Kinandromorfizm: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{iş gedir}}

[[Şəkil:Papilioandrogeusgynandromorph.jpg|thumb|200 px|Papilio androgeus kəpənəyinin mozaik ginandromorfu.]]
[[Şəkil:Papilioandrogeusgynandromorph.jpg|thumb|200 px|Papilio androgeus kəpənəyinin mozaik ginandromorfu.]]
[[Şəkil:Pieris rapae MHNT.CUT.2012.0357 Claix (Isère) gynandromorphe.jpg|thumb|200px|Turpəng kəpənəyinin ({{lang-lat|Pieris rapae}}) bilateral ginandromorfu.]]
[[Şəkil:Pieris rapae MHNT.CUT.2012.0357 Claix (Isère) gynandromorphe.jpg|thumb|200px|[[Turpəng kəpənəyi]]nin ({{lang-lat|Pieris rapae}}) bilateral ginandromorfu.]]


'''Kinandromorfizm'''
'''Kinandromorfizm'''
Sətir 8: Sətir 6:
Kinandromorf ({{lang-grc|γυνή}} — qadın + {{lang-grc2|ἀνήρ}}, {{lang-grc2|ἀνδρός}} — kişi + {{lang-grc2|μορφή}} — görünüş, forma) — canlıların görünüşündə həm kişi, həm də qadın xüsusiyyətlərini birlikdə göstərən orqanizmlərdir. Orqanizmin bədəninin bir hissəsi kişidir, digər hissəsi isə qadın fərdinə bənzəyir. Sadə dillə desək, ginandromorf qismən kişi və qismən qadın məxluqdur və bu iki bədən hissəsi fiziki cəhətdən çox asanlıqla fərqlənir. Kinandromorf canlıları təbiətdə çox nadirdir. Kinandromorf xüsusiyyətlərinə kəpənəklər, güvə, xərçəng və xərçəng kimi xərçəngkimilərdə, quş növləri və bəzi digər böcək növləri də rast gəlinir. Ginandromorfizm məməlilərdə görülmür<ref>[https://kafkazh.com/ginandromorfizm/ Ginandromorfizm]</ref>.
Kinandromorf ({{lang-grc|γυνή}} — qadın + {{lang-grc2|ἀνήρ}}, {{lang-grc2|ἀνδρός}} — kişi + {{lang-grc2|μορφή}} — görünüş, forma) — canlıların görünüşündə həm kişi, həm də qadın xüsusiyyətlərini birlikdə göstərən orqanizmlərdir. Orqanizmin bədəninin bir hissəsi kişidir, digər hissəsi isə qadın fərdinə bənzəyir. Sadə dillə desək, ginandromorf qismən kişi və qismən qadın məxluqdur və bu iki bədən hissəsi fiziki cəhətdən çox asanlıqla fərqlənir. Kinandromorf canlıları təbiətdə çox nadirdir. Kinandromorf xüsusiyyətlərinə kəpənəklər, güvə, xərçəng və xərçəng kimi xərçəngkimilərdə, quş növləri və bəzi digər böcək növləri də rast gəlinir. Ginandromorfizm məməlilərdə görülmür<ref>[https://kafkazh.com/ginandromorfizm/ Ginandromorfizm]</ref>.


Kinandromorfizm orqanizmin anomaliyalı inkişafıdır. Eyni bir orqanizmdə bədənin ayrı-ayrı böyük hissələrində həm erkək, həm də dişi fərdə aid genotip və əlamətlər formalaşır. Kinandromorfizm yumurtahüceyrənin yetişmə prosesində cinsiyyət xromosomlarının düzgün olmayan paylanmasının nəticəsində yaranır. Yumurtahüceyrənin yetişməsi, mayalanması və ziqotun bölünməsi proseslərinin pozulması bütövlükdə kinandromorfizmin inkişafına səbəb olur. Kinandromorflara çox nadir hallarda rast gəlinir, lakin onlar mövcuddur. Kinandromorfizm hadisəsi – cinsi dimorfizm yaxşı inkişafetmiş növlər arasında çox aydın şəkildən görünür. Kinandromorfların müxtəlif tipləri məlumdur: lateral, ön-arxa və mozaik. Lateral kinandromorfizm zamanı bədənin uzunuluğu boyunca sağ yarım hissəsi dişi cinsin, sol yarım hissəsi isə erkək cinsin əlamətlərinə malikdir. Bu, yalnız xarici əlamətləri deyil, cinsiyyət orqanlarını da əhatə edir. Ön-arxakinandromorfizm zamanı bədənin ön hissəsi erkək, arxa hissəsi isə dişi fərdin əlamətlərinə malikdir. Kinandromorfizmin bu tipində müxtəlif cinslərə aid əlamətlərin birinciyə nisbətən tam əksinə yerləşməsi də mümkündür. Mozaik kinandromorfizm zamanı isə bədənin çox hissəsi bir cinsin əlamətlərini daşıyır, az bir hissəsində isə əks cinsin əlamətləri vardır.
Kinandromorfizm [[orqanizm]]in anomaliyalı inkişafıdır. Eyni bir orqanizmdə bədənin ayrı-ayrı böyük hissələrində həm erkək, həm də dişi fərdə aid [[genotip]] və əlamətlər formalaşır. Kinandromorfizm [[Yumurta (hüceyrə)|yumurtahüceyrə]]nin yetişmə prosesində cinsiyyət [[xromosom]]larının düzgün olmayan paylanmasının nəticəsində yaranır. Yumurtahüceyrənin yetişməsi, mayalanması və [[ziqot]]un bölünməsi proseslərinin pozulması bütövlükdə kinandromorfizmin inkişafına səbəb olur. Kinandromorflara çox nadir hallarda rast gəlinir, lakin onlar mövcuddur. Kinandromorfizm hadisəsi – cinsi [[dimorfizm]] yaxşı inkişaf etmiş növlər arasında çox aydın şəkildən görünür. Kinandromorfların müxtəlif tipləri məlumdur: lateral, ön-arxa və mozaik. Lateral kinandromorfizm zamanı bədənin uzunuluğu boyunca sağ yarım hissəsi dişi cinsin, sol yarım hissəsi isə erkək cinsin əlamətlərinə malikdir. Bu, yalnız xarici əlamətləri deyil, cinsiyyət orqanlarını da əhatə edir. Ön-arxa kinandromorfizm zamanı bədənin ön hissəsi erkək, arxa hissəsi isə dişi fərdin əlamətlərinə malikdir. Kinandromorfizmin bu tipində müxtəlif cinslərə aid əlamətlərin birinciyə nisbətən tam əksinə yerləşməsi də mümkündür. Mozaik kinandromorfizm zamanı isə bədənin çox hissəsi bir cinsin əlamətlərini daşıyır, az bir hissəsində isə əks cinsin əlamətləri vardır.


<gallery>
<gallery>
Sətir 20: Sətir 18:


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
[https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150929_vert_ear_yari_erkek_yari_disi DERGİ - Yarı erkek yarı dişi hayvanlar.]
* [https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150929_vert_ear_yari_erkek_yari_disi DERGİ - Yarı erkek yarı dişi hayvanlar.]
⚫
* [https://www.biyologlar.com/ginandromorfizm-nedir-yarisi-erkek-yari-disi-gorunumlu-canlilar Ginandromorfizm Nedir? - Yarısı erkek yarı dişi görünümlü canlılar.]


[[Kateqoriya:Zoologiya]]
⚫
[https://www.biyologlar.com/ginandromorfizm-nedir-yarisi-erkek-yari-disi-gorunumlu-canlilar Ginandromorfizm Nedir? - Yarısı erkek yarı dişi görünümlü canlılar.]

08:37, 14 sentyabr 2021 tarixindəki versiya

Papilio androgeus kəpənəyinin mozaik ginandromorfu.
Turpəng kəpənəyinin (lat. Pieris rapae) bilateral ginandromorfu.

Kinandromorfizm

Kinandromorf (q.yun. γυνή — qadın + ἀνήρ, ἀνδρός — kişi + μορφή — görünüş, forma) — canlıların görünüşündə həm kişi, həm də qadın xüsusiyyətlərini birlikdə göstərən orqanizmlərdir. Orqanizmin bədəninin bir hissəsi kişidir, digər hissəsi isə qadın fərdinə bənzəyir. Sadə dillə desək, ginandromorf qismən kişi və qismən qadın məxluqdur və bu iki bədən hissəsi fiziki cəhətdən çox asanlıqla fərqlənir. Kinandromorf canlıları təbiətdə çox nadirdir. Kinandromorf xüsusiyyətlərinə kəpənəklər, güvə, xərçəng və xərçəng kimi xərçəngkimilərdə, quş növləri və bəzi digər böcək növləri də rast gəlinir. Ginandromorfizm məməlilərdə görülmür[1].

Kinandromorfizm orqanizmin anomaliyalı inkişafıdır. Eyni bir orqanizmdə bədənin ayrı-ayrı böyük hissələrində həm erkək, həm də dişi fərdə aid genotip və əlamətlər formalaşır. Kinandromorfizm yumurtahüceyrənin yetişmə prosesində cinsiyyət xromosomlarının düzgün olmayan paylanmasının nəticəsində yaranır. Yumurtahüceyrənin yetişməsi, mayalanması və ziqotun bölünməsi proseslərinin pozulması bütövlükdə kinandromorfizmin inkişafına səbəb olur. Kinandromorflara çox nadir hallarda rast gəlinir, lakin onlar mövcuddur. Kinandromorfizm hadisəsi – cinsi dimorfizm yaxşı inkişaf etmiş növlər arasında çox aydın şəkildən görünür. Kinandromorfların müxtəlif tipləri məlumdur: lateral, ön-arxa və mozaik. Lateral kinandromorfizm zamanı bədənin uzunuluğu boyunca sağ yarım hissəsi dişi cinsin, sol yarım hissəsi isə erkək cinsin əlamətlərinə malikdir. Bu, yalnız xarici əlamətləri deyil, cinsiyyət orqanlarını da əhatə edir. Ön-arxa kinandromorfizm zamanı bədənin ön hissəsi erkək, arxa hissəsi isə dişi fərdin əlamətlərinə malikdir. Kinandromorfizmin bu tipində müxtəlif cinslərə aid əlamətlərin birinciyə nisbətən tam əksinə yerləşməsi də mümkündür. Mozaik kinandromorfizm zamanı isə bədənin çox hissəsi bir cinsin əlamətlərini daşıyır, az bir hissəsində isə əks cinsin əlamətləri vardır.

  • Morpho didius Kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir).
    Morpho didius Kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir).
  • Troides rhadamantus bilateral kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir, sağ erkək).
    Troides rhadamantus bilateral kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir, sağ erkək).
  • Goliathus cacicus bilateral kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir, sağ erkək).
    Goliathus cacicus bilateral kinandromorf (bədənin sol yarısı dişidir, sağ erkək).

İstinadlar

  1. ↑ Ginandromorfizm

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinandromorfizm&oldid=6141291"