Yaşıl tısbağa

?Yaşıl tısbağa
?Yaşıl tısbağa
	Chelonia mydas
	; Yaşıl tısbağa
Elmi təsnifat
Aləmi:	Heyvanlar
Yarımaləm:	Eumetazoylar
Bölmə:	İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:	Sonağızlılar
Tip:	Xordalılar
Yarımtip:	Onurğalılar
Sinif:	Sürünənlər
Dəstə:	Tısbağalar
Yarımdəstə:	Gizliboyun tısbağalar
Fəsiləüstü:	Dəniz tısbağaları
Fəsilə:	Cheloniidae
Yarımfəsilə:	Cheloniinae
Cins:	Chelonia
Növ:	Yaşıl tısbağa
Elmi adı
	Chelonia mydas Linneaus, 1758
Sinonimlər
	* Chelonia agassizi Chelonia midas;
Yarımnövləri
	* Chelonia mydas mydas Chelonia mydas carrinegra; Chelonia mydas japonica; Chelonia mydas agassizii;
Areal
Mühafizə statusu
	Nəsli kəsilmə təhlükəsi olanlar; Endangered (IUCN 3.1) Endangered: 4615
ITIS	173833
NCBI	8469
PBDB	173399

Yaşıl tısbağa və ya yaşıl dəniz tısbağası (lat. Chelónia mýdas) — Dəniz tısbaları fəsiləsinə aid canlı. Yaşıl tısbağalar (Chelonia Brongniart, 1800) cinsinin yeganə nümayəndəsidir. Əvvəllər isə Avstraliya yaşıl tısbağası bu cinsə daxil olsa da, hazırda Natator cinsinə daxildir.

Növün təsviri[redaktə | əsas redaktə]

Yaşıl tısbağalar əsasən Dünya okeanın sularında, Atlantik okean və Sakit okeanının tropik və subtropik qurşağın sahil sularında yayılmışlar. Yaşıl tısbağa 80 - 150 sm arası olan çanağa sahibdir. Çəkisi isə 70 - 200 kq arasında dəyişir. Ancaq nadir hallarda uzunluğu 200 sm və çəkisi 400—500 kq olan fərdlər müşahidə edilir.

Adının yaşıl tısbağa olmasına baxmayaraq, rəngi zeytuni yaşıl rəngdən tutmuş, qəhvəyi rəngdə olan fərdlərə rast gəlinir. Onların üzərində sarı və ağ ləkələr müşahidə edilir^[1]

İlk illər yaşıl tısbağa açıq dənizdə yaşayır^[2]. Bu zaman tısbağa meduza və digər dəniz canlıları ilə qidalanır. Sonradan həyat tərzlərini dəyişərək sahilə yaxın ərazilərdə yaşayırlar.^[3]

Yarımnövləri[redaktə | əsas redaktə]

Atlantika yaşıl tısbağası — Chelonia mydas mydas, Azor adalarından Afrikanın cənub sahillərinə qədərki ərazilərinə qədər^[4], bəzən isə La-Manş ərazisində belə onlara rast gəlinir.
Şərqi (sakitokean) yaşıl tısbağası — Chelonia mydas agassizii Okeaniya adaları sahillərində.

İnsan üçün əhəmiyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Yaşıl tısbağanın əti və yumurtası olduqca dadlıdır. Ətindən Tısbağa şorbası hazırlanır. Hazırda yaşıl tısbağa ovu bir çox ölkələrdə qadağan olunmuşdur.