İstifadəçi:Meta Akbarli
ƏBƏDİ SÜKUT DÜNYASI - Labrint, praktiki arxeologiya muzeyi (Şəki, 2006)
YERİ
Şəki rayonunun Fazıl kəndində yerləşir. "Əbədi sükut dünyası-labrint" muzeyi yer altında ekspozisiyalarla birgə 150 kv.m-nə qədər ərazini əhatə edir. Labirintin giriş və çıxış qapıları eyni olmayıb ayrı-ayrıdır. Bütöv ərazisi əllə işlənib. Labirintdə aşkar olunmuş qəbirlər və onlara aparan yollar bütövlükdə kərpic tağla hörülüb.
MUZEYİN YARANMA TARİXİ
Muzey AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun əməkdaşı Nəsib Muxtarov tərəfindən 2006-cı ildə yaradılıb.
MUZEYİN ÖZƏLLİYİ
Əsas özəlliyi ondan ibarətdir ki, arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan mədəniyyət abidələri aşkar edildiyi yerdə saxlanılır. Muzeydə 11 ekspozisiyada 14 qəbir abidəsi var. Mübaliğəsiz hər qəbir özü bir kitabdır. Labirint tariximizi tamaşaçıya öz dili ilə danışan misilsiz sənət əsəridir.
MUZEYİN TARİXİ ƏHATƏLİYİ
Azərbaycan xalqının, Qafqaz Albaniyasının həm son tunc, həm də dəmir dövrünün maddi mədəniyyəti, dəfn adətləri, eyni zamanda, bəzi etnoqrafik materiallar və dini inanclar bu qəbirlərdə əksini tapıb. Aşkar edilən əşyalar bizim eradan əvvəl 3-cü və 4-cü minilliyə aiddir. Arxeoloq Nəsib Muxtarovun araşdırmalarına görə, muzeyin nadir eksponatları arasında şahin başlı Misir ilahisini xatırladan əşyalar var. Qəbirlərdən tapılan qablar heç yerdə təkrarlanmır. Ritual qəbirlərdə kökü kəsilən heyvanların sümüklərinə də rast gəlmək mümkündür. Burada, dəfn adətlərində bəzi yeniliklər müşahidə edilir. Burada hələlik dünyada analoqu olmayan gil qadın heykəlləri (bütlər) aşkar edilmişdir. Arxefaktlarda Yaloylutəpə mədəniyyətinin lokal variantı, ellinzim elementləri vardır.
ƏLAVƏ MƏLUMATLAR
Labirint tariximizi tamaşaçıya öz dili ilə danışan misilsiz sənət əsəridir. Bütün layihə isə, onun tərkib hissələri ancaq bir qayədir. Ekskursiya rəhbərinin, muzey işçisinin verdiyi məlumatlar, labirintdə və ondan kənarda görünənlər, yaşantılar bir mövzunun, bir temanın hissələridir... Buradakı arxefaktlar sübut edir ki, Azərbaycan böyük tərəqqi yolu keçib və dünya svilizasiyalanı həm yaşayıb, həm də yaradanlardan biri olub, Bu muzey saxta görümə, düşünüb-daşınmaya və yozuma qarşı bir sipərdir.
Muzeydə tikinti işləri əsasən başa çatsa da, təbliğat-təşviqat üçün vasitələr, bəzi tərtibat dizaynı hələ lazımınca yerinə yetirilməyib. Labirintdə işin tam başa çatması isə nəzərdə tutulan layihənin hələ 30%-nin reallaşması demək olacaqdır. Arxeoloq Nəsib Muxtarov yaratdığı sənət əsərinin gələcəkdə davamının aparılması arzusundadır. Layihə gələcəkdə inkişaf etdirilərək Qafqaz Albaniyası dövrü memarlığına, etnoqrafiyasına, praktiki kulinariyasına, təsərrüfat və məişətinin əyani nümayişi ilə inkişaf etdirilə bilər. Bunun üçün muzeyə gələnlərin rahatlığının təmin edilməsi də nəzərdə tutulub. Burada kompleks bir mərkəzin yaradılması düşünülüb. Otel, sığınacaq və s. tikintisi planlaşdırılıb.
