Dağ kralının mağarasında
"Dağ kralının mağarasında" (norv. I Dovregubbens Hall) — Henrik İbsenin 1867-ci ildə yazdığı Per Günt pyesinin 2-ci pərdəsinin altıncı səhnəsi üçün təsadüfi musiqi kimi Edvard Qriq tərəfindən 1875-ci ildə bəstələnmiş orkestr musiqi parçasıdır. O, əvvəlcə Opus 23-ün bir hissəsi idi, lakin sonra Per Günt, Suite No. 1, Op.46-nın son parçası olaraq çıxarıldı. Onun asanlıqla tanınan mövzusu ona populyar mədəniyyətdə simvolik status qazanmağa kömək etdi, burada bir çox sənətçi tərəfindən aranjiman edilib.
Adın tərcüməsi hərfi deyil. Duvr Norveçin dağlıq bölgəsidir və "qubbe" (qoca) kişi və ya ər kimi tərcümə olunur. "Gubbe" qadın həmkarı "kjerring" ilə birlikdə kişi və qadın trolları, "trollgubbe" və "trollkjerring"ləri fərqləndirmək üçün istifadə olunur. Tamaşada Dovregubben Peer Gyntin fantaziyada icad etdiyi trol kralıdır.
Parametrləri
[redaktə | mənbəni redaktə et] |
| B minor açarı ilə yazılmış iki frazalı mövzu |
Əsər baş qəhrəman Per Günt, yuxu kimi bir fantaziyada "Dovregubbens (Dağ kralının meşəsi) zalına" girərkən ifa olunur. Səhnənin təqdimatı davam edir: “Troll saray adamları, qnomlar və qoblinlərdən ibarət böyük bir izdiham var. Dovregubben övladları və qohumlarının əhatəsində tacı və əsa ilə taxtında oturur. Per Günt onun qarşısında dayanır. Salonda böyük hay-küy var”. Oxunan misralar səhnənin ilk sətirləridir. [1] [2]
Qriq özü yazırdı: “Dağ Kralının mağarası üçün mən elə bir şeylər yazmışam ki, o qədər inək, həddindən artıq norveçlilik və “öz-özünə yetər” qoxusu gəlir ki, mən bunu eşitməyə dözə bilmirəm, ümid edirəm ki, ironiya özünü hiss etdirəcək”.[1] “Özünə... kifayət qədər” mövzusu – “ Özünə sadiq ol” ifadəsində nəzərdə tutulan öhdəlikdən qaçmaq və sadəcə kifayət qədər iş görmək – Per Güntün ' əsasını təşkil edir və bu ifadə səhnədi bu parçanı izləyən Per və dağ kralı tərəfindən. müzakirə olunur. [3]
Musiqi
[redaktə | mənbəni redaktə et] |
| F ♯ əsasda dəyişdirilmiş mövzu |
Əsər B minorun ümumi açarındadır. Sadə mövzu orkestrin ən aşağı registrlərində yavaş-yavaş başlayır, əvvəlcə violonçellər, kontrabaslar və fagotlar ifa edir. Bildirildikdən sonra, əsas mövzu bir neçə fərqli artan notla çox az dəyişdirilir, lakin mükəmməl beşdə bir yerə köçürülür ( F-sharp majorun açarına, dominant açar, lakin yastı altıncı ilə) və müxtəlif alətlərdə ifa olunur.
Daha sonra iki qrup alətlər eyni yüksəklikdə bir-biri ilə "toqquşana" qədər müxtəlif oktavalarda hərəkət edir və çıxır. Temp tədricən prestissimo finala qədər sürətlənir və musiqinin özü getdikcə daha yüksək və çılğın olur.
Mahnının sözləri Per Günt-də
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Obraz | Norveç dilində | Azərbaycan dilində |
|---|---|---|
| Troll-sarayçılar: | Slagt ham! Kristenmands søn har dåret </br> Dovregubbens mø! </br> Slagt ham! Slagt ham! |
Onu öldürün! Xristian kişinin oğlu aldadıb </br> Dağ Kralının ən gözəl qulluqçusu! </br> Onu öldürün! Onu öldürün! |
| Bir troll-imp: | Må jeg skjære ham i baren? | Mən onu barmaqlarına vura bilərəmmi? |
| Başqa bir troll-imp: | Må jeg rive ham i håret? | Onun saçından dartmaq olar? |
| Trol qız: | Hu, hej, lad mig bide ham i låret! | Hu, hey, icazə ver, onu dişləyim! |
| Bir çömçə ilə troll-cadu: | Skal han lages til sod og sø? | Onu şorba ya bulyonda qaynadacaqlarmı? |
| Qəssab bıçağı olan başqa bir cadugər: | Skal han steges på spid eller brunes i gryde? | O, soba üzərində qızardılacaq, yoxsa tavada qızardılacaq? |
| Dağ Kralı: | Isvand i blodet! | Qanına buzlu su! |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Ibsen, 1985
- ↑ Peer Gynt, Scene Sixth, translated by Robert Farquharson Sharp (1864–1945)
- ↑ Santon. "Review". Stella & Rose's Books. 2023-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-25.