Yetkinlik yaşı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Yetkinlik yaşı — qanunla şəxsin tam fəaliyyət qabiliyyətli hesab olunduğu yaş. Yetkinlik yaşına çatmayanlar həmin andan sonra artıq öz hərəkətlərinin mənasını başa düşür, öz hərəkətlərinə rəhbərlik edə bilirlər, eləcə də himayəçiliyə və valideynlərinin onların hərəkətlərinə görə hüquqi məsuliyyətinə xitam verilmiş olur. Əksər dövlətlərdə yetkinlik yaşı 18 yaşdır. Yetkinlik yaşı şəxsin psixi pozuntusu və cinsi inkişafı ilə əlaqədar deyil.

Yetkinlik yaşı keçid dövrü, cinsi əlaqədə olmaq yaşı, nikah yaşı, məktəbi bitirmək yaşı, alkoqollu içkilər qəbul etmək, nəqliyyat vasitəsini idarə etmək, səsvermə yaşı, tütün məmulatlarından istifadə, qumar yaşı və s. ilə qarışdırılmamalıdır. Onların hər biri ayrılıqda müəyyən edilir.

Şəxs yetkinlik yaşına çatsa da, yaş məhdudiyyətinə məruz qala bilər: məsələn, seçkili və təyinatlı vəzifələrdə belə məhdudiyyət tətbiq edilir.

Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yetkinlik yaşı bəzən lisenziya yaşı ilə qarışdırılır.[1] Hüquq termini kimi "lisenziya" "icazə" mənasını verir və qanunla müəyyən hüquq və imtiyazları əhatə edir. Odur ki, lisenziya yaşı şəxsin müəyyən fəaliyyətlə məşğul olması üçün dövlət orqanlarından icazə almağa imkan verən müddəti ehtiva edir. Başqa sözlə, yetkinlik yaşı şəxsin yetkin olmasının dövlət tərəfindən tanınmasıdır.[2]

Mülki hüquqda[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir çox dövlətlərdə yetkinlik yaşına çatmayanlar emansipasiya olunur: yurisdiksiyadan asılı olaraq, bu, nikah, iqtisadi cəhətdən özünü təmin etmək, elmi dərəcə və ya diplom almaqla və ya hərbi xidmətdə iştirak etməklə mümkündür. ABŞ-nin bütün ştatlarında emansipasiyanın müəyyən formaları tanınır.[3]

Müvafiq siyahı dövlətlərdə aşağı həddən başlayaraq yüksək həddə qədər yetkinlik yaşını göstərir:

15 yaşadək[redaktə | mənbəni redaktə et]

  •  Səudiyyə Ərəbistanı[4] – yetkinlik yaşı cinsi yetkinliyin (həddi-büluğ) fiziki əlamətlərinə əsaslanır və yuxarı həddi 15-dir.
  •  İran[5] – hicri-qəməri təqvimlə qadınlarda 9, kişilərdə 15 yaş.

15 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

16 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

17 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

18 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

19 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

20 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaponiyada Yaş Günü mərasimi

21 yaş[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ David R. Senn; Richard A. Weems. Manual of Forensic Odontology. CRC Press. 2013. səh. 212. ISBN 978-1-4398-5133-3. 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-17.
  2. ↑ Cornick. A Practical Guide to Family Law. Cengage Learning. 1995. səh. 229. ISBN 978-0-314-04451-8. 2016-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-18.
  3. ↑ Emancipation of minors, Cornell, 2022-03-24 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2018-12-18.
  4. ↑ "Adults Before Their Time: Children in Saudi Arabia's Criminal Justice System" (PDF). Human Rights Watch. March 2008. səh. 14. 16 February 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 18 January 2017.
  5. ↑ "Iran", Youth policy (country fact sheet), 2022-04-23 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  8. ↑ "Yemen", Youth policy (country fact sheet), 2015-10-01 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2018-12-21
  9. ↑ Qeyd:Yaş həddini 18-ə çatdırmaq üçün qanun layihəsi hazırlanıb.
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  11. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-06-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  13. ↑ "Archived copy". 12 may 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 mart 2017.
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  15. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  16. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  17. ↑ [1] Arxivləşdirilib 2014-03-12 at the Wayback Machine Civil Code of the Republic of Albania
  18. ↑ "Code Annotated". 27 August 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 July 2015.
  19. ↑ "Archived copy" (PDF). 29 fevral 2008 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 fevral 2008.
  20. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2018-08-20 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  21. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  22. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-01-29 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  23. ↑ "Children's Rights: Australia". U.S. Library of congress. Section: Who is a Child?. 2021-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  24. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  25. ↑ "Interpol report on Bahamas". 2011-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  26. ↑ "Archived copy". 27 sentyabr 2001 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2001.
  27. ↑ "Interpol report on Belarus". 2011-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  28. ↑ Article 476 Civil code of Belgium.
  29. ↑ "Belize: Minimum age at which an individual is legally entitled to vote; consume alcohol; engage in sexual activity; obtain a passport without parental consent; leave the country without parental consent; contract marriage without parental consent; age at which individuals become eligible for conscription; punishment for statutory rape (1997–2000)" (ingilis). Immigration and Refugee Board of Canada. 20 March 2002. 3 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 June 2018.
  30. ↑ "Interpol report on Bosnia and Herzegovina". 2011-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  31. ↑ "Minor". 21 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2014.
  32. ↑ "Children's Rights: China". Library of Congress. 2021-06-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-18.
  33. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  34. ↑ "Interpol report on Denmark". 2011-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  35. ↑ Interpol report on Djibouti(in French) Arxivləşdirilib 2011-06-29 at the Wayback Machine
  36. ↑ "Code for the Protection of the Rights of Children and Adolescents" (PDF). 2021-07-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  37. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  38. ↑ "El Salvador". U.S. Department of State. 23 Feb 2000. 26 June 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 June 2017.
  39. ↑ "Powered by Google Docs". Docs.google.com. 2021-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
  40. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  41. ↑ § 2 Bürgerliches Gesetzbuch (BGB)
  42. ↑ "Greek Civil Code". MinistryOfJustice.gr. 2014-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  43. ↑ "Archived copy". 8 January 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-21. Guinea-Bissau
  44. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-11-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  45. ↑ Indian Majority Act
  46. ↑ Iraqi Civil Law: Its Sources, Substance, and Sundering Arxivləşdirilib 10 iyun 2014 at the Wayback Machine
  47. ↑ "Age of Majority Act, 1985". Irish Statute Book. Oireachtas. 25 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 August 2010.
  48. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2022-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  49. ↑ "article 17 of the Civil Code". 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  50. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  51. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  52. ↑ 1 2 Chigunta, Schnurr, James-Wilson and Torres. "Being "Real" about Youth Entrepreneurship in Eastern and Southern Africa: Implications for Adults, Institutions and Sector Structures" (PDF). International Labour Office. 2005. səh. 3, Table 1.1. 25 December 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 March 2012.
  53. ↑ "Age of Majority Act 1971". The Commissioner of Law Revision, Malaysia. 22 April 1971. 7 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 April 2018.
  54. ↑ [2] Arxivləşdirilib 4 iyun 2015 at the Wayback Machine APC.org [3] Arxivləşdirilib 2015-03-17 at the Wayback Machine Malta Civil Code Section 157
  55. ↑ "Archived copy". 4 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-29.
  56. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  57. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-02-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  58. ↑ "Powered by Google Docs". Docs.google.com. 2021-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
  59. ↑ [4] Arxivləşdirilib 2021-07-23 at the Wayback Machine Qanunda düzəliş
  60. ↑ "21 PNC § 105". 2022-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  61. ↑ Republic Act No. 6809 Arxivləşdirilib 2020-10-29 at the Wayback Machine, 13 December 1989, Chan Robles Law library
  62. ↑ "Age of Sexual Consent – Poland". Ageofconsent.com. 6 avqust 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2012.
  63. ↑ "The Citizens (Natural Persons)". Russian-civil-code.com. 25 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 September 2011.
  64. ↑ "Powered by Google Docs". Docs.google.com. 2020-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
  65. ↑ carina. "Black Sash – Making Human Rights Real – You and Your Rights: Turning 18". 23 sentyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 iyul 2015.
  66. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2018-08-27 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  67. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  68. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-07-09 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  69. ↑ "Age of Majority in Sri Lanka". Lawnet.lk. 11 yanvar 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2011.
  70. ↑ "Human Rights Watch, ''Iran, Saudi Arabia, Sudan: End Juvenile Death Penalty''". Hrw.org. 8 October 2010. 18 August 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 September 2011.
  71. ↑ "Powered by Google Docs". Docs.google.com. 2021-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
  72. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-05-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  73. ↑ "Tunisie, la majorité civile est désormais de 18 ans". 17 February 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 July 2015.
  74. ↑ "Powered by Google Docs". Docs.google.com. 2021-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-21.
  75. ↑ "3. State Party Reports: Uganda". UNICEF. 2022-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-12.
  76. ↑ "Ukraine – Age of Consent to Sexual Activity". Ageofconsent.com. 29 avqust 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 avqust 2012.
  77. ↑ "Family Law Reform Act 1969". gov.uk. 25 July 1969. 21 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 January 2015.
  78. ↑ "Family Law Reform Act 1969". gov.uk. 25 July 1969. 21 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 January 2015.
  79. ↑ "HOUSE OF KEYS OFFICIAL REPORT" (PDF). 123 (14). 7 March 2006: 694. ISSN 1742-2264. 2012-03-24 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  80. ↑ Age of Majority (Jersey) Law 1999 Arxivləşdirilib 10 noyabr 2013 at the Wayback Machine
  81. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-10-08 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  82. ↑ The Age of Majority (Alderney) Law, 2001 Arxivləşdirilib 2021-01-07 at the Wayback Machine, guernseylegalresources.gg Arxivləşdirilib 2021-01-18 at the Wayback Machine.
  83. ↑ "Age of Majority". Minors.uslegal.com. 25 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 February 2012.
  84. ↑ "Uzbekistan | Factsheets | Youthpolicy.org". www.youthpolicy.org (ingilis). 2021-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-27.
  85. ↑ "dgsn.dz". 12 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  86. ↑ :::: 법률지식정보시스템 ::::. Likms.assembly.go.kr. Retrieved on 11 April 2012.
  87. ↑ "Age of Majority Act 1970". 31 January 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 July 2015.
  88. ↑ 1 2 3 4 5 Sexual Offences Laws – Countries. Interpol.int (2011–01-31). Retrieved on 11 April 2012.
  89. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  90. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  91. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  92. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-21.
  93. ↑ Ordonnance 62–041 du 19 septembre 1962 relative aux dispositions générales de droit interne et de droit international privé Arxivləşdirilib 27 dekabr 2008 at the Wayback Machine
  94. ↑ "Proposal to lower the Age of Contractual Capacity from 21 years to 18 years, and the Civil Law (Amendment) Bill". Singapore: Ministry of Law. 26 June 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2014.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Yetkinlik_yaşı&oldid=7456269"