İran kürdləri: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə
Sətir 15: Sətir 15:
[[İran Kürdüstanı]] və ya Şərqi Kürdüstan [[İran|İranın]] şimal-qərbində [[Kürdlər|kürdlərin]] yaşadığı ərazinin qeyri-rəsmi adıdır. Region [[İraq]] və [[Türkiyə]] ilə həmsərhəddir.<ref name="Kurdish Awakening 2014">Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, (2014), by Ofra Bengio, University of Texas Press</ref> Regiona [[Kürdüstan ostanı|Kürdüstan]], [[Kirmanşah ostanı|Kirmanşah]], [[Qərbi Azərbaycan ostanı|Qərbi Azərbaycan]], [[İlam ostanı|İlam]] və [[Həmədan ostanı|Həmədan]] ostanları daxildir. Kürdlər ümumiyyətlə İran Kürdüstanını daha böyük [[Kürdüstan]] bölgəsinin dörd hissəsindən biri hesab edirlər. Bölgənin digər hissələrinə [[Türkiyə Kürdüstanı|Türkiyənin cənub-şərqi]], [[Suriya|Suriyanın]] şimalı və [[İraq Kürdüstanı|İraqın şimal əraziləri]] də daxildir.<ref>Federal Research Division, 2004, ''Iran: A Country Study'', Kessinger Publishing, {{ISBN|1-4191-2670-9}}, {{ISBN|978-1-4191-2670-3}}, p. 121, «The Kurdish area of Iran includes most of West Azerbaijan.»</ref><ref>Youssef Courbage, [[Emmanuel Todd]], 2011, ''A Convergence of Civilizations: The Transformation of Muslim Societies Around the World'', p. 74. Columbia University Press, {{ISBN|0-231-15002-4}}, {{ISBN|978-0-231-15002-6}}. «Kurds are also a majority of the population in the provinces of Kermanshah, West Azerbaijan, and Ilam.»</ref><ref>William Eagleton, 1988, ''An Introduction to Kurdish Rugs and Other Weavings'', University of California, Scorpion, 144 pages. {{ISBN|0-905906-50-0}}, {{ISBN|978-0-905906-50-8}}. «Iranian Kurdistan is relatively narrow where it touches the Soviet border in the north and is hemmed in on the east by the Azerbaijani Turks. Extending south along the border west of Lake Urmia is the tribal territory.»</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pen-kurd.org/kurdi/ikrambalekani/eyaletakurdistane-liirane.html |title=anmeldung<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2018-04-17 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305041951/http://www.pen-kurd.org/kurdi/ikrambalekani/eyaletakurdistane-liirane.html |deadlink=yes }}</ref><ref name="Iran Provinces">{{cite web|url=http://www.statoids.com/uir.html|title=Iran Provinces|work=statoids.com}}</ref> Bundan əlavə, İlam ostanının cənub bölgələrində [[lurlar]] yaşayır.<ref>[http://www.topix.com/forum/world/T8EJJSDEL5PII0L4O] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20150205172307/http://www.topix.com/forum/world/T8EJJSDEL5PII0L4O |date=February 5, 2015 }}</ref> Kürdlər Qərbi Azərbaycanın qalan hissəsində əhalinin 21%-ni təşkil edir.<ref name="ReferenceA">General Culture Council of Islamic Republic of Iran for West Azerbaijan province: فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:گزارش های پیشرفت طرح ها وکلان شهرها/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس *بهاء:۱۰۰۰۰۰ ریال-شابک:۷-۶۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۵ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)*یادداشت:عنوان دیگر:طرح و بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی) سال ۱۳۸۹ *توصیفگر:شاخص های غیرثبتی+شاخص های فرهنگی+گزارش های پیشرفت طرح ها و کلان شهرها *توصیفگر:ایران ۳۸۶۲۸۹ *تهران۱۹۹۰۶۶ /مشهد۲۹۲۳۴۱ /اصفهان ۱۷۰۰۱۷/تبریز۱۸۴۸۱/کرج ۲۷۸۲۵۲/شیراز۲۵۱۷۰۳/اهواز۱۷۶۴۰۳/قم۲۷۰۸۷۷ *شناسنامه افزوده:واعظی،منصور،۱۳۳۳-۷۳۵۰۶۸ *شناسنامه افزوده:شرکت پژوهشگران خبره پارس /شورای فرهنگ عمومی *مرکز پخش:خیابان ولیعصر،زرتشت غربی،خیابان کامبیز،بخش طباطبایی رفیعی،پلاک۱۸،تلفن:۷-۸۸۹۷۸۴۱۵ *لیتوگرافی،چاپ وصحافی:سازمان چاپ و انتشارات اوقاف , (German)Titel: Der Plan um Untersuchungen und Auswertungen der Indikatoren der generellen Kultur des Landes, {{ISBN|978-600-6627-68-7}}, Jahr der Veröffentlichung: 2012, Verlag: Ketabe Nashr |language=Persian</ref>
[[İran Kürdüstanı]] və ya Şərqi Kürdüstan [[İran|İranın]] şimal-qərbində [[Kürdlər|kürdlərin]] yaşadığı ərazinin qeyri-rəsmi adıdır. Region [[İraq]] və [[Türkiyə]] ilə həmsərhəddir.<ref name="Kurdish Awakening 2014">Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, (2014), by Ofra Bengio, University of Texas Press</ref> Regiona [[Kürdüstan ostanı|Kürdüstan]], [[Kirmanşah ostanı|Kirmanşah]], [[Qərbi Azərbaycan ostanı|Qərbi Azərbaycan]], [[İlam ostanı|İlam]] və [[Həmədan ostanı|Həmədan]] ostanları daxildir. Kürdlər ümumiyyətlə İran Kürdüstanını daha böyük [[Kürdüstan]] bölgəsinin dörd hissəsindən biri hesab edirlər. Bölgənin digər hissələrinə [[Türkiyə Kürdüstanı|Türkiyənin cənub-şərqi]], [[Suriya|Suriyanın]] şimalı və [[İraq Kürdüstanı|İraqın şimal əraziləri]] də daxildir.<ref>Federal Research Division, 2004, ''Iran: A Country Study'', Kessinger Publishing, {{ISBN|1-4191-2670-9}}, {{ISBN|978-1-4191-2670-3}}, p. 121, «The Kurdish area of Iran includes most of West Azerbaijan.»</ref><ref>Youssef Courbage, [[Emmanuel Todd]], 2011, ''A Convergence of Civilizations: The Transformation of Muslim Societies Around the World'', p. 74. Columbia University Press, {{ISBN|0-231-15002-4}}, {{ISBN|978-0-231-15002-6}}. «Kurds are also a majority of the population in the provinces of Kermanshah, West Azerbaijan, and Ilam.»</ref><ref>William Eagleton, 1988, ''An Introduction to Kurdish Rugs and Other Weavings'', University of California, Scorpion, 144 pages. {{ISBN|0-905906-50-0}}, {{ISBN|978-0-905906-50-8}}. «Iranian Kurdistan is relatively narrow where it touches the Soviet border in the north and is hemmed in on the east by the Azerbaijani Turks. Extending south along the border west of Lake Urmia is the tribal territory.»</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.pen-kurd.org/kurdi/ikrambalekani/eyaletakurdistane-liirane.html |title=anmeldung<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2018-04-17 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305041951/http://www.pen-kurd.org/kurdi/ikrambalekani/eyaletakurdistane-liirane.html |deadlink=yes }}</ref><ref name="Iran Provinces">{{cite web|url=http://www.statoids.com/uir.html|title=Iran Provinces|work=statoids.com}}</ref> Bundan əlavə, İlam ostanının cənub bölgələrində [[lurlar]] yaşayır.<ref>[http://www.topix.com/forum/world/T8EJJSDEL5PII0L4O] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20150205172307/http://www.topix.com/forum/world/T8EJJSDEL5PII0L4O |date=February 5, 2015 }}</ref> Kürdlər Qərbi Azərbaycanın qalan hissəsində əhalinin 21%-ni təşkil edir.<ref name="ReferenceA">General Culture Council of Islamic Republic of Iran for West Azerbaijan province: فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:گزارش های پیشرفت طرح ها وکلان شهرها/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس *بهاء:۱۰۰۰۰۰ ریال-شابک:۷-۶۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۵ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)*یادداشت:عنوان دیگر:طرح و بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی) سال ۱۳۸۹ *توصیفگر:شاخص های غیرثبتی+شاخص های فرهنگی+گزارش های پیشرفت طرح ها و کلان شهرها *توصیفگر:ایران ۳۸۶۲۸۹ *تهران۱۹۹۰۶۶ /مشهد۲۹۲۳۴۱ /اصفهان ۱۷۰۰۱۷/تبریز۱۸۴۸۱/کرج ۲۷۸۲۵۲/شیراز۲۵۱۷۰۳/اهواز۱۷۶۴۰۳/قم۲۷۰۸۷۷ *شناسنامه افزوده:واعظی،منصور،۱۳۳۳-۷۳۵۰۶۸ *شناسنامه افزوده:شرکت پژوهشگران خبره پارس /شورای فرهنگ عمومی *مرکز پخش:خیابان ولیعصر،زرتشت غربی،خیابان کامبیز،بخش طباطبایی رفیعی،پلاک۱۸،تلفن:۷-۸۸۹۷۸۴۱۵ *لیتوگرافی،چاپ وصحافی:سازمان چاپ و انتشارات اوقاف , (German)Titel: Der Plan um Untersuchungen und Auswertungen der Indikatoren der generellen Kultur des Landes, {{ISBN|978-600-6627-68-7}}, Jahr der Veröffentlichung: 2012, Verlag: Ketabe Nashr |language=Persian</ref>


Kürdlərin ümumi sayı İran əhalisinin 10%-ni təşkil edir.<ref name="Iran" /><ref name="автоссылка1" /><ref name="Iran Peoples" /> Bəzi mənbələr İrandakı kürdlərin əksəriyyətinin şiə müsəlmanlar olduğunu göstərir.<ref name="helda.helsinki.fi">[https://helda.helsinki.fi/bitstream/handle/10138/172952/UnityorD.pdf?sequence=1s Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press]</ref><ref name="ghatreh.com">[http://www.ghatreh.com/news/nn39438186 Ethnicity unit is not the reason for making an independence country]
Kürdlərin ümumi sayı İran əhalisinin 5-10%-ni təşkil edir.<ref name="Iran" /><ref name="автоссылка1" /><ref name="Iran Peoples" /> Bəzi mənbələr İrandakı kürdlərin əksəriyyətinin şiə müsəlmanlar olduğunu göstərir.<ref name="helda.helsinki.fi">[https://helda.helsinki.fi/bitstream/handle/10138/172952/UnityorD.pdf?sequence=1s Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press]</ref><ref name="ghatreh.com">[http://www.ghatreh.com/news/nn39438186 Ethnicity unit is not the reason for making an independence country]
Retrieved 8 February 2018</ref><ref name="Zare'i: Kurds">[http://www.nasimonline.ir/(S(hiksg5mavhpn1ccmq4p3oymm))/Content/Detail/902439/ Zare'i: Kurds...] {{Wayback|url=http://www.nasimonline.ir/(S(hiksg5mavhpn1ccmq4p3oymm))/Content/Detail/902439/ |date=20180612143530 }}
Retrieved 8 February 2018</ref><ref name="Zare'i: Kurds">[http://www.nasimonline.ir/(S(hiksg5mavhpn1ccmq4p3oymm))/Content/Detail/902439/ Zare'i: Kurds...] {{Wayback|url=http://www.nasimonline.ir/(S(hiksg5mavhpn1ccmq4p3oymm))/Content/Detail/902439/ |date=20180612143530 }}
Retrieved 8 February 2018</ref> Şiə kürdlər Kirmanşah və İlam ostanlarında, Kürdüstan, Həmədan və [[Şimali Xorasan ostanı|Şimali Xorasan]] ostanlarının bəzi ərazilərində yaşayırlar.<ref>{{Cite web |url=http://rangvarehayeyekrang.ir/%D8%A7%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ |title=http://rangvarehayeyekrang.ir |accessdate=2018-04-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171217230209/http://rangvarehayeyekrang.ir/%D8%A7%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ |archivedate=2017-12-17 |deadlink=yes }}</ref><ref>[http://www.kojaro.com/2016/10/29/122951/kurdish-tribes-khorasan/ www.kojaro.com]</ref> [[İran İslam İnqilabı]] zamanı əsas kürd siyasi partiyaları kürdlərin siyasi muxtariyyəti məsələsini qaldırmağa çalışsalar da, bu təşəbbüs etnik kürdlərin böyük hissəsi tərəfindən dəstəklənməmişdir.<ref name="David Romano page 235">{{kitab3|заглавие=The Kurdish Nationalist Movement |ссылка=https://archive.org/details/kurdishnationali00roma |страницы=[https://archive.org/details/kurdishnationali00roma/page/235 235] |год=2006 |isbn=0-521-85041-X |место=New York |издательство=[[Издательство Кембриджского университета|Cambridge University Press]] |ref=Romano |язык=en |автор=Romano, David}}</ref><ref name="McDowall page 270-278">{{kitab3|заглавие=A Modern History of the Kurds |страницы=270 |год=1996 |место=London |издательство=[[I.B. Tauris]] |isbn=1-85043-653-3 |ref=McDowall |язык=en |автор=McDowall}}</ref><ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=JdRwGcJg7DwC&printsec=frontcover&dq=the+death+and+passion&hl=en&ei=_rR0TbjJO-GJ4AaI_Z3MDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CD4Q6AEwBA#v=onepage&q=kermanshah&f=false|title=The Passion and Death of Rahman the Kurd|work=google.com}}</ref> Buna baxmayaraq, 1990-cı illərdən etibarən kürdlərin yaşadığı bölgələrdə milliyətçilik yüksəlməyə başlamışdır.<ref name="McDowall page 278">{{kitab3|заглавие=A Modern History of the Kurds |страницы=278 |год=1996 |место=London |издательство=[[I.B. Tauris]] |isbn=1-85043-653-3 |ref=McDowall |язык=en |автор=McDowall}}</ref>
Retrieved 8 February 2018</ref> Şiə kürdlər Kirmanşah və İlam ostanlarında, Kürdüstan, Həmədan və [[Şimali Xorasan ostanı|Şimali Xorasan]] ostanlarının bəzi ərazilərində yaşayırlar.<ref>{{Cite web |url=http://rangvarehayeyekrang.ir/%D8%A7%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ |title=http://rangvarehayeyekrang.ir |accessdate=2018-04-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171217230209/http://rangvarehayeyekrang.ir/%D8%A7%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%88%D8%B7%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%81-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ |archivedate=2017-12-17 |deadlink=yes }}</ref><ref>[http://www.kojaro.com/2016/10/29/122951/kurdish-tribes-khorasan/ www.kojaro.com]</ref> [[İran İslam İnqilabı]] zamanı əsas kürd siyasi partiyaları kürdlərin siyasi muxtariyyəti məsələsini qaldırmağa çalışsalar da, bu təşəbbüs etnik kürdlərin böyük hissəsi tərəfindən dəstəklənməmişdir.<ref name="David Romano page 235">{{kitab3|заглавие=The Kurdish Nationalist Movement |ссылка=https://archive.org/details/kurdishnationali00roma |страницы=[https://archive.org/details/kurdishnationali00roma/page/235 235] |год=2006 |isbn=0-521-85041-X |место=New York |издательство=[[Издательство Кембриджского университета|Cambridge University Press]] |ref=Romano |язык=en |автор=Romano, David}}</ref><ref name="McDowall page 270-278">{{kitab3|заглавие=A Modern History of the Kurds |страницы=270 |год=1996 |место=London |издательство=[[I.B. Tauris]] |isbn=1-85043-653-3 |ref=McDowall |язык=en |автор=McDowall}}</ref><ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=JdRwGcJg7DwC&printsec=frontcover&dq=the+death+and+passion&hl=en&ei=_rR0TbjJO-GJ4AaI_Z3MDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CD4Q6AEwBA#v=onepage&q=kermanshah&f=false|title=The Passion and Death of Rahman the Kurd|work=google.com}}</ref> Buna baxmayaraq, 1990-cı illərdən etibarən kürdlərin yaşadığı bölgələrdə milliyətçilik yüksəlməyə başlamışdır.<ref name="McDowall page 278">{{kitab3|заглавие=A Modern History of the Kurds |страницы=278 |год=1996 |место=London |издательство=[[I.B. Tauris]] |isbn=1-85043-653-3 |ref=McDowall |язык=en |автор=McDowall}}</ref>

14:09, 2 sentyabr 2021 versiyası

İran kürdləri
Mərivan kürdləri Kobani blokadasına görə İŞİD-ə qarşı etiraz aksiyası keçirir. 2014-cü il.
Özünüadlandırma
kürd. Kurdên Îranê/کورد لە ئێران
Ümumi sayı
4.9 milyon[1] (5%) - 8.1 milyon (10%)
Dili

Kürd, gorani, fars

Dini

Şiə İslam (On iki imam)[2][3]
Sünni İslam (Şəfilik)[4]
(SufizmQadiriyyə də mövcuddur)[5]
Yarsanizm

Qohum xalqlar

İrandilli xalqlar


İran kürdləri (kürd. Kurdên Îranê/کورد لە ئێران,[6] fars. کردها در ایران‎)[7]kürd əsilli iranlılar. Kürd dili onların ana dilidir. Kürdlər İranda etnik farslardanazərbaycanlılardan sonra üçüncü ən böyük etnik qrupdur.[8] MKİ illik kitabında verilən məlumata görə, onlar ölkə əhalisinin təxminən 5[9]-10%-ni və ya 7%-ni[10][11] təşkil edir.[12][13][14]

Tarixi

İran Kürdüstanı və ya Şərqi Kürdüstan İranın şimal-qərbində kürdlərin yaşadığı ərazinin qeyri-rəsmi adıdır. Region İraqTürkiyə ilə həmsərhəddir.[15] Regiona Kürdüstan, Kirmanşah, Qərbi Azərbaycan, İlamHəmədan ostanları daxildir. Kürdlər ümumiyyətlə İran Kürdüstanını daha böyük Kürdüstan bölgəsinin dörd hissəsindən biri hesab edirlər. Bölgənin digər hissələrinə Türkiyənin cənub-şərqi, Suriyanın şimalı və İraqın şimal əraziləri də daxildir.[16][17][18][19][20] Bundan əlavə, İlam ostanının cənub bölgələrində lurlar yaşayır.[21] Kürdlər Qərbi Azərbaycanın qalan hissəsində əhalinin 21%-ni təşkil edir.[22]

Kürdlərin ümumi sayı İran əhalisinin 5-10%-ni təşkil edir.[12][13][14] Bəzi mənbələr İrandakı kürdlərin əksəriyyətinin şiə müsəlmanlar olduğunu göstərir.[23][24][25] Şiə kürdlər Kirmanşah və İlam ostanlarında, Kürdüstan, Həmədan və Şimali Xorasan ostanlarının bəzi ərazilərində yaşayırlar.[26][27] İran İslam İnqilabı zamanı əsas kürd siyasi partiyaları kürdlərin siyasi muxtariyyəti məsələsini qaldırmağa çalışsalar da, bu təşəbbüs etnik kürdlərin böyük hissəsi tərəfindən dəstəklənməmişdir.[28][29][30] Buna baxmayaraq, 1990-cı illərdən etibarən kürdlərin yaşadığı bölgələrdə milliyətçilik yüksəlməyə başlamışdır.[31]

İstinadlar

  1. [1]
  2. Leinonen, Anu. Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press (PDF). Helsinki: University of Helsinki. 2017. səh. 66. ISBN 978-951-51-2890-4. Most Iranian Kurds are Shi’a (of Twelver Shi’ism).
  3. Sebastian Maisel. The Kurds: An Encyclopedia of Life, Culture, and Society. 2018. səh. 54.
  4. Ali Ezzatyar. The Last Mufti of Iranian Kurdistan: Ethnic and Religious Implications in the Greater Middle East. 2016. səh. 29. ISBN 9781137563248.
  5. "Dervish practice Sufism on a yearly, 30-day journey through Kurdistan". Rûdaw. 27 February 2019. İstifadə tarixi: 22 April 2020.
  6. "خوێندکارانی کورد لە ئێران". zheen.org (kürd). İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  7. محمّدعلی چلونگر; کیومرث عظیمی. "پراکندگی فرق و مذاهب تشیّع در کردستان". فصلنامه علمی شیعه شناسی (fars). 10 (39). 2012: 81–100. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
  8. Political Geography of Iranian Nationalities farsnews.com 18 February 2018
  9. [2]
  10. National portal for electronic services of İran Arxivləşdirilib 2011-06-27 at the Wayback Machine :...The Kurds, who make up about 7 percent of the population, reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey.
  11. Lyle, Garry. Iran (series: Major World Nations), Philadelphia: Chelsea House Publishers (1999); pg. 9-10.
  12. 12,0 12,1 "Iran". The World Factbook. 2012-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-26.
  13. 13,0 13,1 "Iran" (PDF). Library of Congress. 2008-05. İstifadə tarixi: 2013-08-26.
  14. 14,0 14,1 "Iran Peoples". Looklex Encyclopaedia. İstifadə tarixi: 2013-07-27.
  15. Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, (2014), by Ofra Bengio, University of Texas Press
  16. Federal Research Division, 2004, Iran: A Country Study, Kessinger Publishing, ISBN 1-4191-2670-9, ISBN 978-1-4191-2670-3, p. 121, «The Kurdish area of Iran includes most of West Azerbaijan.»
  17. Youssef Courbage, Emmanuel Todd, 2011, A Convergence of Civilizations: The Transformation of Muslim Societies Around the World, p. 74. Columbia University Press, ISBN 0-231-15002-4, ISBN 978-0-231-15002-6. «Kurds are also a majority of the population in the provinces of Kermanshah, West Azerbaijan, and Ilam.»
  18. William Eagleton, 1988, An Introduction to Kurdish Rugs and Other Weavings, University of California, Scorpion, 144 pages. ISBN 0-905906-50-0, ISBN 978-0-905906-50-8. «Iranian Kurdistan is relatively narrow where it touches the Soviet border in the north and is hemmed in on the east by the Azerbaijani Turks. Extending south along the border west of Lake Urmia is the tribal territory.»
  19. "anmeldung". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-17.
  20. "Iran Provinces". statoids.com.
  21. [3] Arxivləşdirilib fevral 5, 2015, at the Wayback Machine
  22. General Culture Council of Islamic Republic of Iran for West Azerbaijan province: فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:گزارش های پیشرفت طرح ها وکلان شهرها/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس *بهاء:۱۰۰۰۰۰ ریال-شابک:۷-۶۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۵ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)*یادداشت:عنوان دیگر:طرح و بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی) سال ۱۳۸۹ *توصیفگر:شاخص های غیرثبتی+شاخص های فرهنگی+گزارش های پیشرفت طرح ها و کلان شهرها *توصیفگر:ایران ۳۸۶۲۸۹ *تهران۱۹۹۰۶۶ /مشهد۲۹۲۳۴۱ /اصفهان ۱۷۰۰۱۷/تبریز۱۸۴۸۱/کرج ۲۷۸۲۵۲/شیراز۲۵۱۷۰۳/اهواز۱۷۶۴۰۳/قم۲۷۰۸۷۷ *شناسنامه افزوده:واعظی،منصور،۱۳۳۳-۷۳۵۰۶۸ *شناسنامه افزوده:شرکت پژوهشگران خبره پارس /شورای فرهنگ عمومی *مرکز پخش:خیابان ولیعصر،زرتشت غربی،خیابان کامبیز،بخش طباطبایی رفیعی،پلاک۱۸،تلفن:۷-۸۸۹۷۸۴۱۵ *لیتوگرافی،چاپ وصحافی:سازمان چاپ و انتشارات اوقاف , (German)Titel: Der Plan um Untersuchungen und Auswertungen der Indikatoren der generellen Kultur des Landes, ISBN 978-600-6627-68-7, Jahr der Veröffentlichung: 2012, Verlag: Ketabe Nashr |language=Persian
  23. Unity or Diversity? Turkish Nationalism, Kurds, and the Turkish Mainstream Press
  24. Ethnicity unit is not the reason for making an independence country Retrieved 8 February 2018
  25. Zare'i: Kurds... Arxiv surəti 12 iyun 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Retrieved 8 February 2018
  26. "http://rangvarehayeyekrang.ir". 2017-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-17.
  27. www.kojaro.com
  28. Romano, David. The Kurdish Nationalist Movement. New York: Cambridge University Press. 2006. 235. ISBN 0-521-85041-X.
  29. McDowall. A Modern History of the Kurds. London: I.B. Tauris. 1996. 270. ISBN 1-85043-653-3.
  30. "The Passion and Death of Rahman the Kurd". google.com.
  31. McDowall. A Modern History of the Kurds. London: I.B. Tauris. 1996. 278. ISBN 1-85043-653-3.