Astronomiya İnstitutu (NKU)
Astronomiya İnstitutu, NCU — 1 oktyabr 2019-cu il tarixindən əvvəl elmi nəşrlərdə Toruń Astronomiya Mərkəzi kimi tanınan Torundakı Nikolay Kopernik Universitetinin, Polşanın Torun şəhərindən təxminən 15 km şimalda, Pivnise şəhərində (53°5′42.9″N 18°33′45.9″E) yerləşən optik və radio rəsədxanasıdır. Burada diametri 32 metr və 15 metr olan iki tək qablı antennalı teleskop, həmçinin ən böyük Polşa optik teleskopu var. Obyekt Nikolay Kopernik Universiteti tərəfindən idarə olunur. Həmçinin, 60 sm Kaseqarian teleskopu ilə fotometriya aparılır və 1958-ci ildən bəri 23 m interferometrdən istifadə etməklə Günəşin 127 MHz tezliyində radioölçmələri gündəlik olaraq qeydə alınır.[1]
Radio astronomiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]1981-ci ildən bəri rəsədxana VLBI proqramında iştirak edən ümumdünya radioteleskoplar şəbəkəsinin bir hissəsidir. 32 m teleskop Zeqmunt Bujovski tərəfindən Cerri Usovik tərəfindən yaradılmış ilkin həndəsi parametrlər əsasında hazırlanmış 620 tonluq konstruksiyadır. O, VLBI təcrübələrində, həmçinin spektroskopik, axın, qütbləşmə ölçmələrində və pulsar müşahidələrində istifadə olunur. Hal-hazırda 1.4–1.8 GHz, 5 GHz, 6.5 GHz, 10.8 GHz və 30 GHz tezlikləri üçün qəbuledicilər istifadə olunur.[2]
15 m-lik teleskop Nikolay Kopernik Universitetinin tələbələrinə təlim keçmək üçün istifadə olunur. Rəsədxananın VLBI stansiyası kimi rolu mərkəzi/şərqi Avropada unikaldır. Beynəlxalq əməkdaşlıq və müxtəlif Avropa tədqiqat layihələrində iştirak bu şöbənin əsas fəaliyyətidir. Tədqiqat radioqalaktikaların və kvazarların yığcam aktiv bölgələrində müşahidələr və fiziki proseslərin nəzəri şərhinə, müşahidə kosmologiyasına, pulsarların vaxtına, yeni planet sistemlərinin axtarışına və Günəş sisteminin tədqiqatlarına yönəlib. Bundan əlavə, radioastronomiya üçün cihazların (ultra aşağı səs-küy qəbulediciləri, spektrometrlər, tezlik çeviriciləri, rəqəmsal elektronika, idarəetmə sistemləri) inkişafı da rəsədxanada fəaliyyətin mühüm hissəsidir. 1997-ci ildən 2019-cu ilə qədər Radio Astronomiya Departamenti Torundakı Nikolay Kopernik Universitetinin Fizika, Astronomiya və Tətbiqi İnformatika fakültəsindəki Toruń Astronomiya Mərkəzi kimi nəşrlərdə tanınanların bir hissəsidir. 1998-ci ildən şöbə Polşa astronomlarına xidmət göstərmək və beynəlxalq əməkdaşlığı vurğulamaq məqsədi daşıyan Milli Obyektin əlavə funksiyasını öz üzərinə götürdü. Ali təhsil və elm haqqında 2018–2019-cu il Qanunu (Polşa) kontekstində universitetin yenidən təşkili Radio Astronomiya Departamentinin və Astronomiya və Astrofizika Departamentinin inzibati strukturlarının bağlanmasına səbəb oldu. Alt quruluşu olmayan astronomiya tədqiqat mərkəzi 1 oktyabr 2019-cu il tarixindən etibarən Astronomiya İnstitutu[1]: 6 kimi yenidən yaradılmışdır.
WASP-3c və TTV
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rojen Rəsədxanası, Jena Rəsədxanası və Toruń Astronomiya Mərkəzi tərəfindən WASP-3c ekzoplanetini kəşf etmək üçün tranzit metodunda bir dəyişiklik istifadə edilmişdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Struktura organizacyjna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu" [Organisational structure of Nicolaus Copernicus University in Toruń] (PDF). Nicolaus Copernicus University (polyak). 2019-11-04. 2019-11-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-11-06.
- ↑ Lancaster, Katy; Birkinshaw, Mark; Gawroński, Marcin. "Sunyaev-Zel'dovich observations of a statistically complete sample of galaxy clusters with OCRA-p". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 418. 2011: 1441–1451. arXiv:1106.3766. doi:10.1111/j.1365-2966.2011.19241.x.
