Ana səhifə
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Hamının redaktə edə biləcəyi azad ensiklopediya olanVikipediyaya xoş gəlmisiniz!
Hazırda Azərbaycanca Vikipediyada 201.210 məqalə mövcuddur. |
|
Hazırda Azərbaycan dilində 201.210 məqalə mövcuddur.
Həftənin seçilmiş məqaləsi
Qafqaz İslam Ordusu — Osmanlı dövlətinin 1918-ci ilin mart-avqust tarixləri arasında yaratdığı Şərq Orduları Qrupuna daxil olan hərbi birliklər. Hərbi nazir Ənvər Paşanın əmri ilə yaradılmış və tamamilə müsəlmanlardan ibarət idi. Birinci Dünya müharibəsi zamanı Qafqaz cəhbəsindəki döyüşlərdə iştirak etmişdir. Nuru Paşa rəhbərlik edirdi. 12–14 min osmanlı əsgərindən ibarət olan Qafqaz İslam ordusu, Azərbaycan türklərindən və Dağıstan müsəlmanlarından ibarət könüllülərin qatılması ilə təqribən 20 min sayında olmuşdur. Bakı qırğınından sonra Azərbaycanın türk-müsəlman əhalisinə qarşı həyata keçirilən kütləvi qırğınların qarşısını almaq və Dağıstan müsəlmanlarına yardım etmək məqsədilə Osmanlı dövləti tərəfindən təşkil edilmiş hərbi struktur olan Qafqaz İslam Ordusu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edildiyi günlərdən 1918 noyabrına qədər fəaliyyət göstərmişdir. |
Həftənin yaxşı məqaləsi
Antropoid əməliyyatı — Nasist Almaniyasının siyasətçisi və dövlət xadimi, Bohemiya və Moraviyanın imperiya protektorunun müavini (vəzifəsini icra edən; 1941–1942) SS Oberqruppenfüreri və Polis generalı (1941-ci ildən) Reynhard Heydrixin məhv edilməsi əməliyyatı. Əməliyyatı Britaniya kəşfiyyat idarəsi Xüsusi Əməliyyatlar Müdirliyi və Çexoslovakiyanın Azadlığı üzrə Milli Komitəsi (Mühacir Çexoslovakiya hökuməti) birgə hazırlayıb həyata keçirib. Çexoslovaklar sürgündə olan hökumətə legitimlik verməyə kömək etmək və Heydrixin qəddar hakimiyyətinə son vermək üçün əməliyyatı öz üzərinə götürürlər. Sui-qəsd 27 may 1942-ci ildə Praqada Çexoslovakiya Müqavimətinin iki üzvü, slovak Yozef Qabçik və çex Yan Kubiş tərəfindən həyata keçirilib. Əməliyyat İkinci Dünya müharibəsi zamanı yüksəkrütbəli nasist liderinin məhvinin hökumət tərəfindən maliyyələşdirməsi təsdiqlənmiş yeganə hadisədir. Heydrixin ölümü kəndlərin dağıdılması və dinc əhalinin kütləvi şəkildə öldürülməsi də daxil olmaqla SS qoşunlarının repressiya dalğasına səbəb oldu. |
Həftənin seçilmiş siyahısı
Ağqoyunlu hökmdarlarının siyahısı — Ağqoyunlular oğuzların bayandur boyuna mənsub olublar. Ağqoyunlu hökmdarlarının idarəsi altında imperiya ən qüvvətli dövrlərində şimalda Rusiya, cənubda Fars körfəzi, şərqdə İran Xorasanı, qərbdə Türkiyə və Suriyaya qədər uzanıb. Ağqoyunlu tayfa ittifaqının əsasını Pəhləvan bəy qoymuşdur. 1401-ci ildə Osman bəyin dövründən başlayaraq Diyarbəkir şəhəri 1468-ci ilə qədər Ağqoyunlu bəyliyinin mərkəzi olmuşdur. 1468-ci ildən isə Uzun Həsənin başçılıq etdiyi Ağqoyunlu imperiyasının mərkəzi Təbriz şəhəri olmuşdur. 1387-ci ildən 1508-ci ilə qədər Ağqoyunlular 20 hökmdar tərəfindən idarə olunmuşdurlar. Sultan Yaqubun ölümündən sonra Ağqoyunlular arasında başlayan taxt mübarizəsi ölkənin süqutuna gətirib çıxartmışdır. Gödək Əhmədin ölümündən sonra ölkə Əbhər sülh müqaviləsi ilə Əlvənd Mirzə və Sultan Murad arasında 2 yerə bölünmüşdür. 1501-ci ildə Əlvənd Mirzəni və 1503-cü ildə Sultan Muradı məğlub edən I Şah İsmayıl tərəfindən 1508-ci ildə Ağqoyunluların hakimiyyətinə tamamilə son qoyuldu. Beləliklə, Ağqoyunluların süqutu ilə onun yerində Səfəvilər imperiyasının əsası qoyuldu. |
Xəbərlər
- Fransanın paytaxtı Parisdə keçiriləcək 2024 Yay Paralimpiya Oyunlarına start verilib (şəkildə).
- Azərbaycan Milli Məclisinə keçirilən növbədənkənar seçkilər başa çatıb.
- Parisdə saxlanılan "VKontakte" sosial şəbəkəsinin və "Telegram" mobil tətbiqinin yaradıcısı Pavel Durov məhkəmədə şərti azadlığa buraxılıb.
- Ukrayna Silahlı Qüvvələri Kursk vilayətinə basqın edərək Rusiyanın Sudja şəhərini və digər yaşayış məntəqələrini ələ keçirib.
Aktual hadisələr: İsrail–Həmas müharibəsi • Rusiya–Ukrayna müharibəsi • Sudanda vətəndaş müharibəsi
Son ölümlər: Aleksandr Medved, Nəsiman Yaqublu, Aydemir Akbaş, Aslanbek Aslaxanov, Susan Voycicki, Tsanq-Dao Li
Bilirsinizmi…
- ABŞ və Kanadada Kraliça Viktoriyanın şərəfinə zindanlar havaya göndərilir (şəkildə).
- Sallekhana caynizmin etik davranış kodeksində yer almış ölüm orucu əhdi olmaqla yanaşı, digər dinlərdə tətbiq edilən oruclardan fərqli olaraq burada oruc adətən dindar şəxsin ölüm halına qədər davam edir.
- Anqolanın ikinci prezidenti olmuş və ölkəyə 38 il rəhbərlik etmiş Joze Eduardu duş Santuş ali təhsilini Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunda tamamlamışdır.
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Pavel Rıçaqov hərbi müşavirə zamanı İosif Stalinə qarşı "siz bizi tabutlarda uçmağa məcbur edirsiniz" ifadəsini işlədiyi üçün arvadı Mariya Nesterenko ilə birlikdə həbs olunmuş və sonradan edam edilmişdirlər.
- Yalnız 1986-cı ildə ilk qadın riyaziyyatçı ABŞ Elmlər Akademiyasına seçilmişdir.
Tarixdə bu gün
7 sentyabr: Braziliyada müstəqillik günü, Mozambikdə qələbə günü
1812 — Moskvaya yürüş edən Napoleon Rusları şəhərin 70 mil qərbindəki Borodinoda oturaq etdi.
1882 — Nyu-Yorkda bir məhəllə elektriklə təchiz olunur.
1943 — İkinci dünya müharibəsi: İtaliya müttəfiqlərə təslim oldu.
1953 — Nikita Xruşşov SSRİ rəhbəri olur.
1956 — BMT köləliyi və qul ticarətini qadağan edən qətnamə qəbul edir.
1986 — Çilidə Pinoçet (Pinochet) suiqəsdə məruz qaldi, 5 mühafizəçisi öldü.
1992 — Azərbaycan Respublikası Yaponiya ilə diplomatik əlaqələr qurmuşdur.
Digər günlər: 6 sentyabr – 7 sentyabr – 8 sentyabr
Vikimedia Fondunun digər layihələri
- Vikilüğət Lüğət
- Vikisitat Sitatlar
- Vikikitab Azad dərsliklər və təlimat kitabları
- Vikimənbə Azad əsər kitabxanası
- Vikixəbər Azad xəbər mənbəyi
- Vikiversitet Tədris materialları
- Vikinövlər Bioloji növlərin sistematikası
- Mediaviki Viki proqram təminatının təkmilləşdirilməsi
- Vikidata Ortaq verilənlər bazası
- Vikianbar Ortaq media anbarı
- Vikisəyahət Azad səyahət təlimatçası
- Meta-Viki Vikimedia koordinasiya mərkəzi