Babur: Redaktələr arasındakı fərq
k Bot redaktəsi çıxardılır: ps:ظهرالدين محمد بابر |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 3: | Sətir 3: | ||
|şəkil məlumat= |
|şəkil məlumat= |
||
|şəkil miqyası = 200 |
|şəkil miqyası = 200 |
||
|Adı = |
|Adı = Zahirəddin Mahmud Babur |
||
|Tam Adı = Zahirəddin Babur Ömər Şeyx mirzə oğlu Barlas |
|Tam Adı = Zahirəddin Babur Ömər Şeyx mirzə oğlu Barlas |
||
|Digər Adları = |
|Digər Adları = |
||
| Sətir 16: | Sətir 16: | ||
'''Zahirəddin Mahmud Babur''' (14 fevral 1483 |
'''Zahirəddin Mahmud Babur''' (14 fevral 1483 — 1530) — Böyük Moğollar imperiyasının banisi. |
||
07:38, 25 aprel 2010 tarixindəki versiya
| Zahirəddin Mahmud Babur | |
|---|---|
| fars. ظهیرالدین مُحمَّد بابُر | |
| Fayl:Ababur.jpg | |
| Doğum tarixi | 14 fevral 1483[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 dekabr 1530 (47 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Uşaqları | |
| Fəaliyyəti | şair, avtobioqraf[d], monarx, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
|}
Zahirəddin Mahmud Babur (14 fevral 1483 — 1530) — Böyük Moğollar imperiyasının banisi.
Həyatı
Sultan Babur Ömər Şeyx mirzə oğlu 14 fevral 1483-cü ildə Fərqanədə doğulub.Atası Əmir Teymurun nəvəsi,Fərqanə hökmdarı Ömər Şeyx Mirzə Barlas idi.Ömər Şeyx mirzə 1494-cü ildə öldükdən sonra yerinə böyük oğlu Babur keçdi.Səmərqənddə Böyük Xaqanlıq taxtında oturan əmisini rəsmən tanıyırdı.Ancaq Babur çox gəncdi və tax-tac qovğaları da başlanmışdı.Buna görə həyatını güclə qurtararaq özünə sadiq bəylərlə 1504-cü ildə Kabilə getdi.Dövlətinin paytaxtını da buraya köçürdü. 1507-ci ildə padşah adını alan Babur özünü Əmir Teymurun ən böyük varisi elan etdi.Ələ keçirdiyi yeni torpaqları sadiq bəyləri arasında bölüşdürdü.İdarəetmədə və orduda nizam yaratdı.1519-cu ildə Sind çayını keçərək Pəncab ətrafında hakimiyyət qurdu.1522-ci ildə Sind və Bəlucistan arasındakı bölgəyə də hakim oldu.1524-cü ildə Dehli sultanı İbrahim Ludinin qüvvələrini məğlub etdikdən sonra Lahora girdi. İbrahim Ludinin 100 min əsgəri və 1000 fildən ibarət böyük bir ordusu vardı.Bu ordu ilə Baburu yox etmək əzmiylə üzərinə yeridi.Baburun əsas gücü isə 13.500 nəfərlik seçmə Türküstan atlılarından ibarətdi.Amma odlu silahlara da sahibdi.Osmanlı Türklərindən Mustafa Rumi adlı zabitin başçılıq etdiyi bir topçu birliyi vardı.Babura qələbə qazandıran da bu topçu birliyi və atlı əsgərləri oldu. Hindlilərin odlu silahları yoxdu.Yarım gün sürən savaşda Ludinin ordusundan 40 min nəfər ölmüş,bpyük bir qismi əsir alınmış,qalanları da qaçmışdılar.İbrahim Ludi bu savaşda öldürüldü. Bundan sonra Dehliyə girən Babur 1526-cı ildə Hind-Türk imperatorluğunu qurdu.1527-ci ildə bütpərəst hindulardan ibarət bir ordunu məğlub etdikdən sonra “Qazi” adını aldı. Babur özünün və əsgərlərinin Türk olması ilə fəxr edən, adil, ətrafındakıları qoruyan bir hökmdar idi.Özünü bəylərinə və sərkərdələrinə sevdirmişdi.Eyni zamanda çox böyük bir ədib və şair idi.Ərəb əlifbasını götürmüş,Cığatay türkcəsini,daha doğrusu Orta Asiya türkcəsini rəsmi dil elan etmişdi.(“Baburnamə” adı ilə məşhur xatiratından və dövrünün mədəniyyətindən fəslin sonunda bəhs ediləcəkdir.Burada onu söyləyək ki,bu əsəri həm öz tarixçilərimiz,həm də xarici müəlliflər bütün Türk dünyasında və bütün zamanlarda Türkcənin ən böyük şah əsəri sayırlar.) Babur Dehlidən sonra Aqranı da almış və buranı paytaxt etmişdi.1528. ildə Luknov və Benqalı da ələ keçirdi.Ancaq 1529-cu ilin sonlarına doğru xəstələndi.Dövlətin qabaqcıl adamlarını hüzuruna çağıraraq onlara oğlu Humayunu vəliəhd seçdiyini bildirdi və qəbul etdirdi.1530-cu ildə paytaxt Aqrada öldü,ancaq Kabildə dəfn edildi.1646-cı ildə nəvəsi Şahcahan onun Kabildəki qəbri üzərində möhtəşəm bir türbə tikdirdi.
Həmçinin Bax
- ↑ http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Mughals/Babar.html.
- ↑ Бабур, Зегир-эддин-Мохаммед (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1891. Т. IIа. С. 614.