Dərgil
| Dərgil | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rosa majalis | |||||||||||||||||
 Dərgil. Bitkinin ümumi görünüşü | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Rosa majalis Herrm. | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Qəhvəyi itburnu yaxud dərgil (lat. Rosa cinnamomea), Gülçiçəklilər (Rosaceae) fəsiləsinin itburnu cinsindən bitki növü. Azərbaycanın dağ-meşə zonalarında və kolluq yerlərində geniş yayılmışdır.
Dərman məqsədilə meyvələrindən istifadə olunur. Meyvələri adətən sentyabr – oktyabr aylarında toplanır və quruducularda 70 – 80 temperaturda qurudulur. Meyvələrin rəngi çəhrayıdan parlaq – qırmızı rəngə keçəndə onları toplamaq məsləhətdir.
Dərgil meyvəsinin tərkibində C vitamini, karotin, B1, B2, K və P vitaminləri, karotinoidlər, flavonoidlər, 18 %-ə qədər şəkər, 4 % aşı maddəsi, 3,7 % limon və alma turşuları, pektin maddələri, dəmir, manqan, fosfor, kalsium duzları və s. vardır. Ona görə dərgil meyvələrindən çox zəngin polivitaminli xammal kimi təbabətdə geniş istifadə olunur.
Dərgil meyvələrindən dəmləmə, konsentrat, şərbət və mürəbbə şəklində bir sıra xəstəliklərin müalicəsində, məsələn skorbutin, C və P Hipo – və avitaminozların, raxitin, qızılyelin, qanazlığının, vərəmin, sidik və öd yolları xəstəliklərində geniş istifadə edirlər.
Bundan əlavə, aterosklerozun, pnevmoniyanın, bronxial astmanın, nefritlərin, hemorragik diatezin, hemofiliyanın, hipertireozun və s. xəstəliklərin müalicəsində də dərgilin preparatları məsləhət görülür.
Dərgil meyvələrinin fındıqcıqlardan alınan piyli yağdan – Oleum Rosae pinguiae dermatinin müalicəsində geniş istrifadə olunur. Bu yağdan rentgen şüaları ilə müalicə aparılan zaman da istifadə edirlər.
Azərbaycanda bol ehtiyatı olan müxtəlif növ dərgil bitkilərinin meyvələrindən daha geniş istifadə eymək lazımdır.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |