Karl Qustav Emil Mannerheym: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
k Rusiya İmperiyası → Rusiya imperiyası using AWB |
||
Sətir 9: | Sətir 9: | ||
|ləqəbi = |
|ləqəbi = |
||
|doğum tarixi = 4.6.1867 |
|doğum tarixi = 4.6.1867 |
||
|doğum yeri = [[Askaynen]], [[Rusiya |
|doğum yeri = [[Askaynen]], [[Rusiya imperiyası]] |
||
|vəfat tarixi = 27.01.1951 |
|vəfat tarixi = 27.01.1951 |
||
|vəfat yeri = [[Lozanna]], [[İsveçrə]] |
|vəfat yeri = [[Lozanna]], [[İsveçrə]] |
||
Sətir 27: | Sətir 27: | ||
|komandanlıq etməsi= |
|komandanlıq etməsi= |
||
|vəzifəsi = |
|vəzifəsi = |
||
|döyüşlər = [[Rus-yapon müharibəsi]]<br/>[[Birinci dünya müharibəsi]]<br/>[[İkinci Dünya müharibəsi]]<br/>[[ |
|döyüşlər = [[Rus-yapon müharibəsi]]<br/>[[Birinci dünya müharibəsi]]<br/>[[İkinci Dünya müharibəsi]]<br/>[[SSRİ-Finlandiya müharibəsi (1941-1944)]] |
||
|əlaqələr = |
|əlaqələr = |
||
|istefada = |
|istefada = |
||
Sətir 39: | Sətir 39: | ||
== Həyatı == |
== Həyatı == |
||
İsveç əsilli<ref>{{cite web |url=http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489 |title=Archived copy |accessdate=17 August 2007 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930023654/http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489 |archivedate=30 September 2007 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489-date%3D30%20September%202007|title=Wayback Machine|date=30 September 2007}}{{dead link|date=August 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mtv3.fi/uutiset/kotimaa.shtml/arkistot/kotimaa/2007/03/508593|title=Mannerheimin suku onkin lähtöisin Saksasta}}</ref> bir ailədə anadan olmuş Mannerheym 1889-cu ildə [[Rusiya]] ordusunda xidmətə başlamışdır. Həmin dövrdə Finlandiya [[Rusiya |
İsveç əsilli<ref>{{cite web |url=http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489 |title=Archived copy |accessdate=17 August 2007 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930023654/http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489 |archivedate=30 September 2007 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.kaleva.fi/plus/index.cfm?j=640489-date%3D30%20September%202007|title=Wayback Machine|date=30 September 2007}}{{dead link|date=August 2017|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mtv3.fi/uutiset/kotimaa.shtml/arkistot/kotimaa/2007/03/508593|title=Mannerheimin suku onkin lähtöisin Saksasta}}</ref> bir ailədə anadan olmuş Mannerheym 1889-cu ildə [[Rusiya]] ordusunda xidmətə başlamışdır. Həmin dövrdə Finlandiya [[Rusiya imperiyası]]nın tərkibində yerləşirdi. Rusiya ordusunun tərkibində Birinci dünya müharibəsi və [[Rus-yapon müharibəsi]]ndəki fəal iştirakına görə, [[general-leytenant]] rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. 1917-ci ildə Finlandiya müstəqilliyini elan etdikdən sonra öz ölkəsinə qayıtmış və xidmətini burada davam etdirmişdir. [[Monarxiya]]<ref name="Mannerheimin kääntöpuoli">{{cite book |last1=Virkkunen |first1=Sakari |title=Mannerheimin kääntöpuoli |date=1992 |publisher=Otava |location=Helsingissä}}</ref> tərəfdarı olan Mannerheym Finlandiya vətəndaş müharibəsi zamanı [[bolşevizm|bolşeviklərə]] qarşı olan [[Ağ Qaravullar (Finlandiya)|Ağ Qaravullar]]ın komandanlığını üstlənmiş və almanların da köməyi ilə bolşevikləri məğlub edərək [[Sovet Ordusu|Sovet qoşunlarını]] ölkədən çıxartdı.<ref>{{cite book |last1=Screen |first1=J. E. O. |title=Mannerheim : the Finnish years |date=2000 |publisher=Hurst & Co |location=London |page=9}}</ref> [[1918]]-ci ilin dekabrında kral naibi vəzifəsinə təyin olunur və [[1919]]-cu ildə respublika elan olunana qədər bu vəzifədə qalır. 1919-1931-ci illər aralığında könüllü olaraq tibbi və sosial yardım təşkilatlarında çalışır. |
||
1931-ci ildə Milli Müdafiə Şurasının rəhbərliyinə təyin olunan Mannerheym bu vəzifədə xidmət etdiyi səkkiz il ərzində [[Leninqrad]] şəhərinin qarşısında yerləşən [[Karel bərzəxi]]ni boydan-boya keçən və [[SSRİ]]-dən gələ biləcək hücumların qarşısını almaq üçün planlanan [[Mannerheym xətti]]nin hazırlanmasını tamamlamışdır.<ref name="Putensen">{{cite magazine |title=Der größte Finne aller Zeiten? |language=German |first=Dörte |last=Putensen |magazine=[[Damals]] |year=2017 |issue=5 |pages=72–76}}</ref> Lakin, müharibənin sonunda Finlandiya məğlub oldu və 1940-cı ildə olduqca ağır bir sülh sazişi imzalamaq məcburiyyətində qaldı. |
1931-ci ildə Milli Müdafiə Şurasının rəhbərliyinə təyin olunan Mannerheym bu vəzifədə xidmət etdiyi səkkiz il ərzində [[Leninqrad]] şəhərinin qarşısında yerləşən [[Karel bərzəxi]]ni boydan-boya keçən və [[SSRİ]]-dən gələ biləcək hücumların qarşısını almaq üçün planlanan [[Mannerheym xətti]]nin hazırlanmasını tamamlamışdır.<ref name="Putensen">{{cite magazine |title=Der größte Finne aller Zeiten? |language=German |first=Dörte |last=Putensen |magazine=[[Damals]] |year=2017 |issue=5 |pages=72–76}}</ref> Lakin, müharibənin sonunda Finlandiya məğlub oldu və 1940-cı ildə olduqca ağır bir sülh sazişi imzalamaq məcburiyyətində qaldı. |
20:57, 13 dekabr 2021 tarixindəki versiya
Karl Qustav Emil Mannerheym | |
---|---|
isv. Carl Gustaf Emil Mannerheim | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Askaynen, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (83 yaşında) |
Vəfat yeri | Lozanna, İsveçrə |
Vəfat səbəbi | Bağırsaq keçməzliyi |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Təhsili |
|
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | Fin |
Qoşun növü | Rusiya İmperator Ordusu, Ağ Qaravullar (Finlandiya) |
Xidmət illəri |
1887 - 1917 (Rusiya) 1918 - 1946 (Finlandiya) |
Rütbəsi |
General-leytenant (Rusiya) Ordu Marşalı (Finlandiya) |
Döyüşlər |
Rus-yapon müharibəsi Birinci dünya müharibəsi İkinci Dünya müharibəsi SSRİ-Finlandiya müharibəsi (1941-1944) |
Təltifləri |
|
mannerheim.fi | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Karl Qustav Emil Mannerheym (fin Carl Gustaf Emil Mannerheim; 4 (16) iyun 1867[2][3][…] – 27 yanvar 1951[3][4], Lozanna[5][6]) —finlandiyalı hərbi və dövlət xadimi. İkinci dünya müharibəsi ərzində Finlandiya müdafiə qüvvələrinin baş komandanı, marşal və Finlandiyanın altıncı prezidenti olmuşdur (1944-1946).[7]
Həyatı
İsveç əsilli[8][9][10] bir ailədə anadan olmuş Mannerheym 1889-cu ildə Rusiya ordusunda xidmətə başlamışdır. Həmin dövrdə Finlandiya Rusiya imperiyasının tərkibində yerləşirdi. Rusiya ordusunun tərkibində Birinci dünya müharibəsi və Rus-yapon müharibəsindəki fəal iştirakına görə, general-leytenant rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. 1917-ci ildə Finlandiya müstəqilliyini elan etdikdən sonra öz ölkəsinə qayıtmış və xidmətini burada davam etdirmişdir. Monarxiya[11] tərəfdarı olan Mannerheym Finlandiya vətəndaş müharibəsi zamanı bolşeviklərə qarşı olan Ağ Qaravulların komandanlığını üstlənmiş və almanların da köməyi ilə bolşevikləri məğlub edərək Sovet qoşunlarını ölkədən çıxartdı.[12] 1918-ci ilin dekabrında kral naibi vəzifəsinə təyin olunur və 1919-cu ildə respublika elan olunana qədər bu vəzifədə qalır. 1919-1931-ci illər aralığında könüllü olaraq tibbi və sosial yardım təşkilatlarında çalışır.
1931-ci ildə Milli Müdafiə Şurasının rəhbərliyinə təyin olunan Mannerheym bu vəzifədə xidmət etdiyi səkkiz il ərzində Leninqrad şəhərinin qarşısında yerləşən Karel bərzəxini boydan-boya keçən və SSRİ-dən gələ biləcək hücumların qarşısını almaq üçün planlanan Mannerheym xəttinin hazırlanmasını tamamlamışdır.[13] Lakin, müharibənin sonunda Finlandiya məğlub oldu və 1940-cı ildə olduqca ağır bir sülh sazişi imzalamaq məcburiyyətində qaldı.
Finlandiya 1941-ci ilin yayında tarixi Finlandiya torpaqlarını geri almaq məqsədilə Almaniya ilə birlikdə Sovet İttifaqına qarşı müharibə elan etdi. 1942-ci ilin iyununda marşal rütbəsinə qədər yüksələn Mannerheymin rəhbərliyi altındakı birliklər Sovet Ordusunun üstünlüyü ələ keçirməsi nəticəsində müharibənin əvvəlində ələ keçirdiyi torpaqlardan geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı.[14] 1944-cü ilin avqustunda Finlandiya prezidenti təyin olunmuş[11] və sentyabrda SSRİ ilə sülh müqaviləsi imzalamışdır.
Karl Qustav Mannerheym 4 mart 1946-cı ildə sağlıq problemlərinə görə, prezident vəzifəsindən istefa vermişdir. Həyatının geri qalan hissəsini İsveçrənin Valmost qəsəbəsində davam etdirmiş və 27 yanvar 1951-ci il tarixində Lozannada vəfat etmişdir.[15] O, 4 fevral 1951-ci ildə hərbi mərasimlə Finlandiyanın Helsinki şəhərində dəfn olunmuşdur.
Onun vəfatından 53 il sonra Finlandiyada keçirilən bir sorğu nəticəsində Mannerheym bütün zamanların ən böyük finlandiyalı şəxsiyyəti seçilmişdir.[16] O, uzun müddət müasir Finlandiya dövlətinin qurucusu hesab olunmuşdur.[17][18][19][20][21]
İstinadlar
- ↑ Find a Grave (ing.). 1996.
- ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Carl Gustaf Mannerheim // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ Carl Gustaf Mannerheim // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118881574 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ Klinge, Matti. "Mannerheim, Gustaf (1867–1951)". National Biography of Finland. İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- ↑ "Archived copy". 30 September 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 August 2007.
- ↑ "Wayback Machine". 30 September 2007.[ölü keçid]
- ↑ "Mannerheimin suku onkin lähtöisin Saksasta".
- ↑ 1 2 Virkkunen, Sakari. Mannerheimin kääntöpuoli. Helsingissä: Otava. 1992.
- ↑ Screen, J. E. O. Mannerheim : the Finnish years. London: Hurst & Co. 2000. səh. 9.
- ↑ Putensen, Dörte. "Der größte Finne aller Zeiten?". Damals (German). No. 5. 2017. 72–76.
- ↑ Mannerheim 1954, p. 456.
- ↑ "Historique". Centre hospitalier universitaire vaudois. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
- ↑ Suuret suomalaiset at YLE.fi
- ↑ Robert Edwards, White Death: Russia's War on Finland, 1939–40 , Phoenix, an Imprint of The Orion Publishing Group Ltd, (2007), p. 21
- ↑ Oliver Warner, Marshal Mannerheim and the Finns , Weidenfeld & Nicolson, (1967), pp.154 et seq.
- ↑ Binder, David. "Finland's Heritage on parade". The New York Times. 16 October 1983. İstifadə tarixi: 17 August 2013.
- ↑ "Field Marshal Mannerheim, THE FATHER OF FINLAND". 15 November 1945. İstifadə tarixi: 17 August 2013.
- ↑ "Finland Country Profile – Timeline". BBC News. 25 September 2012. İstifadə tarixi: 17 August 2013.
- 4 iyunda doğulanlar
- 1867-ci ildə doğulanlar
- 83 yaşında vəfat edənlər
- 27 yanvarda vəfat edənlər
- 1951-ci ildə vəfat edənlər
- Hitaniemi qəbiristanlığında dəfn olunanlar
- Nikolayev Süvari Məktəbinin məzunları
- 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Georgi" ordeninin kavalerləri
- 1-ci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeninin kavalerləri
- III dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeninin kavalerləri
- Qılınclı və bantlı 4-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni kavalerləri
- Qılınclı 2-ci dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni kavalerləri
- Qılınclı 2-ci dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeni kavalerləri
- III dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni kavalerləri
- 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Stanislav" ordeninin kavalerləri
- "Fəxri legion" ordeninin Böyük xaçı kavalerləri
- "Fəxri Legion" ordeni zabitləri
- Fəxri Legion ordeninin kavalerləri
- Serafimlər ordeninin kavalerləri
- Fil ordeninin kavalerləri
- "Danebroq" ordeni ilə təltif edilənlər
- II dərəcəli Dəmir xaç ordeninin kavalerləri
- I dərəcəli Dəmir xaç ordeninin kavalerləri
- "İgidliyə görə" qızıl qılıncı kavalerləri
- Əlifba sırasına görə hərbi xadimlər
- 16 iyunda doğulanlar
- Lozannada vəfat edənlər