Daur murdarçası

Daur murdarçası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Murdarçakimilər Triba: Rhamneae Cins: Murdarça Növ: Daur murdarçası
Beynəlxalq elmi adı
Rhamnus davurica Pall.
Şəkil axtarışı ITIS   28578 NCBI   105902 EOL   582357

Daur murdarçası (lat. Rhamnus davurica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinin murdarça cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbii halda Monqolustan, Çin, Koreyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 10 m-ə çatan ağacdır. Ağacın qabığı tünd, qaramtıl-qonur rənglidir, nisbətən yaşlı ağaclarda çatlar əmələ gəlir.Cavan budaqlar tüklü yaşıldır, sonralar boz və ya açıq qəhvəyi rəngli olur. Budaqların ucunda adətən iri tumurcuq yerləşir. Yarpaqlar qarşı-qarşıya və ya növbəli yerləşir, üst səthi parlaq, yaşıl rənglidir, alt tərəfi boz- yaşıl, çılpaq və ya damar boyu tükcüklüdür. Uzunsov oval və ya oval formalı olub, eni 5-10 sm-dir, kənarı dişlidir. Çiçəklər yaşımtıl sarıdır, zəngşəkillidir, uzunluğu 4-6 mm-dir. Meyvəsi şarşəkilli çəyirdəkdir, tünd göy rəngdədir, diametri 5-7 mm-dir. Meyvənin ləti sarımtıl yaşıldır, büzüşdürücü dada malikdir. Yanbudaqlarda xırda dikanlar var. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri sentyabrda yetişir. Toxumla çoxaldılır.

Ekologiyası

Şaxtaya quraqlığa davamlıdır. Dərələrdə, dağ yamaclarında, bəzən də qayalıqlarda bitir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın rayonlarında tək və qrup halında yaşıllaşdırmada mədəni şəraitdə rast gəlinir.

İstifadəsi

Meyvəsi və qabığından alınan ekstrakt pankreatitin, iltihabi proseslərin, xərçəngin müalicəsində yaxşı effekt verir, fermentativ aktivliyi normallaşdırır. Dekorativ məqsəd üçün də yaşıllaşdırmada istifadə olunur.