Vikipediya:Viki Abidələri Sevir/Yaddaş kitabçası

Hər il “Viki Abidələri Sevir” müsabiqəsinin jürisi fotoşəkillərin yarısından çoxunu kənara qoyur və qalibliyə namizəd kimi saxlamır, çünki onlar, sözün açığı, heç bir işə yaramırlar. Bu “Yaddaş kitabçası” sizə keyfiyyətli şəkillər çəkməyə kömək edəcək, hətta əgər sizin fotoaparatınız olmadığı halda, asan qaydalara riayyət edərək siz lazımlı nəticəni əldə edəcəksiniz.

Əsas qaydalar və iştirak yolu

Müsabiqədə iştirak etmək üçün lazımdır:

① Abidəni siyahılarda tapmaq

Müsabiqədə Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən mədəni irs obyektləri iştirak edir (qeyd etmək lazımdır ki, ölkə qanunvericiliyinə uyğun olaraq abidənin memarı ən azı 70 il əvvəl vəfat edib və ya memarı bilinmir və abidə ən azı 70 il əvvəl ucaldılıb). Bu tarixi memarlıq abidələri, tarixi binalar, arxeoloji obyektlərdr. İştirakçıların işini asanlaşdırmaq üçün müsabiqədə iştirak edə biləcək obyektlərin siyahıları tərtib olunmuşdur.

• Əgər siz siyahıda qeyri dəqiqlik görürsünüzsə - bizə xəbər verin, yoluna qoyarıq.
• Əgər obyekt siyahıda yoxdursa, ancaq siz onun mədəni irs kimi əhəmiyyətli olduğundan əminsinizsə, siz o obyektin də fotoşəklini yükləyə bilərsiniz, yalnız bu barədə təşkilatçılara xəbər vermək lazımdır.

---

② Obyektin fotoşəklini çəkmək

Fotoşəkillər istənilən vaxt çəkilə bilər, ancaq onlar şəxsən sizin özünüz tərəfindən çəkilməlidirlər və CC-BY-SA-4.0 azad lisenziya altında yüklənilməlidirlər.

• Abidənin fotoşəklini düzgün çəkmək üçün aşağıdakı çəkilmə qaydalarından istifadə edin.

---

③ Fotoşəkli yükləyin

Fotoşəkillər Vikianbara 1 sentyabr, Bakı vaxtı ilə saat 00:00-dan tez və 30 sentyabr, saat 23:59-dan gec olmamaq şərtilə yüklənməlidirlər. Yükləmə zamanı siyahılarda hər bir abidənin adının yanında yerləşən xüsusi simvola basın (və əgər simvolun yerində abidənin fotoşəkili varsa “Başqa şəkil yüklə” keçidində basın).

• Fotoşəkli yükləmək üçün Vikianbarda qeydiyyatdan keçmək lazımdır. Əgər siz artıq Vikipediyada qeydiyyatdan keçmisinizsə, siz həmin hesabat yazısından istifadə edə bilərsiniz.

---

Sizin fotoarxivdə olan hər şeyi yükləmək lazım deyil. Təsəvvür edin ki, siz Vikipediyanı oxuyursuz və onu şəkillə təmin etmək istəyirsiniz. Ancaq həmin məqsədə yarayan fotoşəkilləri yükləyin.

• Üzərində müxtəlif nişanlar, tarix və ya digər imzalar olan fotoşəkilləri yükləməyin. Onlar qalib seçilməyəcək.
• Qalib olmağa namizəd olan fotoşəkillər yüksək ölçüdə yüklənilməlidilər. Ölçüsü 1 Mb-dan aşağı olan fotoşəkillər jüri tərəfindən baxılmayacaq.

Fotoşəkillərin düzgün çəkilmə qaydaları

Kadrın tutulması

Fotoapparatın quraşdırılması

Əyri fotoşəkil

Kameranı düz tutmağa çalışın. Düzgün kompozisiyanı seçmək üçün 10 saniyə sərf edin. Əvvəlcə fikirləşin ki, obyektlər kadrda necə yerləşir, sonra isə şəkilini çəkin. Və ən əsası, kameranı iki əlinizlə tutun.

Əyri foto problemləri əsasən mobil telefona çəkilənlərdə üzə çıxır. Bir daha yada salırıq: həmişə fotoapparatı və ya mobil telefonu iki əllə tutun. Qoy fotonu redaktə edən və döndərən proqramlar olsun, ancaq bu o demək deyil ki, siz fotoşəklin özünü necə gəldi çəkməlisiniz. Kompyuter proqramları sizə yaxşı şəkli əla və keyfiyyətliyə çevirməyə kömək edə bilər, ancaq hər şeydən konfet düzəldə bilməzlər.

Rakurs

Uğursuz rakurs

Sizin göstərmək istədiyiniz hər şeyin göründüyü rakursu seçin, göstərmək istəmədiyiniz şeylər isə, əksinə, görünmürlər. Əgər lazımlı rakursu tapmaq mümkün deyilsə, obyekti digər küncdən çəkməyə çalışın, və ya, sutkanın başqa vaxtında, saxlanılan avtomobillər maneçilik törədməyəndə.

Heç bir nişan olmasın

Heç bir nişan və ya tarix olmasın

Əgər sizin fotoapparat fotoşəkilə avtomatik olaraq tarixi və ya digər nişan əlavə edirsə, həmin funksiyanı söndürün və müsabiqə zamanı onun barədə unudun, yaxşısı isə - onun haqqında ümummiyətlə unudun. Müxtəlif nişanlı fotoşəkillər heç vaxt qalib seçilməyəcəklər.

Binanın bir hissəsi kəsilib

Üst hissəsi kəsilmiş bina

Alt hissəsi kəsilmiş bina

Hərdən elə problem çıxır ki, bəzi binalar kadra yerləşmirlər. Buna baxmayaraq, heç vaxt binanın üst hissəsini kəsməyin (məsələn əgər söhbət kilsədən gedirsə, şəkili elə çəkin ki, təkcə gümbəz yox, üzərindəki xaç da görsənsin). Kəsilmiş üzt hətta ən gözəl şəkili korlaya bilər.

Binanın aşağı hissəsi üst hissəsindən fərqli olaraq daha az əhəmiyyət kəsb edir, lakin onu da nəzərə almaq lazımdır. Kadra binanın üst hissəsinin düşməsini diqqətdə saxlayaraq, unutmayın ki, alt hissəsi kəsilmiş bina üst hissəsi kəsilmiş kimi uğursuz olacaq.

Binanın qıraqlarının kadrın sərhəddinə nə qədər yaxın olduğunu diqqətdə saxlayın. Əgər bina kadra yerləşmirsə, geriyə çəkilməyə və ya digər rakurs seçməyə çalışın. Əgər bu da kömək etmirsə, bilərəkdə pis fotoşəkil çəkməyin, ondansa başqa bir şeyin fotoşəklini çəkin: məsələn binanın fasadının hansısa bir detalının şəklini. Bunun üçün siz yüz faiz düzgün rakurs seçə biləcəksiniz.

İşıqlanma

İşıqlanmış fotoşəkil

İşıqlanmış fotoşəkil

Heç vaxt fotoapparatı günəşə və ya digər işıq mənbəyinə doğru yönəldməyin. Əlbəttə ki, siz fotoşəkli çəkəcəksiz, ancaq əgər kadra gün düşsə, o tamamilə yararsız olacaq.

Titrəmə

Titrəmə

Qaranlıq yerdə cəkiliş aparan zaman ekspozisiya daha uzun olmalıdı, və kameranın ən az belə titrəməsi şəkilin yayılmış olduğuna gətirib çıxaracaq. Bu çox pis haldı, bizə belə fotolar gərək deyil. Titrəmənin olmaması üçün kameranı hər hansısa bir bərk yerə qoya bilərsiz (sütun və ya skamya). Rakurs barədə də unutmayın. Kameranı elə bir yerə qoyun ki, sizə lazım olan şəkil alınsın.

Sağda göstərilən şəkildə olan yayıntıdan və əyri üfüqdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, şəkil necə gəldi, tez və bir əllə çəkilib — xahiş edirik, belə etməyin! Sol tərəfdə yayılmış və yarısı kəsilmiş şamdan görükür: belə şəy də lazım deyil. Əvvəlcə kompozisiyanı qurun, sonra isə fotoşəkli çəkin.

Fotoapparatın parametrləri

Kiçik ekspozisiya

Kiçik ekspozisiya

Bu halda fotoapparat ekspozisiyanı səma üçün təyin edib və bina özü çox tünd alınıb. Əgər sizin fotoapparat ekspozisiyanı dəyişməyə imkan verirsə, onu azca artırmağa çalışın və fotoşəkli bir də çəkin. Əgər bu da kömək eləməsə, rakursu elə seçin ki, səma ora az düşsün, bina isə kadrın təxminən hamısını tutsun.

Həddindən artıq böyük ekspozisiya

Həddindən artıq böyük ekspozisiya

Bu problemə müasir kameralarda nadir hallarda rast gəlmək olur, ancaq bu yenə də baş versə, apparatın parametrlərini yoxlayın: ola bilsin ki, "exposure compensation" parametri düzgün qoyulmayıb.

Fokus

Səhv fokus

Bu kadrda avtofokus fotoqrafın əvəzinə binanı yox, soldakı fənəri seçib. Belə etmək lazım deyil.

Nəyi çəkmək lazımdı?

Məlumat lövhələrini çəkməyin!

Məlumat lövhələrini çəkməyin!

Əgər tarixi abidənin şəkilini çəkirsiz, məlumat lövhələrinin də şəkilini çəkmək istəyi yaranır, sonra onları evdə diqqətlə oxumaq üçün. Bu normal haldı, lakin ancaq şəxsi məqsəd üçün! Məlumat lövhələrinin şəkillərini Vikianbara yükləmək lazım deyil: onları onsuz da axır əvvəl siləcəklər, müəllif hüquqlarının pozulduğu üçün (bəli lövhəhərin də müəllifləri var), və belə şəkillər müsabiqəyə qatılmayacaq. Yaxşısı budur, həmin lövhələrdə olan məlumatları Vikipedyiyaya əlavə edəsiniz. Onlar orada daha lazımlı olar.

Əgər lövhə kadrın hansısa bir küncündə qalıbsa — bu normaldı, orada o heç kəsə mane olmayacaq, ancaq xahiş edirik, məlumat lövhələrini lövhələrin özünə görə çəkməyin.

Kadra düşən insanlar

Çalışın ki, kadrda insanlar olmasın

Kadra düşən insanlar avtomobillər kimi bir problemdir. Digər insanların şəkillərini çəkərək siz onların şəxsi mühitini pozursunuz. Siz özünüzü də abidənin fonunda çəkə bilərsiniz, lakin bizə belə şəkillər lazım deyil, və onlar mesabiqədə iştirak etməyəcəklər. Çalışın elı an tutasız ki, kadrda heç kəs olmasın, və abidənin özünü çəkin, onun fonunda olan insanları yox.

Düzgün şəkil

Hertfordşir (İngiltərə) qraflığında kilsə — uğurlu şəkil

Bəs bu kilsənin şəkilini necə çəkmək lazımdı? Məsələn, bu cür. Bəlkə sizdə daha da yaxşı alınar.

Mətn MichaelMaggs adlı istifadəçinin məqaləsi əsasında yaradılıb, orijinalı buraradır