Gəmi

Gəmi

Gəmi — Arximed prinsipinə əsasən suda üzə bilən su nəqliyyat maşını. Qayıq ilə gəmi arasındakı fərq onun ölçüsündədir.

Gəmilər xüsusi gəmiqayırma zavodlarında hazırlanırlar. Gəminin gövdəsi hazır olduqdan sonra o suya buraxılır və sonra suda tam quraşdırılır.

Gəmilər vacib nəqliyyat vasitələrindəndir. Onlardan həm sərnişin, həm də yüklərin daşınmasında istifadə olunur. Yüklər konteynerlərə yığılaraq uzaq məsafələrə daşınır. Böyük yük gəmiləri neft tankerləridir. Sərnişin gəmilərindən daha çox səyahət üçün istifadə olunur.

Gəmi növləri

Teploxod - daxili yanacaq mühərriki ilə hərəkətə gətirilən gəmi;

Yaxta - motorlu və yaxud yelkənli yüngül gəmi;

Avarlı Gəmi

avarlarla hərəkətə gətirilən gəmi, bəzi Avarlı gəmilər yelkənlə və ya asma mühərriklə təchiz edilir. Dəniz və çay Avarlı gəmiləri qədim dövrlərdən istifadə olunur. Hələ Qədim Misirdə çoxavarlı qayıqlar işlədilirdi. Finikiyada, sonralar isə Qədim Yunanıstan, Karfagen və Romada iri Avarlı gəmilər (triyer və s.) düzəldilirdi. Bu gəmilərin əsasında 7 əsrdə qalera yaranmışdı. Sonralar Avarlı gəmi yelkənli gəmilərlə əvəz olundu. Dəniz və çay Avarlı gəmiləri gəmiçilikdə, idmanda və müxtəlif məqsədlərlə (kiçik vətəgə, xilasetmə gəmiləri və s.) istifadə edilir. Gəmiçilikdə az işlədilən Avarlı gəmilər müxtəlif təyinatlı olur. Bunlardan qondolanı və digər qayıqları (bütöv, hava ilə doldurulan və ya yığılıb-açılan) göstərmək olar.

Aviasiya Gəmisi

Aviasiya daşıyan gəmi — uçuş aparatlarının yerləşdirilməsini və onların geniş əhatəli əməliyyatları yerinə yetirməsini təmin edən müxtəlif gəmilərin ümumi adı; ən iri və müasir gəmilər sinfi. Təyyarə və helikopter daşıyan gəmilərlə yanaşı kreyser, eskadra minadaşıyıcısı və freqat, bəzi ölkələrdə desant gəmiləri, döyüş katerləri və s.-nin əksəriyyəti Aviasiya gəmisinə aid edilir. Aviasiya gəmisi düşmənin donanma qüvvələrinə aviasiya zərbələri endirmək, hava kəşfiyyatı, axtarışlar aparmaq, sualtı qayıqları məhv etmək və özünün dəniz, yaxud okeanlarda kommunikasiyalarını təmin etmək və s. üçündür. İlk dəfə 1895-1904 illərdə Fransa və Rusiya donanmalarında aerostatlarla təchiz olunmuş gəmilər tətbiq edilmişdir. 1910-11 illərdə ABŞ və B. Britaniyada UA-ları daşıyan gəmilərdən istifadə olunmuşdur. Birinci dünya müharibəsində döyüşən ölkələrin donanmalarında hidrotəyyarələri saxlamaq üçün anqarlar, onları suya buraxan və gəmiyə qaldıran (gəmiyə 12-yədək təyyarə qaldırılırdı) qurğular ilə təchiz olunmuş gəmilər meydana çıxdı. İlk atom Aviasiya gəmisi 1961 ildə ABŞ donanmasının tərkibinə daxil oldu. Müasir Aviasiya gəmisi UA-ları üçün qalxıb-enmə meydançası, aviasiyaya texniki xidmət göstərmək üçün anqarlar, təyyarələrin daşınması və yerləşdirilməsi üçün liftlər, onlara xidmət göstərmək və təmir üçün avadanlıqlar, yanacaq doldurmaq üçün yer, anbar və s. ilə təchiz edilir. UA Aviasiya gəmisindən katapult vasitəsilə buraxılır, yaxud özü müstəqil qalxır. Bəzi gəmilər uçuşu asanlaşdırmaq üçün tramplinlərlə təchiz olunur. Təyyarələr enərkən onların tormozlanması üçün aeroəyləclərdən istifadə edilir. Onların enməsi radiotexniki enmə sistemləri ilə idarə olunur. Aviasiya gəmisi zenit-raket qurğularına, özünümüdafiə artilleriya komplekslərinə, hədəfi aşkar edən və silahı idarə edən radioelektron komplekslərə və s. malikdir. Tətbiq sahəsinə görə zərbə üçün, qayıq əleyhinə və çoxməqsədli (zərbə üçün və qayıq əleyhinə), energetika qurğusunun tipinə görə atom və adi Aviasiya gəmisi növləri var. İri Aviasiya gəmisinin tam subasımı (sıxışdırıb çıxardığı suyun miqdarı) 100 min t-adək, sürəti 65 km/saata qədərdir. Ağır Aviasiya gəmisində 140-a qədər təyyarə və helikopter yerləşir.