Amur məxmərağacı

Amur məxmərağacı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Malvids Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Yarımfəsilə: Zanthoxyloideae Cins: Məxmərağacı Növ: Amur məxmərağacı
Beynəlxalq elmi adı
Phellodendron amurense Rupr.
Şəkil axtarışı ITIS   504297 NCBI   68554 EOL   486311

Amur məxmərağacı (lat. Phellodendron amurense) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinin məxmərağacı cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Çində və Koreyada yayılmışdır.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 25 m-ə, gövdəsinin diametri 70 sm-ə çatan, kənarları aşağıya doğru əyilmiş, sıx çətirli ağacdır. Gövdəsi boz qabıqla örtülmüş və iki qatlıdır: üst qatı məxməri, alt qatı sarıdır. Yarpaqları lələkvaridir, 5–13 xırda yarpaqcıqdan ibarətdir, uzunluğu 25–35 sm-dir. Yarpaqcıqların kənarı tam və ya bir qədər dalğavari dişlidir, ucu sivridir. Üstdən nöqtəşəkilli, açıq-yaşıldır, lətli vəzilərlə örtülüdür. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri bircinslidir, sarımtıl-yaşıl rəngdədir, budaqlarının uclarında süpürgəşəkilli çiçək qrupunda toplaşmışdır. Meyvələri diametri 1 sm-ə çatan, şarşəkilli yaxud armud formalı, lətli, parlaq-qaradır, beş toxumludur. Sentyabr-oktyabr aylarında yetişir. 300 ilə qədər yaşayır. Tez böyüyən bitkidir.

Ekologiyası

Soyuğa və kölgəyə davamlıdır.

Azərbaycanda yayılması

Gəncədə, Hacıkənd meşəliyində və Bakı Nəbatət bağında becərilir.

İstifadəsi

Qabığında və meyvəsinin lətli hissəsində berberadin alkoloidi vardır. Amur məxmərağacının gövdəsinin mantar qatından sənayedə istifadə edilir. Möhkəm oduncağından mebel düzəldilir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

• Phellodendron amurense f. insulare (Nakai) H.S.Kim
• Phellodendron amurense var. lavalleei (Dode) Sprague
• Phellodendron amurense var. molle (Nakai) S.H.Li & S.Z.Liou
• Phellodendron amurense f. molle (Nakai) Y.C.Zhu
• Phellodendron amurense var. sachalinense F.Schmidt
• Phellodendron amurense var. suberosum (H.Hara) H.Hara
• Phellodendron amurense f. suberosum (H.Hara) H.Hara
• Phellodendron insulare Nakai
• Phellodendron japonicum Maxim.
• Phellodendron kodamanum Makino
• Phellodendron lavalleei Dode
• Phellodendron molle Nakai
• Phellodendron nikkomontanum Makino
• Phellodendron piriforme E.L.Wolf
• Phellodendron sachalinense (F.Schmidt) Sarg.
• Phellodendron sachalinense f. longipes Y.C.Wu
• Phellodendron sachalinense var. suberosum H.Hara
• Zanthoxylum kibada Siebold

Mənbə

• Azərbaycan dendroflorası. V cild. Bakı: Elm, 2019, 370 səh.