Neotektonika: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
'''Neotektonıka''' ({{dil-el|noes}} — yeni və tektonika) — ən yeni tektonika, tektonikanın bölməsi olub, [[Kaynozoy erası]]nda (Oliqosen ya [[Miosen]]dən başlayaraq) baş verən tektonik prosesləri öyrənir. Bu proseslər yerin müasir relyefində əks olunan yeni struktur formalar yaratmaqla və qədim strukturları canlandırmaqla yer qabığının quruluşunda dəyişiklərə səbəb olmuşdur.<ref>{{GTİL|177}}</ref> Geoloqların çoxunun fikrincə, neogen-dördüncü dövrü əhatə edir. Hesab edilir ki, bu dövr müxtəlif regionlar üçün dəyişə bilər. Məsələn: [[Azərbaycan]]ın ərazisi üçün bu mərhələ miosenin sonlarından (meotis əsri) başlanır. Plitələr tektonikası nəzəriyyəsi irəli sürüldükdən sonra neotektonik proseslərin öyrənilməsi yer qabığı və ümumiyyətlə, litosferin [[geodinamika]]sını, qabıqdaxili endogen prosesləri, onların həm planetar, həm də regional geoloji miqyasda öyrənilməsində mühüm rol oynayır. Neotektonika (ən yeni tektonika) seysmikliyin öyrənilməsi, seysmik proqnozlaşdırma üçün də olduqca vacibdir.
{{Qaralama}}

'''Neotektonika (ən yeni tektonika)''', ({{Dil-ru|неотектоника}}, {{Dil-en|neotectonics}}) Obrüçev, 1948 geotektonikanın istiqamətlərindən biri. Neotektonika müasir relyefin əsas xüsusiyyətlərini yaradan tektonik prosesləri öyrənir. [[Geoloji kəsiliş|Geoloq]]<nowiki/>ların çoxunun fikrincə, neogen-dördüncü dövrü əhatə edir. Hesab edilir ki, bu dövr müxtəlif [[region]]<nowiki/>lar üçün dəyişə bilər. Məsələn: [[Azərbaycan]]ın ərazisi üçün bu mərhələ miosenin sonlarından (meotis əsri) başlanır. Plitələr tektonikası nəzəriyyəsi irəli sürüldükdən sonra neotektonik proseslərin öyrənilməsi yer qabığı və ümumiyyətlə, litosferin [[geodinamika]]<nowiki/>sını, qabıqdaxili endogen prosesləri, onların həm planetar, həm də regional geoloji miqyasda öyrənilməsində mühüm rol oynayır. Neotektonika (ən yeni tektonika) seysmikliyin öyrənilməsi, seysmik proqnozlaşdırma üçün də olduqca vacibdir.

== Geomorfoloji termin ==
'''Neotektonıka''' (yun. noes- yeni və tektonika) – ən yeni tektonika, tektonikanın bölməsi olub, [[Kaynozoy erası]]nda ([[Oliqosen-Erkən Miosen (Maykop) epoxası|Oliqosen]] və ya [[Miosen]]<nowiki/>dən başlayaraq) baş verən tektonik prosesləri öyrənir. Bu proseslər yerin müasir [[Relyefin ümumi səciyyəsi|relyefi]]<nowiki/>ndə əks olunan yeni struktur formalar yaratmaqla və qədim strukturları canlandırmaqla yer qabığının quruluşunda dəyişiklərə səbəb olmuşdur.<ref>{{GTİL|177}}</ref>

== Həmçinin bax ==
* [[Lava brekçiyaları]]
* [[Torpaq]]
* [[Yerin mantiyası]]


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
Sətir 15: Sətir 5:


== Mənbə ==
== Mənbə ==
Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006. — Səhifələrin sayı: 679.
* Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.


[[Kateqoriya:Geologiya]]
[[Kateqoriya:Tektonika]]
[[Kateqoriya:Geomorfoloji terminlər]]

00:34, 7 mart 2022 versiyası

Neotektonıka (yun. noes — yeni və tektonika) — ən yeni tektonika, tektonikanın bölməsi olub, Kaynozoy erasında (Oliqosen və ya Miosendən başlayaraq) baş verən tektonik prosesləri öyrənir. Bu proseslər yerin müasir relyefində əks olunan yeni struktur formalar yaratmaqla və qədim strukturları canlandırmaqla yer qabığının quruluşunda dəyişiklərə səbəb olmuşdur.[1] Geoloqların çoxunun fikrincə, neogen-dördüncü dövrü əhatə edir. Hesab edilir ki, bu dövr müxtəlif regionlar üçün dəyişə bilər. Məsələn: Azərbaycanın ərazisi üçün bu mərhələ miosenin sonlarından (meotis əsri) başlanır. Plitələr tektonikası nəzəriyyəsi irəli sürüldükdən sonra neotektonik proseslərin öyrənilməsi yer qabığı və ümumiyyətlə, litosferin geodinamikasını, qabıqdaxili endogen prosesləri, onların həm planetar, həm də regional geoloji miqyasda öyrənilməsində mühüm rol oynayır. Neotektonika (ən yeni tektonika) seysmikliyin öyrənilməsi, seysmik proqnozlaşdırma üçün də olduqca vacibdir.

İstinadlar

  1. Neotektonika // Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti. Bakı: "Elm". 2012. səh. 177. ISBN 978-9952-453-14-0.

Mənbə

  • Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.