Xarici İşlər Nazirliyi (Azərbaycan): Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 51: Sətir 51:


== Nazirlər ==
== Nazirlər ==
{{Əsas|Azərbaycanın xarici işlər nazirləri}}
<center>
{| class="wikitable toccolours"
! Rəng açarı<br>{{nobold|(siyasi partiyalar üçün)}}
|-
|{{Div col|2}}
{{legend|{{Independent (politician)/meta/color}}|Partiyasız|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|{{Musavat/meta/color}}|[[Müsavat Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|{{Communist Party of the Russian Federation/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]] (Bolşevik)|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}}|[[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|{{New Azerbaijan Party/meta/color}}|[[Yeni Azərbaycan Partiyası]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend|{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}}|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{Div col end}}
|}
</center>

=== [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] (1918–1920) ===
{|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
!rowspan=2 style="width:25px;"|№
!colspan=2 style="width:280px;"|Xariciyyə Naziri
!colspan=3|Səlahiyyət müddəti
! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya
|-
!Portret
!width=180px|Adı
!Səlahiyyətlərin başlanğıcı
!Səlahiyyətlərin sonu
!Günlər
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 1
|[[Fayl:Mammad Hasan Hajinski.jpg|80px]]
|'''[[Məmmədhəsən Hacınski]]'''<br>{{small|(1875–1931)}}
|28 may 1918
|6 oktyabr 1918
|{{age in days|1918|5|28|1918|10|6}}
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br></span>]]
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 2
|[[Fayl:Topchibashev.jpeg|[[frameless]]|80px]]
|'''[[Əlimərdan bəy Topçubaşov]]'''<br>{{small|(1863–1934)}}
|6 oktyabr 1918
|7 dekabr 1918
|{{age in days|1918|10|6|1918|12|7}}
| style=''background:{{Independent (politician)/meta/color}};''|<span style="color:black">Partiyasız<br></span>
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 3
|[[Fayl:Fatali Khan Khoyski.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Fətəli xan Xoyski]]''' <br>{{small|(1875–1920)}}
|26 dekabr 1918
|14 mart 1919
|{{age in days|1918|12|26|1919|3|14}}
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 4
|[[Fayl:Mammad Yusif Jafarov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Məmməd Yusif Cəfərov]]''' <br>{{small|(1885–1935)}}
|14 mart 1919
|22 dekabr 1919
|{{age in days|1919|3|14|1919|12|22}}
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Musavat/meta/color}};" | 5
|[[Fayl:Fatali Khan Khoyski.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Fətəli xan Xoyski]]'''<br>{{small|(1875–1920)}}
|24 dekabr 1919
|1 aprel 1920
|{{age in days|1919|12|24|1920|4|1}}
| style="background:{{Musavat/meta/color}};"|[[Müsavat Partiyası|<span style="color:white">Müsavat Partiyası<br></span>]]
|}

=== [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]] ===
{|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
!rowspan=2 style="width:25px;"|№
!colspan=2 style="width:280px;"|Xalq xarici i̇şlər komissarı
!colspan=2|Səlahiyyət müddəti
! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya
|-
!Portret
!width=180px|Adı
!Səlahiyyətlərin başlanğıcı
!Səlahiyyətlərin sonu
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 1
|[[Fayl:Portrait photo of Nariman Narimanov taken in 1913.jpg|80px]]
|'''[[Nəriman Nərimanov]]'''<br>{{small|(1870–1925)}}
|28 aprel 1920
|6 may 1921
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 2
|[[Fayl:Mirzə Davud Hüseynov.png|frameless|80px]]
|'''[[Mirzə Davud Hüseynov]]'''<br>{{small|(1894–1938)}}
|2 may 1921
|dekabr 1921
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 3
|[[Fayl:Aliev MI.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Mahmud Əliyev (nazir)|Mahmud Əliyev]]''' <br>{{small|(1908–1958)}}
|1944
|28 mart 1946
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|-
|}

{|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
!rowspan=2 style="width:25px;"|№
!colspan=2 style="width:280px;"|Xarici i̇şlər naziri
!colspan=2|Səlahiyyət müddəti
! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya
|-
!Portret
!width=180px|Adı
!Səlahiyyətlərin başlanğıcı
!Səlahiyyətlərin sonu
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 1
|[[Fayl:Aliev MI.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Mahmud Əliyev (nazir)|Mahmud Əliyev]]''' <br>{{small|(1908–1958)}}
|28 mart 1946
|24 sentyabr 1958
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 2
|[[Fayl:Tahirə Tahirova.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Tahirə Tahirova]]''' <br>{{small|(1913–1991)}}
|1959
|23 noyabr 1983
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 3
|[[Fayl:Elmira Qafarova.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Elmira Qafarova]]'''<br>{{small|(1934–1993)}}
|1 dekabr 1983
|22 dekabr 1987
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};" | 4
|[[Fayl:Huseynaga Sadigov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Hüseynağa Sadıqov (siyasətçi)|Hüseynağa Sadıqov]]'''<br>{{small|(1940–)}}
|23 yanvar 1988
|5 fevral 1991
| style="background:{{Communist Party of the Soviet Union/meta/color}};"|[[Kommunist Partiyası|<span style="color:white">Kommunist Partiyası<br></span>]]
|}

=== [[Azərbaycan Respublikası]] (1991–indiyə kimi) ===
{|class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
!rowspan=2 style="width:25px;"|№
!colspan=2 style="width:280px;"|Xarici i̇şlər naziri
!colspan=2|Səlahiyyət müddəti
! style="width:100px;" rowspan="2"|Siyasi partiya
|-
!Portret
!width=180px|Adı
!Səlahiyyətlərin başlanğıcı
!Səlahiyyətlərin sonu
|-
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 1
|[[Fayl:Huseynaga Sadigov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Hüseynağa Sadıqov (siyasətçi)|Hüseynağa Sadıqov]]''' <br>{{small|(1940)}}
|5 fevral 1991
|29 may 1992
| style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};"|[[Partiyasız|<span style="color:black">Partiyasız<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}};" | 2
|[[Fayl:Tofiq Qasımov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Tofiq Qasımov]]''' <br>{{small|(1938–2020)}}
|29 may 1992
|26 iyun 1993
| style="background:{{Azerbaijani Popular Front Party/meta/color}};"|[[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası|<span style="color:white">AXCP<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 3
|[[Fayl:Złożenie listów uwierzytelniających przez ambasadora Azerbejdżanu (1).jpg|frameless|80px]]
|'''[[Həsən Həsənov (siyasətçi)|Həsən Həsənov]]'''<br>{{small|(1940)}}
|2 sentyabr 1993
|16 fevral 1998
| style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};"|[[Partiyasız|<span style="color:black">Partiyasız<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{New Azerbaijan Party/meta/color}};" | 4
|[[Fayl:Tofiq Zülfüqarov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Tofiq Zülfüqarov]]'''<br>{{small|(1959)}}
|5 mart 1998
|26 oktyabr 1999
| style="background:{{New Azerbaijan Party/meta/color}};"|[[Yeni Azərbaycan Partiyası|<span style="color:white">YAP<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{New Azerbaijan Party/meta/color}};" | 5
|[[Fayl:Vilayət Quliyev Polşa Senatında.JPG|frameless|80px]]
|'''[[Vilayət Quliyev]]'''<br>{{small|(1952)}}
|26 oktyabr 1999
|2 aprel 2004
| style="background:{{New Azerbaijan Party/meta/color}};"|[[Yeni Azərbaycan Partiyası|<span style="color:white">YAP<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 6
|[[Fayl:Elmar Mammadyarov.jpg|frameless|80px]]
|'''[[Elmar Məmmədyarov]]'''<br>{{small|(1960)}}
|2 aprel 2004
|16 iyul 2020
| style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};"|[[Partiyasız|<span style="color:black">Partiyasız<br></span>]]
|- bgcolor=#EEEEEE
! style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};" | 6
|[[Fayl:Jeyhun Bayramov and Alexander Schallenberg MGR3871 (51206170056) (cropped).jpg|frameless|80px]]
|'''[[Ceyhun Bayramov]]'''<br>{{small|(1973)}}
|16 iyul 2020
|indiyə kimi
| style="background:{{Independent (politician)/meta/color}};"|
|}


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==

07:07, 26 avqust 2022 tarixindəki versiya

Xarici İşlər Nazirliyi
  • Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi
Loqonun şəkli
Ümumi məlumatlar
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Yurisdiksiya Azərbaycan Respublikası
Yaradılma tarixi 28 may 1918
Əvvəlki qurum Azərbaycan SSR Xarici İşlər Nazirliyi
Tabelik Azərbaycan Respublikası Prezidenti
Baş qərargah Bakı Bakı
Ünvan Şıxəli Qurbanov küçəsi 4, AZ 1009
Rəhbərlik
Nazir Ceyhun Bayramov
Müavinlər Mahmud Məmmədquliyev
Araz Əzimov
Xələf Xələfov
Fariz Rzayev
Elnur Məmmədov
Rəsmi saytı mfa.gov.az

Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi — xarici ölkələr və beynəlxalq təşkilatlar sahəsində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Respublikasının icraedici orqanı.

Tarixi

Minilliklər boyu dünya siyasətində mühüm yer tutmuş Azərbaycan diplomatiyasının tarixində XX əsr əsrin 1918–1920-ci illəri, yəni Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü xüsusi önəm daşıyır. Bu illərdə qurulan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) Azərbaycan dövlətinin müstəqil xarici siyasətini həyata keçirmişdir. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan diplomatiya idarəsinin başçıları olmuş Məmmədhəsən Hacınski, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli xan Xoyski, Məmmədyusif Cəfərov böyük dövlət xadimləri və diplomatlar kimi tarixdə özlərinə layiqli mövqe qazanmışlar.

1920-ci ilin aprelində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bolşevik Rusiyasının təcavüzünə məruz qalması nəticəsində vətənimiz işğal edildikdən və dövlət müstəqilliyimiz itirildikdən sonra Xarici İşlər Nazirliyi ləğv edilərək yerində Azərbaycan SSR Xalq Xarici İşlər Komissarlığı (XXİK) yaradıldı. Elə bir ciddi səlahiyyətlərinin olmamasına baxmayaraq, Xalq Xarici İşlər Komissarlığı 1920–1922-ci illərdə xarici ölkələrlə müəyyən dərəcəli ikitərəfli əlaqələri həyata keçirmişdir. Sovet hakimiyyətinin ilk illərində Azərbaycanın xalq xarici işlər komissarları Nəriman Nərimanov və Mirzə Davud Hüseynov olmuşlar. Lakin tezliklə XXİK ləğv edildi. SSRİ yaradıldıqdan sonra Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti tamamilə dayandırıldı. Yalnız ikinci dünya müharibəsinin sonlarına yaxın yaranmış beynəlxalq şəraitdə sovet hökuməti öz maraqlarına uyğun olaraq 1944-cü ildə Azərbaycan SSR XXİK-i bərpa etdi. 1946-cı ildən XXİK Xarici İşlər Nazirliyinə çevrildi. Lakin XİN yenə də ciddi səlahiyyətləri olmayan qurum idi. Bu dövrdən başlayaraq Azərbaycanın xarici siyasəti idarəsinə Mahmud Əliyev, Tahirə Tahirova, Elmira Qafarova, Hüseynağa Sadıqov (həm də dövlət müstəqilliyinin yeddi ayında) başçılıq etmişlər. Bütün mürəkkəb və ziddiyyətli cəhətlərinə baxmayaraq, heç şübhəsiz, tariximizin maraqlı tərkib hissələrindən olan sovet dövründə də Azərbaycan mərkəzi hakimiyyət vasitəsi ilə ölkənin beynəlxalq əlaqələrində bu və ya başqa dərəcədə iştirak etmişdir. 50-ci illərin ortalarından etibarən canlanmağa başlayan beynəlxalq əlaqələr əvvəlki illərlə müqayisədə 70–80-ci illərdə xeyli geniş olmuşdur.

Uzun illər boyu müxtəlif formalarda sovet rejiminə qarşı apardığı mübarizə və 80-ci illərin sonu — 90-cı illərin əvvəllərində beynəlxalq aləmdə yaranmış əlverişli şərait nəticəsində Azərbaycan xalqı XX əsrdə ikinci dəfə dövlət müstəqilliyini bərpa edərək ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq əlaqələr qurmağa başladı. Dövlət müstəqilliyimiz dünyanın əksər dövləiləri tərəfindən tanındı və diplomatik münasibətlər quruldu. Azərbaycan beynəlxalq və regional təşkilatların üzvü və ya yaradıcılarından biri oldu. Müstəqillik illərində Azərbaycan Respublikasının xarici işlər nazirləri Tofiq Qasımov, Həsən Həsənov, Tofiq Zülfüqarov və Vilayət Quliyev oldular.

Tabeliyindəki qurumlar

  1. ADA Universiteti
  2. Azərbaycan Respublikası Beynəlxalq İnkişafa Yardım Agentliyi

Fəaliyyəti

  • Azərbaycan Respublikasını digər dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlərdə təmsil edir;
  • Azərbaycan Respublikasının diplomatik xidmət orqanlarının vahid sisteminə rəhbərlik edir;
  • ikitərəfli, çoxtərəfli və beynəlxalq problemlərin bütün kompleksi üzrə məlumatların araşdırılması əsasında Azərbaycan Respublikasının xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətləri üzrə təkliflər hazırlayır və müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim edir;
  • Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin layihələrini hazırlayır, müqavilələrin bağlanması, icrası, ləğv edilməsi və qüvvəsinin dayandırılması barədə təklifləri hazırlayır və müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə baxılması üçün təqdim edir;
  • xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla danışıqlar aparır;
  • Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin icrası üzərində ümumi müşahidəni həyata keçirir, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin onun beynəlxalq hüquq öhdəliklərinə uyğunlaşdırılması haqqında təkliflərin hazırlanmasında iştirak edir;
  • Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquq və azadlıqlarının, onların müdafiəsi və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, habelə Azərbaycan Respublikasının xarici dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla ticarət-iqtisadi və maliyyə əlaqələrinin, elmi-texniki, mədəni və digər mübadilələrinin genişləndirilməsi üzrə siyasətin və konkret tədbirlərin hazırlanmasında iştirak edir;
  • beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üzrə Azərbaycan Respublikasının səylərini diplomatik vasitələrlə həyata keçirir;
  • Azərbaycan Respublikasının ərazisində və xaricdə konsul işini təşkil edir;

Nazirlər

border=none Əsas məqalə: Azərbaycanın xarici işlər nazirləri

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Xarici_İşlər_Nazirliyi_(Azərbaycan)&oldid=6595356"