Olqa Qorbunova (hüquq müdafiəçisi)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Olqa Qorbunova
belar. Вольга Аляксандраўна Гарбунова
bayraq
Belarusun Sosial Siyasət üzrə Birgə Keçid Kabinetinin üzvü
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 7 may 1981(1981-05-07)[1] (43 yaş)
Doğum yeri Belarusiya SSR, SSRİ
Milliyyəti belarus
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ  Belarus
Fəaliyyəti qadın hüquqları fəalı[d], siyasətçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Olqa Aleksandrovna Qorbunova ( belar. Вольга Аляксандраўна Гарбунова; 7 may 1981[1]) — belaruslu fəal, feminist, zorakılıq qurbanlarının və həssas sosial qrupların nümayəndələrinin hüquqları uğrunda mübarizə aparan, keçmiş siyasi məhbus. Qorbunova Belarusun Sosial Siyasət üzrə Birgə Keçid Kabinetinin üzvü, "Radislava" ictimai təşkilatının keçmiş rəhbəridir.

İctimai fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

2003-cü ildə psixoloji təhsil alan Olqa "Radislava" qeyri-hökumət təşkilatınin qaynar xəttinin könüllüsü oldu. Daha sonra Olqa təşkilatın rəhbəri vəzifəsinə yüksəlib.[2]

Olqa Qorbunova "Radislava" komandası ilə birlikdə Belarusda məişət zorakılığının qarşısının alınmasına dair xüsusi qanunun qəbul edilməsini müdafiə edirdi. 2018-ci ildə “Respublika” yurnalına müsahibəsində Olqa Qorbunova bu haqda bunları deyib: "Məişət zorakılığı mövzusuna aid olan işlər ictimai xarakter daşımalıdır ki, həm cəmiyyət, həm də prokurorun təmsil etdiyi dövlət ittihamçı qismində çıxış edə bilsin. Yeni qanun universal olmalı və yaşından, cinsindən, yaşayış yerindən və ya müəyyən xəstəliklərin olmasından asılı olmayaraq, məişət zorakılığının qurbanını müdafiə etməlidir. Üstəlik, sənəddə real yardım tədbirləri olmalıdır".[3]

Bununla belə, Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış “Məişət zorakılığına qarşı mübarizə haqqında” qanun layihəsinin konsepsiyası Aleksandr Lukaşenkonun kəskin tənqidi ilə üzləşdi və onun üzərində iş dayandırıldı.[4]

2016-cı ildə Olqa və həmfikir qadınlar 2012-ci ildən başlayaraq mövcud olan beynəlxalq kampaniya çərçivəsində ilk dəfə Belarusda "One Billion Rising" fləşmobunu təşkil etdilər. Belə ki, fləşmob zamanı qadınlara qarşı zorakılığa qarşı çıxan insanlar 14 fevral Sevgililər Günündə bütün dünyada rəqs edirlər. Qadınlar bununla problem haqqında həmrəylik və birlik hissini ifadə edirlər.[5] 2018-ci ildə Olqa zorakılıqdan əziyyət çəkən qızların və qadınların oxuyub iş tapa biləcəyi NORM adlı sosial kafenin yaradıldığını elan etdi. Layihə sonradan maliyyə çətinlikləri və təhlükəsizlik problemləri səbəbindən donduruldu.[6]

Mühacirətdə[redaktə | mənbəni redaktə et]

26 dekabr 2022-ci ildə Olqa Qorbunova Belarusun Birgə Keçid Kabinetinin sosial siyasət üzrə nümayəndəsi təyin edilib.[7]

29 iyul 2023-cü ildə Olqanın təşəbbüsü ilə Belarus mediasında “Biz qayğıkeşik!” (belar. Нам не ўсё адно!) həmrəylik marafonu təşkil edildi. Marafonun məqsədi belaruslu siyasi məhbuslar və onların ailələri üçün vəsait toplamaq olub. Bu müddət ərzində 574 min avrodan çox vəsait toplanıb.

30 oktyabr 2023-cü il tarixində Olqa Qorbunovanın rəhbərlik etdiyi sosial siyasət üzrə nümayəndəlik belarusların pulsuz hüquqi, tibbi, psixoloji və maliyyə yardımı üçün sorğu göndərə biləcəyi “Bir pəncərə” məlumat və məsləhət xidmətini işə salıb.[8]

Siyasi təqiblər[redaktə | mənbəni redaktə et]

2020-ci ilin sentyabrında Qorbunova 9 avqustda Belarus prezidentinin seçkilərindən sonra Minskdə keçirilən etiraz aksiyalarında dəfələrlə saxlanılıb. Sentyabrın 19-da Olqa polis şöbəsindən buraxılıb. Sentyabrın 26-da o, yenidən saxlanılıb və məhkəməyə qədər təcridxanalarda saxlanılıb. Sentyabrın 28-də ona İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 23.34 (“Yığıncaq, mitinq, küçə yürüşü, nümayiş, piket və ya digər kütləvi tədbirin keçirilməsinin müəyyən edilmiş qaydasının pozulması”) bəndinə uyğun olaraq 20 əsas vahid miqdarında cərimə edilib.[6]

2021-ci il noyabrın 9-da Qorbunova Belarus Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 342 ("İctimai asayişi kobud şəkildə pozan qrup hərəkətlərinin təşkili və ya fəal iştirakı") bəndini pozmaq ittihamı ilə Minsk Şəhər İcraiyyə Komitəsinin Mərkəzi Daxili İşlər İdarəsinin ("Akrestina" kimi tanınır) müvəqqəti saxlama təcridxanasına yerləşdirilib.[9] Olqa Aleksandrovna burada saxlanma və kamera şəraitinə etiraz edərək iki həftəyə yaxın aclıq aksiyası keçirib.[10] O, aclıq aksiyasını yalnız təcridxananın rəhbərliyi onu döşəklə, lazımi dərmanlarla təmin edəndə, həmçinin bağlamaların qəbuluna qoyulan qadağanı aradan qaldırdıqdan sonra dayandırıb.[11]

2022-ci il mayın 5-də Sovetski Rayon Məhkəməsində iş üzrə məhkəmə prosesi başlayıb. Mayın 6-da məhkəmə Olqa Qorbunovanın Cinayət məcəlləsinin 1-ci hissəsi ilə ictimai asayişi kobud şəkildə pozan hərəkətləri təşkil etməkdə və hazırlamaqda təqsirli bilinməsinə qərar verib.[12] Cinayət Məcəlləsinin 342-ci maddəsi ilə üç il müddətinə açıq müəssisəyə göndərilmədən azadlığın məhdudlaşdırılması ilə cəzalandırılıb. Fəal məhkəmə zalında həbsdən azad edilib.

2022-ci ilin avqustunda Olqa Qorbunova Belarusu tərk edib.[13]

4 noyabr 2022-ci ildə Belarus Daxili İşlər Nazirliyi Olqa Qorbunovanı “Ekstremist fəaliyyətdə iştirak edən şəxslərin siyahısı”na daxil edib.

Şəxsi həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ildə "İmena" jurnalına verdiyi müsahibədə Olqa, məişət zorakılığı mövzusunun şəxsən ona təsir etdiyini söyləyib: "Mənim gözəl valideynlərim, bacım var idi. Həmişə birlikdə şam yeməyinə oturub ziyarətə gedirdik. Ancaq dəhşətli bir şey baş verdi. Bacımla anamızı necə müdafiə etdiyimizi xatırlayıram, atamız bizə qarşı da zorakılıq edirdi. Bir dəfə zorakılıq zamanı polis çağırdıq... Polis kömək etmədi <...> Baş verənləri məişət zorakılığı adlandırmağa cəsarət edə bilmədim. Deyəsən, yalnız mənim ailəmdə belə anormal hallar olur. Və biz anormal olanlara susmalıyıq. O vaxtlar mən belə düşünürdüm".[14]

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

2022-ci ildə Qorbunova risk altında olan hüquq müdafiəçiləri üçün nəzərdə tutulmuş "Front Line Defenders" mükafatına layiq görülüb. Qorbunova 27 may 2022-ci ildə keçirilən sonuncu mükafatlandırma mərasimi zamanı Belarusda yaşadığı üçün mükafatın elanı təhlükəsizlik səbəbi ilə 2022-ci ilin dekabrına qədər təxirə salınıb. Dekabrın 9-da Vilnüsdə mükafatın rəsmi təqdimatı olub. "Front Line Defenders" mükafatını təqdim edən fond rəsmisi Endryu Anderson Qorbunovanınbu mükafata Belarusda qadın və uşaqların hüquqlarını qorumaq üçün göstərdiyi mübarizənin nəticəsi olaraq aldığını bildirib.[15]

Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]

2021-ci ilin mart ayında Minskdə “QADIN” filmi (rejissor Anastasiya Mikova və Yann Artus-Bertrand) ekranlara çıxdı. Filmin əkilişlərində Olqa Qorbunova da daxil olmaqla 6 Belaruslu qadın iştirak etmişdi.[16] Olqa Aleksandrovns "Euroradio" internet portalına bu barədə danışarkən qadınların hüquqlarının qorunması üçün belə layihələrin vacibliyini qeyd edib: "Qadın hekayələrinin silinməməsi çox önəmlidir <...> İllər keçdikcə qadın adlarının necə unudulduğunu, diqqətdən kənarda qaldığını gördük. Gəlin Belarus tarixinə dair dərsliyi götürək - qadınlar haqqında nə qədər hekayə var? Hesab edirəm ki, səsvermə hüququnu kişilərdən gec əldə edənlərə səs vermək çox vacibdir. “QADIN” film layihəsi üzərində işləmək məhz bununla bağlıdır".[16]

2021-ci ilin may ayında "YouTube"də “Biz doğru yerdə idik” (rejissor Bart Staşevski və Nik Antipov) qısametrajlı sənədli filmi yayımlandı. Burada LGBT+ üzvləri "LGBT+ üzvü olmaq və dünyada bərabər hüquqlar uğrunda mübarizə aparmaq necə bir şeydir” haqqında danışırlar. Filmin qəhrəmanlarından biri də Olqa Qorbunova olub. “Hər kəsin “ümumi” mücərrəd azadlıq uğrunda mübarizə apardığı bir vaxtda, sizdən başqa heç kim sizin azadlığınız üçün mübarizə aparmayacaq”, o, 2020-ci ildə Belarusda keçirilən etiraz aksiyalarında göy qurşağı bayraqları ilə yürüş etmək qərarı haqqında belə danışıb.[17][18]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 https://web.archive.org/web/20220822094628/https://prisoners.spring96.org/en/person/volha-harbunova.
  2. ↑ Долгая, Евгения. "«Без ее поддержки я бы не выжила». Кто такая Ольга Горбунова, которую обвиняют в организации женских маршей". REFORM.by (rus). 2021-11-25. 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  3. ↑ Вероника Уласевич. "Чтобы рука не поднималась: В стране обсуждается концепция законопроекта «О противодействии домашнему насилию»". Рэспубліка (rus). 2018-07-17. 2021-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-16.
  4. ↑ Елена Данейко. "Нужен ли Беларуси закон о противодействии домашнему насилию?". Deutsche Welle (rus). 2018-10-18. 2023-07-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-15.
  5. ↑ "«Я танцую, потому что выжила»: Беларусь впервые приняла участие в международной акции One Billion Rising". MAKEOUT — Журнал про гендер и сексуальность (rus). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  6. ↑ 1 2 "Facebook". www.facebook.com. 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  7. ↑ admin. "Ольга Горбунова – представительница по социальным вопросам Объединённого Переходного Кабинета Беларуси". Светлана Тихановская (rus). 2022-12-26. 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  8. ↑ admin. "Куда обращаться за помощью? Начала работу служба «Одно окно»". Светлана Тихановская (rus). 2023-10-30. 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  9. ↑ "Заява праваабарончых арганізацый Беларусі аб прызнанні 18 палітвязняў". spring96.org (belarus). 2021-11-11. 2023-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  10. ↑ Арлова, Ева. "Вольга Гарбунова: Салідарнасць — гэта тое, чаго не хапала гэтай краіне доўгі час і не хапае зараз". Новы Час (belarus). 2022-06-20. 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  11. ↑ "Volha Harbunova". Index on Censorship (ingilis). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  12. ↑ "Активистку Ольгу Горбунову наказали тремя годами "домашней химии" и освободили из-под стражи". spring96.org (rus). 2022-05-06. 2023-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  13. ↑ "Осужденная на 3 года химии бывшая руководительница «Радиславы» Ольга Горбунова уехала из Беларуси". Медиазона Беларусь (rus). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  14. ↑ Нина Шулякова. "«Подкидывали наркоту, выслеживали жертв». Как минское Убежище 15 лет прячет женщин, пока насильники на свободе". Имена (rus). 2018-04-26. 2023-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-16.
  15. ↑ "Volha Harbunova of Belarus receives Front Line Defenders Award". Front Line Defenders (ingilis). 2022-12-09. 2022-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-16.
  16. ↑ 1 2 "6 из 2000: женщины из Беларуси рассказали свои истории для документалки WOMAN". euroradio.fm (rus). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  17. ↑ "We have not lived in vain" (rus). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  18. ↑ "Фильм «Мы были на своем месте»". MAKEOUT — Журнал про гендер и сексуальность (rus). 2023-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Olqa_Qorbunova_(hüquq_müdafiəçisi)&oldid=7639852"