Zərif meşənovruzu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Zərif meşənovruzu
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Zərif meşənovruzu (lat. Cyclamen elegans) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin novruzçiçəyikimilər fəsiləsinin meşənovruzu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir – CR B2 ab (i,ii,iii,). Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik ot bitkisidir. Kök yumrusu yastılaşmış dairəvi, bəzən diskvari, 3-7 sm dimaterindədir. Yarpaqlar kökyanı rozetdədirlər. Yarpağın lövhəsi dairəvi-yumurtavari, dairəvi-oval və ya oval–tumurcuqlu, əsasda ürəkvari, 3-3,5 sm uzunluqda, 3,5 -6 sm enində, üst tərəfdə tünd–yaşıl, alt tərəfdə bənövşəyi-qırmızıdır. Kasacıq qonur-qırmızı, 5 enli-lansetvari, iti dilimli, 4-5 mm uzunluqdadır. Çiçəklər iri, çəhrayı və ya bənövşəyi-çəhrayı, çıxıntının dar hissəsində bənövşəyi ləkəlidir. Erkəkciklər 5, bunların saplaqları qısa, tozcuqlar sraı, lansetvari, est tərəfdə tili yoxdur. Yumurtalıq üst tərəfdə, 1 yuvalıdır. Sütuncuq uzun, tacı enli əsnəyindən çıxır. Qutucuq dairəvi, 8 dişiciklə açılandır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü yanvar-dekabr aylarına təsadüf edir. Palıd-dəmirağac, fıstıq, ağcaqyaın meşələrində, dağ dərələrində, çaykənarı meşələrdə rast gəlinir. Dərman bitkisidir.

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lənkəran ovalığı və Lənkəran dağlıq hissəsidir.

Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Populyasiyanın təbii bərpası azalır, yegane lokalitetində mənfi iqlimə və antropogen təsirlrə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Antropogen amillər (otarılma, tapdalanma) və iqlim dəyişikliyidir.

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yayılma yerlərində antropogen təsirlərin azaldılması və mütəmadi monitorinqlərin aparılması təklif olunur. 

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]