Yaşılçiçək platantera
| Yaşılçiçək platantera | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Platanthera chlorantha | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||
| Platanthera chlorantha (Custer) Rchb. | |||||||||||||||
| Sinonimlər | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Yaşılçiçək platantera (lat. Platanthera chlorantha)[1] — ləçəkotu cinsinə aid bitki növü.[2]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik ot bitkisidir. Kök yumruları uzunsov-yumurtavari, bizvari sonluqludur. Gövdəsi 30–50 sm hündürlükdə, 1–3 sayda xırda lansetşəkill yarpaqcıqlı və iki ədəd iri, enli, oval və ya tərs-yumurtavari, gövdənin aşağı hissəsində enli saplağı olan yarpaqlıdır. Çiçək qrupu cox çiçəkli, boş, 7–25 sm uzunluğundadır. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqları uzunsov və ya yumurtavari, lansetşəkilli, kütləşmiş, yaşılımtıl-ağ, az iylidir. Dodağı xətti-lansetvari,11–14 mm uzunluğunda, küt, qövsvari əyilmiş, 2,7 sm usunluğunda, təpə hissədə sancaqvari qalınlaşmış mahmızlıdır.[3][4][5][6][7]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Samur-Dəvəçi ovalığı, Qobustan, Böyük Qafqazın bütün rayonları (Altıaqac qəsəbəsinin ətrafı), Kiçik Qafqazın mərkəzi və cənub rayonları, Lənkəran və Naxçıvanın dağlıq rayonları, Xəzəryanı ovalıq (Xızı rayonu)[4]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir. Arandan orta dağ qurşağına kimi, meşə, kolluqlararası, Anacamptis pyramidalis, Dictamnus caucasicus, Euphorbia condilocarpa bitkilərindən təşkil olunmuş senozlarda komponent kimi iştirak edir . Dekorativ və dərman bitkisidir, elmi və xalq təbabətində istifadə olunur .
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bir neçə lokalitetlərdə azalma tendensiyasına meyl müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Antropogen amillər (mal-qara tərəfindən tapdalanması və dekorativ bitki kimi intensiv yığılması).
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yayılma yerlərində antropogen təsirlərin azaldılması, bərpasının təmin edilməsi və yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- ↑ 1 2 Флора Азербайджана, 1952
- ↑ Ибадлы О.В., 2005
- ↑ Мехтиева Н.П., 2010
- ↑ http://redbook.az/?options=project&id=Ya%C5%9F%C4%B1l%20r%C9%99ngli%20l%C9%99%C3%A7%C9%99kotu[ölü keçid]
