Erektil disfunksiya
Erektil disfunksiya — cinsi fəaliyyətə kifayət qədər əngəl olan, həm başlanmasında, həm də davamında qalıcı cinsi zəiflikdir.[1]
Erektil disfunksiya termini 1992-ci ildə Beynəlxalq sağlamlıq təşkilatı tərəfindən verilmişdir. O vaxta qədər bu termin impotensiya olaraq adlandırılırdı. İmpotensiya sözü insanlara psixoloji təsir etdiyi və cinsi funksiya pozğunluqlarını tam əhatə etmədiyi üçün dəyişdirildi.
Cinsi əlaqə üçün lazımı qədər cinsi istəyin (həvəsin) olmaması, penisin yaxşı sərtləşməməsi və bu müddəti idarə edə bilməməsi erektil disfunksiya adlanır. Erektil disfunksiya olduğu hallarda kişi və qadını məmnun edəcək cinsi əlaqəni başlayıb və davam etdirmək üçün penis lazımı qədər sərtləşmir. Ereksiya, cinsi həyəcana cavab olaraq yaranan bir haldır. İstənilən bir cinsi həvəs, beyin, sinir, ürək, qan damarları və hormonal aktivliyin kompleks artması nəticəsində penisə gedən qanın artmasına səbəb olur, nəticədə yumuşaq halda olan penis böyüyür və sərtləşir (bərkiyir).[2]
Səbəbləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Sidik-cinsiyyət sisteminin və çanaq orqanlarının iltihabi xəstəlikləri (prostatit, orxoepididimit, sistit və s.)
- Erektil mexanizmə cavabdeh olan damarlarda arterial qanın axınının kifayət qədər olmaması
- Pornoqrafiya məzmunlu video görüntülər asılılıq halına gəldikdə
- Depressiyalar, stress, həyəcan, qorxu
- Bəzi preparatların qəbulu
- Hormonal pozğunluqlar
- Cinsiyyət üzvünün travmaları
- Onurğa sütunu travmaları
- Kiçik çanaq orqanlarında əməliyyatlar
- Şəkərli diabet
Günümüzdə "erektil disfunksiya”nın psixoloji formalarınada rast gəlinir. "erektil disfunksiya”nın üzvi əsası müalicə ilə aradan qaldırılarsa da psixonevroloji xüsusiyyətlərlə bağlı çətinliklərin təsiri bəzən davam edir.[3]
Müalicəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Cinsi zəiflik uğurla müalicə olunur və 95 % hallarda müalicə kursuna vaxtında başlamış xəstənin tam sağalması müşahidə olunur.
Cinsi zəiflik müalicəsində bir neçə əsas müalicə metodlar mövcuddur, ümumilikdə onları aşağıdakı növlərə ayırmaq olar :cinsi aktdan əvvəl seksual gərginliyin, qorxunun, inamsızlığın aradan qaldırılması ;
Cinsi gücü artıran dərmanlar : həb şəklində preparatlar, vazoaktiv preparatların intrakavernoz və endouretal daxil edilməsi, testosteron ilə əvəzedici terapiya ;fizioterapevtik müalicə : LMT - terapiya - lokal mənfi təzyiq ilə terapiya ;cərrahi müalicə : cinsi orqanda damar əməliyyatları, cinsi orqanın endoprotezləşməsi.[4]
Tibbi simptomlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erektil disfunksiya, kişinin davamlı olaraq tam cinsi əlaqədə ola bilməməsidir. Normal cinsi funksiya ilə cinsi əlaqə (kişi üçün) cinsi istək (libido), ən azı 5 dəqiqə sevişmə, ereksiya, cinsiyyət üzvünün daxil edilməsi, bir neçə dəqiqə ərzində onlarla sürtünmə ilə nəticələnən boşalma - boşalma və hisslərdən ibarətdir. orqazm. Hər hansı bir komponentin olmaması tam hüquqlu cinsi əlaqənin mümkünsüzlüyünü müəyyənləşdirir və tədricən qalan komponentlərin pozulmasına gətirib çıxarır. Çox vaxt bu, erektil disfunksiya və ya boşalma ilə əlaqədardır.
Bir qayda olaraq, cinsi disfunksiya müstəqil xəstəliklər deyil, eyni zamanda mövcuddur və inkişaf edir.[5] Beləliklə, erektil disfunksiya endokrin pozğunluqlarla baş verə bilər, məsələn, şəkərli diabet (neyropatiyaya səbəb olur), hipoqonadizm (hipofiz və ya testislərin disfunksiyası səbəbindən testosteron səviyyəsinin azalması). O, həmçinin müxtəlif uroloji xəstəliklər, beyin qabığında yerləşən cinsi funksiyaların tənzimlənməsi mərkəzlərinin zədələnməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Bu səbəblərdən yaranan erektil disfunksiya üzvi olaraq təsnif edilir.
Erektil disfunksiyanın ümumi səbəbi həm nüfuz edən, həm də qəbul edən tərəfdaş üçün ağrılı əlaqədir.
Erektil disfunksiya adətən əsas şərtlərdən tutmuş cərrahiyyə əməliyyatına qədər müxtəlif fiziki faktorlardan qaynaqlanır. Bir çox şərtlər ED-yə səbəb olur və ya pisləşdirir; məsələn, bir çox obez insanlar adətən ereksiya problemi yaşayırlar, buna görə də çəki və fitnesinizi yoxlamaq vacibdir.
Lakin əksər hallarda erektil disfunksiya nevropsikiyatrik pozğunluqlarla (nevroz, müxtəlif xəstəliklər zamanı nevrotik vəziyyət, depressiya və s.) əlaqələndirilir.[6] Bu sözdə psixogen erektil disfunksiyadır. Erektil disfunksiya bir çox ümumi dərmanların yan təsiri kimi baş verə bilər: antihipertenzivlər, psixotroplar, mərkəzi sinir sistemi depressantları, müəyyən estrogenlər, xərçəng əleyhinə dərmanlar. Üzvi və psixogen iktidarsızlıq müxtəlif yollarla özünü göstərir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "PROSTAT VƏZİN ADENOMASI VƏ EREKTİL DİSFUNKSİYA". 2020-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-29.
- ↑ "Erektil disfunksiya (İmpotensiya)". 2021-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-25.
- ↑ "Erektil disfunksiya". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-26.
- ↑ "Cinsi zəiflik (erektil disfunksiya, impotensiya)". 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-26.
- ↑ "Мужское здоровье в любом возрасте". medongroup-spb.ru. 2023-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-20.
- ↑ "Erectile Dysfunction in Individuals with Neurologic Disability: A Hospital-based Cross-sectional Study". ncbi.nlm.nih.gov. 2023-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-20.