Yusifzadələr
| Yusifzadələr | |
|---|---|
| Titul | Bəy, |
| Mənşəyi | Qarabağ, Şuşa |
| Təbəəliyi | Qarabağ xanlığı, Rusiya imperiyası |
Yusifzadələr — Azərbaycan xalqının tanınmış soylarından biri.
Soyun yaranması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qarabağ torpağının ən məşhur nəsllərindən biri Yusifzadələr nəslidir. Bu soyla bağlı araşdırma aparmış tədqiqatçı Ənvər Çingizoğlunun fikrincə bu nəslin başçısı və ilk məşhur şəxsiyyəti Mirzə Ağa Yusif olmuşdur. O, İbrahim xanın sarayı ilə bağlı olan alim və şair kimi şöhrətlənmiş, Qarabağda və Şuşada sözü keçən şəxslərdən sayılmışdır. Mirzə Ağa Yusifin oğlu Mirzə Əliqulu, Mirzə Əliqulunun oğlanları Mirzə Ələkbər və Mirzə Abbas da görkəmli şair və alim olmuşlar. Bu nəslin nümayəndələri haqqında məlumatlara Qarabağ təzkirəçi alimlərindən M.A.Müctəhidzadənin və M.M.Nəvvabın əsərlərində də rast gəlirik. Mirzə Ağa Yusifin iki oğlu, Hacı Mirzə Ələkbərin beş oğlu olmuş, Mirzə Cəlalın iki oğlu, Alimin bir oğlu olmuşdu. Yalnız Əli Yusif (əsil adı Ağaəli) daimi həbslər üzündən evlənə bilməmiş, buna görə də ona övlad nəsib olmamışdı. Alim Yusifzadənin atası və ailəsi haqqında xatirə tipli məlumatında deyilir ki, ulu babası knyaz oğlu Yusif papaqçılıq etməsinə baxmayaraq oğul və nəvələrinə savad öyrətməyi tövsiyə edibmiş. O, bu nəsildən iki şaxənin Mirzə Ələkbər və onun qardaşı Mirzə Abbasdan başlayan nəslin ayrıldığını xüsusi vurğulayır. Mirzə Abbasdan iki oğlu (Hacı Mirzə Əbdüləli və Mirzə Bəşir), Mirzə Ələkbərdən isə beş oğul (Cavad, Cəlal, Camal, Cabbar, Səttar) və iki qız (Münəvvər və Sitarə) olmuşdur. Mirzə Əbdüləlinin də həyat estafetini iki oğlu (Rəşid və Abbasqulu) və iki qızı (Ziba və Zümrüd) davam etdirmişdi. Hacı Mirzə Ələkbərin üç oğlu (Cəlal, Camal, Səttar) müəllimliklə məşğul olmuşdur. Yalnız böyük oğul Cavad babası Yusifin papaqçılıq sənətini davam etdirmişdir. Məhəmməd ağa Müctəhidzadə "Riyazül aşiqin" əsərində yazır ki, "Hacı Mirzə Ələkbər zəmanəsinin bilikli alimlərindən olub müəllimliklə məşğul idi" . Yusifzadələr nəsli ruhanilər nəsli, alimlər nəsli, şairlər nəsli hesab olunur. Eyni zamanda bu nəslin nümayəndələri xalqımızın ağır tale dövrlərində xalqın xilası, düşmənlərə qarşı mübarizəsi, istiqlal hərəkatında iştirak ediblər.[1]
Soyun məşhur nümayəndələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Hacı Mirzə Əliqulu Yusifzadə
- Mirzə Cəlal Yusifzadə
- Əli Yusif
- Mirzə Bəşir Yusifzadə — Mirzə Bəşir Mirzə Аbbаs оğlu 1868-ci ildə Şuşa şəhərində dоğulmuşdu. Ibtidаi təhsilini böyü qаrdаşı Hаcı Mirzə Əbdüləlidən аlmışdı. Mirzə Bəşir Niкоlаyеvsк Rus-Tаtаr Məкtəbinin müəllimi оlmuşdu. Dördnəfərlik heyətdən – müdir – Həşim bəy Vəzirov, fənn müəllimləri – Rəsul bəy Tahirov və Mirzə Bəşir Yusifzadə, şəriət müəllimi – Molla Mehdi Sarıcalinskidən ibarət Şuşa rus-Azərbaycan məktəbinin tədris planına Azərbaycan dili, rus dili hesab və yeni təlim üsulu ilə tədris edilən ana dili fənnləri daxil idi. 1898-ci ildə şəhər müsəlman cəmiyyətinin xahişi ilə məktəbin müəllimlərinə dövlət qulluqçusu hüququ və çarın tacqoyması münasibətilə məktəbə "Şuşa Nikolayevsk rus-tatar məktəbi" adı verildi. Mirzə Bəşir 1903-cü ildə Sааtlı priхоdunа ахund təyin еdildi. Sonra yenə də müəllimliyini davam etdirdi.
