramı • Ramazan bayramı  • Qurban bayramı  • Qədir-Xum
Quran
Sünni  • Hədis  • Təsəvvüf  · Fiqh  • Kəlam  • Şəriət
İslam tarixi
Əhli-Beyt  • Səhabə  • Şiəlik • Sünnilik  • Xaricilik  • Dörd xəlifə  • İmamət  • Məhəmməd
Portal     Kateqoriya     Vikilüğət     Vikisitat     Vikimənbə     Vikixəbər     Commons

İslamın tarixi — İslam dininin yaranma və yayılma tarixi.

İslamaqədərki dövr

Həmçinin bax: Cahiliyyət dövrü

İslama görə, Hz.Məhəmməd yeni dinin banisi olmamış, ancaq sonuncu peyğəmbər olmuşdur. Hz.Məhəmmədin sələfləri İsa ibn Məryəm, Yəhya, Musa, İbrahim və digər peyğəmbərlər olmuşdur.

İslamın yaranması

Həmçinin bax: Məhəmməd peyğəmbər və Hicrət

İmam əl-Buxarinin hədislər toplusuna görə, 610-cu ildə Ramazan ayında (bu il Qriqorian təqviminə görə avqust ayı idi), Məhəmməd peyğəmbər 40 yaşı olarkən, Hira mağarasında təklikdə Cəbrail mələyi ona görünmüş və ona Quranın ilk beş ayəni diktə etdi. Bu (610 il) islamın meydana gəldiyi il hesab olunur. İslamın yarandığı ilk illərdə, Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşı Xədicə, Əli ibn Əbu Talib, Əbu Bəkr və başqaları da daxil olmaqla 40-a yaxın insan ilk olaraq İslamı qəbul etdi.

613-cü ildə Məhəmməd Məkkədə camaat qarşısında ilk dəfə peyğəmbər olaraq çıxış etdi. Məkkənin hakim dairələri Məhəmmədlə düşmənçiliklə reaksiya verdilər, onun Məkkədəki mövqeyi riskli olduğundan çevrildiİ. slamın yayılmasından narahat olan məkkəli bütpərəstlər müsəlmanlara qarşı sərt cəza tətbiq edirdilər. Məsələn: Süməyyə binti Xübbat adlı müsəlman qadınla həyat yoldaşı Yasir ibn Amir 615-ci ildə qətlə yetirildi. Əmmar ibn Yasir, Bilal Həbəşi və digər bir çox müsəlman isə işgəncələrə məruz qaldılar. Bu işgəncələrdən xilas olmaq üçün Məhəmməd peyğəmbərin icazəsi ilə ilk müsəlmanların bir hissəsi Həbəşistana, indiki Efiopiyaya köçmək məcburiyyətində qaldı. Məhəmməd peyğəmbərin təbliğatı yalnız məkkəlilərlə məhdudlaşmırdı. O, Kəbəni ziyarət etmək, yaxud ticarət məqsədilə Məkkəyə gələn ərəb qəbilələrini də İslama dəvət edirdi. Bunlar arasında Övs və Xəzrəc qəbilələrinin nümayəndələri də vardı. Onlar Məkkədən sonra Hicazın (Ərəbistan yarımadasının qərbindəki ərazinin adı – Red.) ikinci böyük şəhəri olan Yəsribdə (sonrakı adı Mədinə – Red.) məskunlaşmışdılar. 620-ci ildə bu qəbilələrin bəzi nümayəndələri Məkkəyə gələrək Məhəmməd peyğəmbərə beyət (birinin hakimiyyətini qəbul edərək ona tabe və sadiq olma – Red.) etdilər. Daha sonra onlar doğma şəhərlərinə dönərək İslamı yaymağa başladılar. Nəticədə Yəsrib şəhərində bir çox insan İslam dininə keçdi. (#empty_citation)

Bu zaman Məkkədə müsəlmanlara qarşı təqib pik həddinə çatmışdı. Artıq bu şəhər müsəlmanlar üçün təhlükəli bir yerə çevrilmişdi. Odur ki, 622-ci ildə məkkəli müsəlmanların əksəriyyəti, həmçinin Məhəmməd peyğəmbərin özü Yəsrib şəhərinə köçdü. Məhəmməd peyğəmbər Yəsribdə yerləşdikdən sonra bu şəhər "Mədinətur-rəsul" ("Peyğəmbərin şəhəri") və ya "Mədinə" adlandırıldı. Hicrət adlanan bu hadisə Hicri təqvimin başlanğıcı hesab olunur. Tezliklə, Mədinədə yaşayan ausa və hazrac kimi qəbilələr İslamı qəbul edərək Məhəmməd peyğəmbərin əsas tərəfdarları oldular. Məhəmməd peyğəmbərin ömrünün sonuna qədər bütün Ərəbistan yarımadasını — Ərəb xilafətini əhatə edən İslam teokratik dövləti yarandı.

Ömrünün sonuna qədər Mədinədə yaşayan Məhəmməd peyğəmbər 632-ci ildə dünyasını dəyişdi. O, Mədinədəki Peyğəmbər məscidinin ("Məscid ən-Nəbəvi"; "Məscidün-Nəbi" ərazisində yerləşən evində dəfn olundu. (#empty_citation)

Rəşidi xilafəti

Həmçinin bax: Rəşidi xilafəti

632-ci ildə Məhəmməd peyğəmbərin vəfatından sonra dövlətə dörd xəlifə rəhbərlik etmişdir: Əbu Bəkr, Ömər ibn Xəttab, Osman ibn Əffan və Əli ibn Əbu Talib. Onların dövründə dövlətin əraziləri xeyli genişlənərək, İslam bir çox ərazilərə yayıldı və dövlət Ərəb xilafəti adlandı.

Ədəbiyyat

İstinadlar

 İslam ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İslamın_tarixi&oldid=6102148"