Şahzadə Əhməd: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1: Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|adı='''Şahzadə Əhməd'''|orijinal adı=|şəkil=Shezade Ahmet tomb 7873.jpg|şəklin ölçüsü=|doğum yeri=[[Amasya ili|Amasya sancaqbəyliyi]], [[Osmanlı imperiyası]]|vəfat tarixi=|həyat yoldaşı=Sittişah Xatun<br/>Gülçiçək Xatun|uşağı=Şahzadə Murad<br/>Şahzadə Süleyman<br/>Şahzadə Ələddin Əli<br/>Şahzadə Osman<br/>Şahzadə Qasım<br/>Qəmərşah Sultan<br/>Fatma Sultan<br/>... Sultan<br/>... Sultan|atası=[[II Bəyazid]]|anası=[[Bülbül Xatun]]|vəfat yeri=[[Bursa]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=[[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]|şəklin izahı=''Dəfn edildiyi Şahzadə Əhməd türbəsi - [[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]''}}'''Şahzadə Əhməd''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|8. Osmanlı sultanı]] [[II Bəyazid]]<nowiki/>in oğlu, [[Şahzadə (Osmanlı)|Osmanlı şahzadəsi.]]<ref name=":0">Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı</ref><ref>Osmanlı'ya Karşı Savaşan Osmanlı Şehzadesi: Şehzade Ahmet'in Oğlu Şehzade Kasım, Haldun Eroğlu</ref>
{{Dövlət xadimi|adı='''Şahzadə Əhməd'''|orijinal adı=|şəkil=Shezade Ahmet tomb 7873.jpg|şəklin ölçüsü=|doğum yeri=[[Amasya ili|Amasya sancaqbəyliyi]], [[Osmanlı imperiyası]]|vəfat tarixi=|həyat yoldaşı=Sittişah Xatun<br>Gülçiçək Xatun|uşağı=Şahzadə Murad<br>Şahzadə Süleyman<br>Şahzadə Ələddin Əli<br>Şahzadə Osman<br>Şahzadə Qasım<br>Qəmərşah Sultan<br>Fatma Sultan<br>... Sultan<br>... Sultan|atası=[[II Bəyazid]]|anası=[[Bülbül Xatun]]|vəfat yeri=[[Bursa]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=[[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]|şəklin izahı=''Dəfn edildiyi Şahzadə Əhməd türbəsi - [[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]''}}'''Şahzadə Əhməd''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|8. Osmanlı sultanı]] [[II Bəyazid]]in oğlu, [[Şahzadə (Osmanlı)|Osmanlı şahzadəsi.]]<ref name=":0">Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı</ref><ref>Osmanlı'ya Karşı Savaşan Osmanlı Şehzadesi: Şehzade Ahmet'in Oğlu Şehzade Kasım, Haldun Eroğlu</ref>


==Həyatı==
== Həyatı ==


=== Uşaqlıq illəri ===
=== Uşaqlıq illəri ===
Şahzadə Əhməd [[1466]]-cı ildə [[Amasya]]<nowiki/>da dünyaya gəldi. Atası [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in oğlu və o illərdə [[Amasya ili|Amasya sancaqbəyi]] olan [[II Bəyazid|Şahzadə Bəyazid]], anası isə onun [[Konkubina|kəniz]]<nowiki/>lərindən [[Bülbül Xatun]]<nowiki/>dur. Uşaqlıq illəri [[Amasya]]<nowiki/>da keçən Şahzadə Əhməd [[1480]]-ci ildə qardaşlarıyla birlikdə [[İstanbul]]<nowiki/>a - babası [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in yanına göndərildi. Burada qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]], [[Şahzadə Aləmşah|Aləmşah]], [[Şahzadə Mahmud (II Bəyazidin oğlu)|Mahmud]] və [[I Səlim|Səlim]], eləcə də əmisi [[Cem Sultan|Şahzadə Cem]]<nowiki/>in oğlu Oğuz xanla birlikdə möhtəşəm mərasimlə sünnət edildi. Mərasimin ardından [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] təyin edildi və anası Bülbül Xatunla, bacılarıyla birlikdə [[Çorum]]<nowiki/>a yollandı. Cəmi bir il sonra [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in vəfatıyla atası [[II Bəyazid]] dərhal [[İstanbul]]<nowiki/>a yola düşdü və qardaşı [[Cem Sultan|Şahzadə Cem]]<nowiki/>lə girişdiyi taxt mübarizəsinin ardından taxta çıxdı.
Şahzadə Əhməd 1466-cı ildə [[Amasya]]da dünyaya gəldi. Atası [[Fateh Sultan Mehmed]]in oğlu və o illərdə [[Amasya ili|Amasya sancaqbəyi]] olan [[II Bəyazid|Şahzadə Bəyazid]], anası isə onun [[Konkubina|kənizl]]ərindən [[Bülbül Xatun]]dur. Uşaqlıq illəri [[Amasya]]da keçən Şahzadə Əhməd 1480-ci ildə qardaşlarıyla birlikdə [[İstanbul]]a — babası [[Fateh Sultan Mehmed]]in yanına göndərildi. Burada qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]], [[Şahzadə Aləmşah|Aləmşah]], [[Şahzadə Mahmud (II Bəyazidin oğlu)|Mahmud]] və [[I Səlim|Səlim]], eləcə də əmisi [[Cem Sultan|Şahzadə Cemin]] oğlu Oğuz xanla birlikdə möhtəşəm mərasimlə sünnət edildi. Mərasimin ardından [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] təyin edildi və anası Bülbül Xatunla, bacılarıyla birlikdə [[Çorum]]a yollandı. Cəmi bir il sonra [[Fateh Sultan Mehmed]]in vəfatıyla atası [[II Bəyazid]] dərhal [[İstanbul]]a yola düşdü və qardaşı [[Cem Sultan|Şahzadə Ceml]]ə girişdiyi taxt mübarizəsinin ardından taxta çıxdı.


=== Atasının səltənət illərində ===
=== Atasının səltənət illərində ===
Atasının səltənətinin ilk illərində [[Amasya|Amasya sancaqbəyi]] təyin edildi və ölümünədək bu vəzifədə qaldı. Başda [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]] olmaqla, bir çox dövlət adamının dəstəyini qazanmışdı və atasının qeyri-rəsmi varisi olaraq görülürdü. Üstəlik [[sədrəzəm]]<nowiki/>lə birlikdə [[Şahqulu ağa Təkəli üsyanı|Şahqulu üsyanı]]<nowiki/>nın yatırılmasında mühüm rol oynadı. Osmanlı sarayında gəzən şayələrə görə, üsyanın yatırılmasından sonra [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] taxtı oğluna təslim edəcəkdi. Ancaq üsyan əsnasında [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]]<nowiki/>nın həlak olması, digər qardaşları [[Şahzadə Qorqud]] və [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in etirazları buna mane oldu. Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]]<nowiki/>ın Şərqi-Qarahisar sancaqbəyi təyin edilməsinə etiraz edən Şahzadə Əhmədin istəyiylə, qardaşı oğlu [[Bolu]]<nowiki/>ya təyin edildi. Ancaq bu dəfə də [[Bolu]]<nowiki/>nun [[İstanbul]]<nowiki/>a yaxınlığını bəhanə edən Şahzadə Əhmədin istəyilə, [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]] [[Qara dəniz]]<nowiki/>in şimal sahilindəki [[Feodosiya|Kəfə sancaqbəyliyi]]<nowiki/>nə göndərildi. Bütün bunlar isə Şahzadə Əhmədin atasının gözündə varis olduğunu və sözünün keçərli olduğunu sübut edir.
Atasının səltənətinin ilk illərində [[Amasya|Amasya sancaqbəyi]] təyin edildi və ölümünədək bu vəzifədə qaldı. Başda [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]] olmaqla, bir çox dövlət adamının dəstəyini qazanmışdı və atasının qeyri-rəsmi varisi olaraq görülürdü. Üstəlik [[sədrəzəm]]lə birlikdə [[Şahqulu ağa Təkəli üsyanı|Şahqulu üsyanı]]nın yatırılmasında mühüm rol oynadı. Osmanlı sarayında gəzən şayələrə görə, üsyanın yatırılmasından sonra [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] taxtı oğluna təslim edəcəkdi. Ancaq üsyan əsnasında [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]]nın həlak olması, digər qardaşları [[Şahzadə Qorqud]] və [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in etirazları buna mane oldu. Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]]ın Şərqi-Qarahisar sancaqbəyi təyin edilməsinə etiraz edən Şahzadə Əhmədin istəyiylə, qardaşı oğlu [[Bolu]]ya təyin edildi. Ancaq bu dəfə də [[Bolu]]nun [[İstanbul]]a yaxınlığını bəhanə edən Şahzadə Əhmədin istəyilə, [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]] [[Qara dəniz]]in şimal sahilindəki [[Feodosiya|Kəfə sancaqbəyliyin]]ə göndərildi. Bütün bunlar isə Şahzadə Əhmədin atasının gözündə varis olduğunu və sözünün keçərli olduğunu sübut edir.


Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]<nowiki/>a sığınması və digər qardaşı [[Şahzadə Qorqud]]<nowiki/>un icazə almadan [[Manisa]]<nowiki/>ya gəlməsi onu daha da təlaşlandırdı. Bu hərəkətləri doğru hesab etməyən Şahzadə Əhməd atasına yazdığı məktubla, qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]] və [[I Səlim|Səlimi]] öldürtmək üçün icazə istəmiş, ancaq paytaxtdan icazə ala bilməmişdi. Rumeli bəyləri və yeniçərilərin etirazlarına baxmayaraq Şahzadə Əhmədə səltənətə dəvət məktubu yazıldı və paytaxta dəvət olundu. Ancaq Şahzadə Əhmədin hökmdarlığını tanımayan [[yeniçərilər]], bununla qalmayıb aralarında dövlət irəli gələnlərinin evlərinin də olduğu bir çox evi talan etdi. [[Yeniçərilər]], [[I Səlim|Səlimə]] sədaqət göstərərək onun gəlməsi və vəliəhd olmasını təkid etdi. Bunu xəbər alan Şahzadə Əhməd [[Kiçik Asiya|Anadoluya]] döndü. [[I Səlim|Səlim]] əleyhdarları bunun üzərinə [[Şahzadə Qorqud|Şahzadə Qorqudu]] hökmdar etmə düşüncəsiylə onu tələsik [[İstanbul|İstanbula]] çağırdılar. Bunun üzərinə [[İstanbul|İstanbula]] gələn [[Şahzadə Qorqud|Qorquda]] [[yeniçərilər]] hörmət göstərsə də, [[I Səlim|Səlimdən]] başqasını istəmədiklərini söylədilər (Yenibağça qiyamı [[6 mart]]-[[24 aprel]] [[1512]]). Bu vəziyyət üzərinə çətin vəziyyətə düşən və artıq hökmü və nüfuzu qalmayan [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] [[I Səlim|Səlimi]] [[İstanbul|İstanbula]] dəvət edərək taxtdan çəkildi.
Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]in [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]a sığınması və digər qardaşı [[Şahzadə Qorqud]]un icazə almadan [[Manisa]]ya gəlməsi onu daha da təlaşlandırdı. Bu hərəkətləri doğru hesab etməyən Şahzadə Əhməd atasına yazdığı məktubla, qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]] və [[I Səlim|Səlimi]] öldürtmək üçün icazə istəmiş, ancaq paytaxtdan icazə ala bilməmişdi. Rumeli bəyləri və yeniçərilərin etirazlarına baxmayaraq Şahzadə Əhmədə səltənətə dəvət məktubu yazıldı və paytaxta dəvət olundu. Ancaq Şahzadə Əhmədin hökmdarlığını tanımayan [[yeniçərilər]], bununla qalmayıb aralarında dövlət irəli gələnlərinin evlərinin də olduğu bir çox evi talan etdi. [[Yeniçərilər]], [[I Səlim|Səlimə]] sədaqət göstərərək onun gəlməsi və vəliəhd olmasını təkid etdi. Bunu xəbər alan Şahzadə Əhməd [[Kiçik Asiya|Anadoluya]] döndü. [[I Səlim|Səlim]] əleyhdarları bunun üzərinə [[Şahzadə Qorqud]]u hökmdar etmə düşüncəsiylə onu tələsik [[İstanbul]]a çağırdılar. Bunun üzərinə [[İstanbul]]a gələn [[Şahzadə Qorqud|Qorquda]] [[yeniçərilər]] hörmət göstərsə də, [[I Səlim|Səlimdən]] başqasını istəmədiklərini söylədilər (Yenibağça qiyamı 6 mart-24 aprel 1512). Bu vəziyyət üzərinə çətin vəziyyətə düşən və artıq hökmü və nüfuzu qalmayan [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] [[I Səlim|Səlimi]] [[İstanbul]]a dəvət edərək taxtdan çəkildi.


=== Yavuz Sultan Səlimlə mübarizə ===
=== Yavuz Sultan Səlimlə mübarizə ===
Atası [[II Bəyazid|Bəyazid]] başda olmaq üzrə dövlət adamları tərəfindən gələcək padşah olaraq görülən Şahzadə Əhməd qardaşının səltənətini tanımadı. [[Konya|Konyada]] hökmdarlığını elan etdikdən sonra, [[19 iyun]] [[1512]]-ci ildə oğlu Ələddini göndərərək [[Bursa|Bursanı]] ələ keçirdi və öz adına xütbə oxutdu. Ancaq [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in qoşunları [[29 iyul]]<nowiki/>da [[Bursa]]<nowiki/>ya daxil oldu və Şahzadə Əhmədin güclü tərəfdarlarından olan [[sədrəzəm]] [[Qoca Mustafa Paşa]]<nowiki/>nı edam etdirdi. Digər dövlət adamlarından aldığı məktublarla həvəslənən Şahzadə Əhməd [[Yenişəhər]] yaxınlığında qardaşının birlikləriylə toqquşaraq əsir düşdü. Döyüşün ardından qapıçıbaşı Sənan ağa tərəfindən edam olunan Şahzadə Əhmədin cənazəsi [[Bursa]]<nowiki/>dakı [[Muradiyə külliyəsi]]<nowiki/>nə dəfn olundu. Ancaq onun oğullarından üçü qaçaraq [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə, Şahzadə Murad isə [[Səfəvilər]]<nowiki/>ə sığındı.
Atası [[II Bəyazid|Bəyazid]] başda olmaq üzrə dövlət adamları tərəfindən gələcək padşah olaraq görülən Şahzadə Əhməd qardaşının səltənətini tanımadı. [[Konya]]da hökmdarlığını elan etdikdən sonra, 19 iyun 1512-ci ildə oğlu Ələddini göndərərək [[Bursa|Bursanı]] ələ keçirdi və öz adına xütbə oxutdu. Ancaq [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in qoşunları 29 iyulda [[Bursa]]ya daxil oldu və Şahzadə Əhmədin güclü tərəfdarlarından olan [[sədrəzəm]] [[Qoca Mustafa Paşa]]nı edam etdirdi. Digər dövlət adamlarından aldığı məktublarla həvəslənən Şahzadə Əhməd [[Yenişəhər]] yaxınlığında qardaşının birlikləriylə toqquşaraq əsir düşdü. Döyüşün ardından qapıçıbaşı Sənan ağa tərəfindən edam olunan Şahzadə Əhmədin cənazəsi [[Bursa]]dakı [[Muradiyə külliyəsi]]nə dəfn olundu. Ancaq onun oğullarından üçü qaçaraq [[Məmlüklər]]ə, Şahzadə Murad isə [[Səfəvilər]]ə sığındı.


== Ailəsi ==
== Ailəsi ==


=== Xanımları ===
=== Xanımları ===

* Sittişah Xatun — Şahzadə Osmanın anası.
* Sittişah Xatun — Şahzadə Osmanın anası.
* Gülçiçək Xatun — [[Amasya]]<nowiki/>da dəfn edilib.
* Gülçiçək Xatun — [[Amasya]]da dəfn edilib.


=== Oğul övladları ===
=== Oğul övladları ===
⚫
* Şahzadə Murad (ö. 1519, [[Ərdəbil]]) — [[Bolu ili|Bolu sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Səfəvilər]]ə sığındı. Cənazəsi [[Ərdəbil]]dəki [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi türbəsi]]nə dəfn edildi.

⚫
** ''Şahzadə Mustafa (ö. 14 may 1513, [[Amasya]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in əmriylə edam edilmişdir.''
⚫
* Şahzadə Murad (ö. [[1519]], [[Ərdəbil]]) — [[Bolu ili|Bolu sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Səfəvilər]]<nowiki/>ə sığındı. Cənazəsi [[Ərdəbil]]<nowiki/>dəki [[Şeyx Səfi kompleksi|Şeyx Səfi türbəsi]]<nowiki/>nə dəfn edildi.
** ''Şahzadə Mustafa (ö. [[14 may]] [[1513]], [[Amasya]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.''
** ''Şahzadə Mehmed (ö. oktyabr 1512, [[Amasya]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in əmriylə edam edilmişdir.''
⚫
** ''Şahzadə Mehmed (ö. [[oktyabr]] [[1512]], [[Amasya]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.''
** ''Asitanşah Sultan''
** ''Asitanşah Sultan''
* Şahzadə Süleyman (ö. [[24 aprel]] [[1513]], [[Qahirə]]) — [[1509]]-[[1513]]-cü illərdə [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə sığındı. 2 qızı vardı. [[Vəba]] səbəbilə vəfat etmişdir.
* Şahzadə Süleyman (ö. 24 aprel 1513, [[Qahirə]]) — 1509–1513-cü illərdə [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]ə sığındı. 2 qızı vardı. [[Vəba]] səbəbilə vəfat etmişdir.
* Şahzadə Ələddin Əli (ö. [[14 may]] [[1513]], [[Qahirə]]) — [[1509]]-[[1513]]-cü illərdə [[Bolu ili|Bolu sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə sığındı. Bibisi [[Aynişah Sultan]]<nowiki/>ın qızı Nəslihan xanım Sultanla evlənmişdir.
* Şahzadə Ələddin Əli (ö. 14 may 1513, [[Qahirə]]) — 1509–1513-cü illərdə [[Bolu ili|Bolu sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]ə sığındı. Bibisi [[Aynişah Sultan]]ın qızı Nəslihan xanım Sultanla evlənmişdir.
** ''Hvandi Sultan — [[Kastamonu ili|Kastamonu sancaqbəyi]] Sunullah bəylə evlənmişdir.''
** ''Hvandi Sultan — [[Kastamonu ili|Kastamonu sancaqbəyi]] Sunullah bəylə evlənmişdir.''
* Şahzadə Osman (ö. [[14 aprel]] [[1513]], [[Amasya]]) — [[1509]]-[[1513]]-cü illərdə Osmancıq sancaqbəyi idi. [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.
* Şahzadə Osman (ö. 14 aprel 1513, [[Amasya]]) — 1509–1513-cü illərdə Osmancıq sancaqbəyi idi. [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in əmriylə edam edilmişdir.
* Şahzadə Qasım (d. [[1501]], [[Amasya]] - ö. [[30 yanvar]] [[1518]], [[Qahirə]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.
* Şahzadə Qasım (d. 1501, [[Amasya]] — ö. 30 yanvar 1518, [[Qahirə]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]in əmriylə edam edilmişdir.


=== Qız övladları ===
=== Qız övladları ===
* Qəmərşah Sultan — 1508-ci ildə İsgəndər Paşanın oğlu [[Lesbos|Midilli sancaqbəyi]] Kürəkən Mustafa bəylə evlənmişdir.

* Qəmərşah Sultan — [[1508]]-ci ildə İsgəndər Paşanın oğlu [[Lesbos|Midilli sancaqbəyi]] Kürəkən Mustafa bəylə evlənmişdir.
* Fatma Sultan — 1508-ci ildə [[Qoca Davud Paşa]]nın oğlu [[Yeniçəri|yeniçəri ağası]] Kürəkən Mehmed bəylə evlənmişdir.
* Fatma Sultan — [[1508]]-ci ildə [[Qoca Davud Paşa]]<nowiki/>nın oğlu [[Yeniçəri|yeniçəri ağası]] Kürəkən Mehmed bəylə evlənmişdir.
* … Sultan — 1508-ci ildə silahdar Kürəkən Süleyman bəylə evlənmişdir.
* ... Sultan — [[1508]]-ci ildə silahdar Kürəkən Süleyman bəylə evlənmişdir.
* … Sultan — Kürəkən Əhməd bəylə evlənmişdir.
* ... Sultan — Kürəkən Əhməd bəylə evlənmişdir.


== Mənbə ==
== Mənbə ==

* ''Süreyya Mehmed Bey.'' Sicill-i Osmani / ed. Nuri Akbayar. — Istanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınlar, 1996. — P. 19. — ISBN 975-333-049-5
* ''Süreyya Mehmed Bey.'' Sicill-i Osmani / ed. Nuri Akbayar. — Istanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınlar, 1996. — P. 19. — ISBN 975-333-049-5
* ''Jorga Nicolae'' Geschichte des Osmanischen (пер. Epçeli Nilüfer). — Стамбул: Yeditepe yayınevi. — С. 263—264. — ISBN 975-6480-19-x
* ''Jorga Nicolae'' Geschichte des Osmanischen (пер. Epçeli Nilüfer). — Стамбул: Yeditepe yayınevi. — С. 263–264. — ISBN 975–6480–19-x


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==

08:49, 13 may 2022 tarixindəki versiya

Şahzadə Əhməd
Dəfn edildiyi Şahzadə Əhməd türbəsi - Muradiyə külliyəsi, Bursa
Dəfn edildiyi Şahzadə Əhməd türbəsi - Muradiyə külliyəsi, Bursa
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1466
Doğum yeri Amasya sancaqbəyliyi, Osmanlı imperiyası
Vəfat tarixi 24 aprel 1513
Vəfat yeri Bursa, Osmanlı imperiyası
Dəfn yeri Muradiyə külliyəsi, Bursa
Fəaliyyəti siyasətçi
Atası II Bəyazid
Anası Bülbül Xatun
Həyat yoldaşları Sittişah Xatun
Gülçiçək Xatun
Uşaqları Şahzadə Murad
Şahzadə Süleyman
Şahzadə Ələddin Əli
Şahzadə Osman
Şahzadə Qasım
Qəmərşah Sultan
Fatma Sultan
... Sultan
... Sultan
Ailəsi Osmanlı xanədanı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şahzadə Əhməd (1466, Amasya ili – 24 aprel 1513, Bursa vilayəti) — 8. Osmanlı sultanı II Bəyazidin oğlu, Osmanlı şahzadəsi.[1][2]

Həyatı

Uşaqlıq illəri

Şahzadə Əhməd 1466-cı ildə Amasyada dünyaya gəldi. Atası Fateh Sultan Mehmedin oğlu və o illərdə Amasya sancaqbəyi olan Şahzadə Bəyazid, anası isə onun kənizlərindən Bülbül Xatundur. Uşaqlıq illəri Amasyada keçən Şahzadə Əhməd 1480-ci ildə qardaşlarıyla birlikdə İstanbula — babası Fateh Sultan Mehmedin yanına göndərildi. Burada qardaşları Qorqud, Aləmşah, Mahmud və Səlim, eləcə də əmisi Şahzadə Cemin oğlu Oğuz xanla birlikdə möhtəşəm mərasimlə sünnət edildi. Mərasimin ardından Çorum sancaqbəyi təyin edildi və anası Bülbül Xatunla, bacılarıyla birlikdə Çoruma yollandı. Cəmi bir il sonra Fateh Sultan Mehmedin vəfatıyla atası II Bəyazid dərhal İstanbula yola düşdü və qardaşı Şahzadə Cemlə girişdiyi taxt mübarizəsinin ardından taxta çıxdı.

Atasının səltənət illərində

Atasının səltənətinin ilk illərində Amasya sancaqbəyi təyin edildi və ölümünədək bu vəzifədə qaldı. Başda sədrəzəm Xədim Əli Paşa olmaqla, bir çox dövlət adamının dəstəyini qazanmışdı və atasının qeyri-rəsmi varisi olaraq görülürdü. Üstəlik sədrəzəmlə birlikdə Şahqulu üsyanının yatırılmasında mühüm rol oynadı. Osmanlı sarayında gəzən şayələrə görə, üsyanın yatırılmasından sonra Sultan Bəyazid taxtı oğluna təslim edəcəkdi. Ancaq üsyan əsnasında sədrəzəm Xədim Əli Paşanın həlak olması, digər qardaşları Şahzadə Qorqud və Şahzadə Səlimin etirazları buna mane oldu. Qardaşı Şahzadə Səlimin oğlu Süleymanın Şərqi-Qarahisar sancaqbəyi təyin edilməsinə etiraz edən Şahzadə Əhmədin istəyiylə, qardaşı oğlu Boluya təyin edildi. Ancaq bu dəfə də Bolunun İstanbula yaxınlığını bəhanə edən Şahzadə Əhmədin istəyilə, Süleyman Qara dənizin şimal sahilindəki Kəfə sancaqbəyliyinə göndərildi. Bütün bunlar isə Şahzadə Əhmədin atasının gözündə varis olduğunu və sözünün keçərli olduğunu sübut edir.

Qardaşı Şahzadə Səlimin Krım xanı Məngli Gəraya sığınması və digər qardaşı Şahzadə Qorqudun icazə almadan Manisaya gəlməsi onu daha da təlaşlandırdı. Bu hərəkətləri doğru hesab etməyən Şahzadə Əhməd atasına yazdığı məktubla, qardaşları Qorqud və Səlimi öldürtmək üçün icazə istəmiş, ancaq paytaxtdan icazə ala bilməmişdi. Rumeli bəyləri və yeniçərilərin etirazlarına baxmayaraq Şahzadə Əhmədə səltənətə dəvət məktubu yazıldı və paytaxta dəvət olundu. Ancaq Şahzadə Əhmədin hökmdarlığını tanımayan yeniçərilər, bununla qalmayıb aralarında dövlət irəli gələnlərinin evlərinin də olduğu bir çox evi talan etdi. Yeniçərilər, Səlimə sədaqət göstərərək onun gəlməsi və vəliəhd olmasını təkid etdi. Bunu xəbər alan Şahzadə Əhməd Anadoluya döndü. Səlim əleyhdarları bunun üzərinə Şahzadə Qorqudu hökmdar etmə düşüncəsiylə onu tələsik İstanbula çağırdılar. Bunun üzərinə İstanbula gələn Qorquda yeniçərilər hörmət göstərsə də, Səlimdən başqasını istəmədiklərini söylədilər (Yenibağça qiyamı 6 mart-24 aprel 1512). Bu vəziyyət üzərinə çətin vəziyyətə düşən və artıq hökmü və nüfuzu qalmayan Sultan Bəyazid Səlimi İstanbula dəvət edərək taxtdan çəkildi.

Yavuz Sultan Səlimlə mübarizə

Atası Bəyazid başda olmaq üzrə dövlət adamları tərəfindən gələcək padşah olaraq görülən Şahzadə Əhməd qardaşının səltənətini tanımadı. Konyada hökmdarlığını elan etdikdən sonra, 19 iyun 1512-ci ildə oğlu Ələddini göndərərək Bursanı ələ keçirdi və öz adına xütbə oxutdu. Ancaq Yavuz Sultan Səlimin qoşunları 29 iyulda Bursaya daxil oldu və Şahzadə Əhmədin güclü tərəfdarlarından olan sədrəzəm Qoca Mustafa Paşanı edam etdirdi. Digər dövlət adamlarından aldığı məktublarla həvəslənən Şahzadə Əhməd Yenişəhər yaxınlığında qardaşının birlikləriylə toqquşaraq əsir düşdü. Döyüşün ardından qapıçıbaşı Sənan ağa tərəfindən edam olunan Şahzadə Əhmədin cənazəsi Bursadakı Muradiyə külliyəsinə dəfn olundu. Ancaq onun oğullarından üçü qaçaraq Məmlüklərə, Şahzadə Murad isə Səfəvilərə sığındı.

Ailəsi

Xanımları

  • Sittişah Xatun — Şahzadə Osmanın anası.
  • Gülçiçək Xatun — Amasyada dəfn edilib.

Oğul övladları

Qız övladları

  • Qəmərşah Sultan — 1508-ci ildə İsgəndər Paşanın oğlu Midilli sancaqbəyi Kürəkən Mustafa bəylə evlənmişdir.
  • Fatma Sultan — 1508-ci ildə Qoca Davud Paşanın oğlu yeniçəri ağası Kürəkən Mehmed bəylə evlənmişdir.
  • … Sultan — 1508-ci ildə silahdar Kürəkən Süleyman bəylə evlənmişdir.
  • … Sultan — Kürəkən Əhməd bəylə evlənmişdir.

Mənbə

  • Süreyya Mehmed Bey. Sicill-i Osmani / ed. Nuri Akbayar. — Istanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınlar, 1996. — P. 19. — ISBN 975-333-049-5
  • Jorga Nicolae Geschichte des Osmanischen (пер. Epçeli Nilüfer). — Стамбул: Yeditepe yayınevi. — С. 263–264. — ISBN 975–6480–19-x

İstinadlar

  1. ↑ Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
  2. ↑ Osmanlı'ya Karşı Savaşan Osmanlı Şehzadesi: Şehzade Ahmet'in Oğlu Şehzade Kasım, Haldun Eroğlu
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Şahzadə_Əhməd&oldid=6446039"