Belarusun hərbi siyasəti
Belarusun hərbi siyasəti — hərbi təşkilatın qüvvələrinin və vasitələrinin hazırlanmasına, hərbi təhlükəsizliyin təmin edilməsi, o cümlədən hərbi münaqişələrin qarşısının alınması və Belarus Respublikasının müdafiəsi üçün onlardan istifadə qaydası və üsullarının müəyyən edilməsinə yönəlmiş fəaliyyətlər[1].
Hərbi doktrina[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkənin hərbi siyasətini əsasən hərbi doktrina müəyyən edir. Hazırkı versiya 2016-cı ildə qəbul edilib. Sənəd dövlətin hərbi təşkilatını və onun tətbiqi əsaslarını, hərbi-iqtisadi aspektlərini (hərbi-sənaye kompleksinə aid), hərbi təhlükəsizliyin təmin edilməsi üzrə tədbirləri, o cümlədən Belarusda ilk dəfə olaraq, hərbi təcavüzə qarşı fəaliyyət planını müəyyən edir. hibrid müharibə və rəngli inqilab.
Belarus Respublikasının hərbi siyasətinin əsas məqsədləri beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunması, müharibə təhlükəsinin qarşısının alınması və dövlətin milli təhlükəsizliyinin mümkün hərbi təhdidlərdən təminatıdır. O, BMT Nizamnaməsi, 1975 və 1992-ci il Helsinki Sazişləri, 1990-cı il Paris Xartiyası, 1999-cu il İstanbul Xartiyası və digər beynəlxalq müqavilə, saziş və razılaşmaların müddəalarına uyğun olaraq formalaşmışdır. Bu sənədlər əsasında ölkənin[2] prinsipləri müəyyən edildi:
- digər dövlətlərə qarşı heç bir ərazi iddiası irəli sürmür və digər dövlətlərin belə iddialarını tanımır;
- digər ölkələrin siyasi müstəqilliyinə və dövlət suverenliyinə hörmət edir və milli təhlükəsizliyin təmin edilməsi məsələlərini başqa dövlətlərin təhlükəsizliyinə xələl gətirmədən öz maraqlarına uyğun həll etmək hüququnu tanıyır;
- bütün dövlətlərarası ziddiyyətlərin müstəsna olaraq qarşılıqlı məqbul əsasda danışıqlar yolu ilə həllinin tərəfdarıdır;
- beynəlxalq müqavilə və müqavilələrlə müəyyən edilmiş öhdəliklər çərçivəsində Avropa qitəsində silahlanmanın balanslaşdırılmış şəkildə azaldılmasına töhfə verir;
- dövlətin hərbi təhlükəsizliyinə ziyan vurmaqla silahların birtərəfli qaydada ixtisarını istisna edir, ona yalnız onun iqtisadi imkanlarını və obyektiv məqsədəuyğunluğunu nəzərə alaraq müdafiə qabiliyyətinin zəruri səviyyəsini təmin etməyə imkan verir.
Rusiya ilə birlik dövləti, KTMT və MDB koalisiya siyasətində prioritet sahələr adlandırılıb. Doktrinada Avropa İttifaqı ilə münasibətlər “yaxşı qonşuluq və qarşılıqlı faydalı”, NATO ilə isə “tərəfdaşlıq” kimi səciyyələndirilir [3].
Fəaliyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hərbi vəzifəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hərbi vəzifəni mənşəyindən, sosial və əmlak vəziyyətindən, irqindən və milli mənsubiyyətindən, təhsilindən, dilindən, dinə münasibətindən, işğalın növündən və xarakterindən, siyasi və digər əqidəsindən asılı olmayaraq, sağlamlığına və fiziki inkişafına yararlı kişi vətəndaşlar yerinə yetirirlər, habelə müəyyən edilmiş tələblərə cavab verən və Silahlı Qüvvələr və digər hərbi birləşmələr üçün zəruri olan ixtisaslar üzrə təhsil almış qadın vətəndaşlar.
Hərbi tikinti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Belarus Respublikasının silahlı qüvvələri Belarus Hərbi Dairəsinin bir hissəsindən yaradılmışdır. SSRİ-dən ölkəyə çoxlu sayda silah-sursata və yaxşı hərbi-texniki bazaya malik böyük hərbi dəstə miras qalmışdı. Belarusiya müstəqil olaraq böyük bir ordu kontingentini saxlaya bilmədi, buna görə də ilkin mərhələdə islahat əsasən silahlı qüvvələrin ixtisarına qədər azaldıldı[4]. 1992-1996-cı illərdə 250 hərbi hissə ixtisar edilmiş və ya yenidən təşkil edilmişdir. Bu zaman Belarusun nüvə raketlərinin demilitarizasiyası başa çatıb.
Hərbi təşkilatın əsl islahatı 1990-cı illərin ortalarından başlayıb. Bunun tərkib hissəsi olaraq hərbi komandanlıq və idarəetmə orqanları yenidən təşkil edilmiş, kadr hazırlığı sistemi dəyişdirilmiş, birlik, birləşmə və hərbi hissələrin əksəriyyəti dəyişdirilmiş, mobil qüvvələr yaradılmışdır[5].
2000-ci illərdə hərbi tikintinin bir xüsusiyyəti ərazi müdafiəsinin inkişafı idi[6].
2010-cu illərdə Belarus ordusunun mövcud çağırışlara və dövlətin iqtisadi imkanlarına uyğunlaşdırılması, silah və hərbi texnikanın müasir sistemləri və modelləri ilə yenidən silahlanması, hərbi infrastrukturun inkişafı prioritet hədəflər idi. Çoxsəviyyəli avtomatlaşdırılmış idarəetmə sisteminin, pilotsuz uçuş sistemlərinin yaradılması və yerli inteqrasiya olunmuş naviqasiya, rabitə və identifikasiya sisteminin inkişafı, o cümlədən zenit-raket qoşunlarının, radiotexnika qoşunlarının yenidən silahlanması və perspektivli silahların ötürülməsi layihələri həyata keçirilib.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ Об утверждении Военной доктрины Республики Беларусь Arxivləşdirilib 2022-02-08 at the Wayback Machine (20 июля 2016 г. № 412-З)
- ↑ "Основы военной политики Республики Беларусь на сайте министерства обороны". 2021-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-03.
- ↑ "Военная доктрина 2016 года на сайте министерства обороны". 2021-05-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-03.
- ↑ "Военная организация государства". 2021-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-03.
- ↑ "Статья «ВОХР всегда начеку» на сайте «Белорусская военная газета» от 4 октября 2013 г. № 187". 2017-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-24.
- ↑ "Указ Президента РБ от 4 июня 2007 г. № 1/8627 «О некоторых вопросах деятельности воинских формирований и военизированных организаций Республики Беларусь»". 2017-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-03.