Yevno Azef

Yevno Azef
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1869[…]
Doğum yeri	Lıskovo[d], Volkovısk qəzası[d], Qrodno quberniyası[d], Litva general-qubernatorluğu[d], Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	24 aprel 1918(1918-04-24)
Vəfat yeri	Berlin, Almaniya imperiyası
Partiya	Sosialist İnqilabçılar Partiyası
Təhsili	Karlsrue Texniki İnstitutu
Fəaliyyəti	terrorist, jurnalist, siyasətçi, casus
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yevno Fişeleviç (Yevgeni Filippoviç) Azef (rus. Е́вно Фи́шелевич (Евге́ний Фили́ппович) А́зеф; 1869^[…], Lıskovo^[d], Litva general-qubernatorluğu^[d] – 24 aprel 1918, Berlin) — Rusiya siyasətçisi, Sosialist İnqilabçılar Partiyası, onun döyüş təşkilatının yaradıcılarından və rəhbərlərindən biri.

Həyatı

Yevno Fişeleviç Azef 1869-cu ildə Rusiya imperiyasında, indiki Belarus ərazisində anadan olmuşdur. O, 1892-ci ildən polis idarəsinin məxfi zabiti olmuşdur. Azef 1899-cu ildə Sosialist İnqilabçıların Şimal İttifaqına qoşulmuşdur. O, 1901-ci ildə Sosialist İnqilabçılar Partiyasının təşkilatçılarından biri olmuşdur. 1903-cü ildə Azef faktiki olaraq Sosialist İnqilabçılar Partiyasının Döyüş Təşkilatına rəhbərlik edirdi. O, 1904-cü ildə Vyaçeslav fon Pleve və 1905-ci ildə böyük knyaz Sergey Aleksandroviçin qətllərinin təşkilatçısı idi. Eyni zamanda, Azefin 1901-ci ildə Xarkovda Sosialist İnqilabçılar Partiyasının nümayəndələrinin qurultayını polisə verməsi ilə 1905-ci ilə qədər döyüş təşkilatının demək olar ki, bütün tərkibi ifşa olunmuşdur. 1908-ci ildə onun fəaliyyətinə görə döyüş təşkilatının yeddi üzvü ifşa olunmuşdur. 1908-ci ildə Vladimir Burtsev tərəfindən ifşa olunmuş, Sosialist İnqilabçılar Partiyasının Mərkəzi Komitəsi Azefi ölüm cəzasına məhkum etmişdir. Buna baxmayaraq, o, ölkədən qaçmışdır. Azef 1915-ci ildə Birinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniyada rus casusu kimi həbs edilmişdir. O, 24 aprel 1918-ci ildə Berlində vəfat etmişdir.

Əlavə ədəbiyyat

• А. А. Аргунов. Азеф в партии с.-р. // На чужой стороне. № 6—7. Берлин-Прага. 1924.
• В. Л. Бурцев. В погоне за провокаторами. М.,Л.: «Молодая гвардия». 1928.
• В. Л. Бурцев. Моя последняя встреча с Азефом. Из неопубл. материалов В. Л. Бурцева // Иллюстрированная Россия. № 48 (133). Париж. 1927. 1—6.
• А. В. Герасимов. На лезвии с террористами. Париж: YMCA-Press. 1985.
• А. И. Спиридович. Записки жандарма. Харьков: «Пролетарий». 1928.
• Л. А. Ратаев. История предательства Евно Азефа // Провокатор: Воспоминания и документы о разоблачении Азефа. Л. 1929.
• В. К. Агафонов. Заграничная охранка. Составлено по секретным документам заграничной агентуры и Департамента полиции. Пг.: kitab3. 1918.
• Из истории партии с.-р. Показания В. М. Чернова по делу Азефа в Следственной комиссии партии с.-р. 2 февраля 1910 г. // Новый журнал. № 101. Нью-Йорк. 1970. 172—197.
• Заключение судебно-следственной комиссии по делу Азефа. Париж: Издание ЦК ПСР. 1911.
• Л. Троцкий. Евно Азеф // Киевская Мысль. № 126. Киев. 1911.
• Л. Троцкий. Крах террора и его партии (К делу Азефа) // Л. Троцкий. Сочинения . 4. М.-Л. 1926.
• М. Алданов. Азеф. Париж. 1936. (текст на lib.ru Arxivləşdirilib 2006-06-21 at the Wayback Machine, оригинал в .doc Arxivləşdirilib 2005-11-10 at the Wayback Machine,)

Xarici keçidlər

• Морозов, Константин Николаевич. Евно Азеф: революционер-провокатор. Программа "Цена революции" на радиостанции "Эхо Москвы". 30 декабря 2018 года
• Морозов, Константин Николаевич. Евно Азеф: "либерал с бомбой"? Программа "Цена революции" на радиостанции "Эхо Москвы". 6 января 2019 года
• Евно Азеф Биографический указатель на сайте Хроно.ру