Konyunktura
Konyunktura (lat. conjunctura, lat. conjungo "bağlayıram, bağlanıram") — mövcud vəziyyət, hər hansı bir sahədə vəziyyət və ya ictimai həyatın vəziyyəti.
Konyunktura termini universaldır və bir çox sahələrdə istifadə olunur, daha çox iqtisadiyyat, maliyyə, siyasət, sosiologiya, fəlsəfə, psixologiyalar, mədəniyyətşünaslıq.
- Siyasi konyuktura nəyəsə, mühitə, vəziyyətə təsir edən şərtlər toplusudur.
- İqtisadi şərait — əmtəə təsərrüfatının iqtisadi vəziyyətini müəyyən edən şərtlər toplusu.
İqtisadi şərait[redaktə | mənbəni redaktə et]
İqtisadi vəziyyət məhsul satışı şəraitində özünü göstərən makroiqtisadi təkrar istehsal prosesinin (onun inkişaf səviyyəsi, tempi və nisbətləri ilə müəyyən edilən) vəziyyətidir.[1]
Tədqiqat obyektlərinə görə ümumi iqtisadi şərait və əmtəə şəraiti (əmtəə bazarı şəraiti) fərqləndirilir.
Bazar formalaşdıran amillər iqtisadi vəziyyətin tərkib hissələrinə, yəni təkrar istehsal prosesinin elementlərinə təsir edən amillərdir. Təkrar istehsal prosesi dörd mərhələdən keçir: istehsal (əmtəə və xidmətlər), bölüşdürmə (gəlir istehsal prosesinin iştirakçıları — istehsal amillərinin sahibləri arasında), mübadilə və ya satış (aralıq və son məhsullar) və istehlak (son məhsullar).). İstehsal mərhələsi üçün əmək, kapital, torpaq, eləcə də elmi-texniki tərəqqi kimi amillər mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bölüşdürmə mərhələsində əməyin və kapitalın əlavə dəyəri, eləcə də gəlirlərin yenidən bölüşdürülməsi: xərclər və yığımlar (vergilər, kreditlər, sığorta haqları) əhəmiyyət kəsb edir. Mübadilə pul sistemindən, eləcə də tədarükdən, qiymətlərdən, mal və xidmətlərin keyfiyyətindən asılıdır. İstehlak əhali və adambaşına düşən gəlir kimi amillərlə müəyyən edilir və şəxsi, dövlət, əsas kapitala investisiya və xalis ixraca bölünür.
Siyasi vəziyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]
Siyasətdə vəziyyət mövcud siyasi rejimə uyğunlaşmadır. İstənilən dövlət sosial həyatın tədqiqatçılarına bu və ya digər şəkildə təsir göstərir, çünki o, ilk növbədə öz mənafeyini qoruyur və əgər onun maraqlarının alimin bu və ya digər elmi mövqeyi ilə təhdid edildiyinə inanırsa, onu sadəcə olaraq qadağan edə bilər[2].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Клинов В. Г. Экономическая конъюнктура. Факторы и механизмы формирования. М.: Экономика, 2005. С. 19.
- ↑ Гобозов И. А. История и мораль. Arxivləşdirilib 2015-02-23 at the Wayback Machine // Философия и общество. — № 1. — 2010. — С. 5–20